تعلل در اعلام نرخ شکر و گرفتاری چغندرکاران

شاید زمانی رویا به نظر میرسید که کشور در تولید شکر به خودکفایی برسد اما اکنون زمان زیادی تا تحقق این رویا باقی نمانده البته هنوز اما و اگرهایی وجود دارد؛ وزارت جهاد کشاورزی میگوید حدود سه سال دیگر کشور در زمینه تولید شکر به خودکفایی میرسد اما اخیرا نارضایتیهایی  در میان کارخانجات قند و چغندرکاران بوجود آمده است، قیمت شکر اعلام نشده، کارخانجات بلاتکلیف ماندهاند، چغندرکاران طلبشان را نگرفتهاند، هنوز از نرخ خرید تضمینی خبری نیست. برای تولیدی که در مرحلهای به این حساسی قرار گرفته و چیزی تا فصل شکوفایی آن نمانده این موارد خطرناک است و دولت باید با هوشیاری بسیار زیادی در این زمینه عمل کند.

علاوه بر اعلام به هنگام  و مناسب نرخ خرید تضمینی و مشخص کردن به موقع قیمت شکر، یکی دیگر از موارد مهم در تحقق خودکفایی شکر، احداث کارخانجات قند در استانهای ایلام و خوزستان است؛ چرا که این دو استان پتانسیل بالایی در کشت پاییزه چغندر قند دارند و این موضوع نیز باید به شدت مورد توجه دولت قرار بگیرد.

درباره پیشرفتهای طرح خودکفایی شکر و مسائل و  مشکلات پیش روی کشاورزان و کارخانجات گفتگویی را با علیرضا یزدانی، مجری طرح چغندر قند در وزارت جهاد کشاورزی انجام شده که مشروح آن از نظرتان میگذرد؛

* آقای یزدانی بفرمایید که پیشنهاد وزارت جهاد کشاورزی برای افزایش قیمت تضمینی چغندر قند در سال زراعی جاری چقدر بوده است؟  

پیشنهاد وزارت جهاد کشاورزی به شورای اقتصاد در خصوص افزایش قیمت تضمینی چغندر قند حدود ۵ تا ۶ درصد بوده است.

* چرا با وجود اینکه نرخ تورم رسمی اعلام شده، ۹درصد است پیشنهاد افزایش قیمت خرید تضمینی ۹ درصد نبوده است؟

چون محصول شکر در داخل تولید می شود و اگر قیمت چغندر زیاد افزایش یابد، شکر هم خیلی گران می شود و این به صلاح کشور نیست.

*آقای یزدانی مباحث بسیار زیادی درباره تاخیر در پرداخت مطالبات چغندرکاران مطرح شده و مشکلاتی که این امر برای آنان ایجاد کرده است، بفرمایید که  چرا پرداخت پول چغندرکاران این همه با تاخیرمواجه شده است؟ آیا این کوتاهی از جانب کارخانجات است؟  

کارخانجات، چغندر قند را از کشاورزان تحویل میگیرند و براساس نرخ تضمینی که دولت اعلام میکند، پول کشاورز را پرداخت می کنند؛ مشکلی هم که الان وجود دارد این است که متاسفانه هنوز کارگروه تنظیم بازار دولت قیمت شکر را برای سال جاری اعلام نکرده است و این باعث شده کارخانجات نتوانند شکر تولیدی خود را بفروشند؛ بنابراین در پرداخت پول کشاورزان دچار مشکل شدهاند.

*چه میزان از مطالبات کشاورزان باقی مانده است؟  

حدود ۱۸۰ میلیارد تومان از مطالبات چغندرکاران باقی مانده است. ضمن اینکه  دولت از سال ۹۳ به دلیل تنظیم بازار متعهد به پرداخت مبلغ ۲۰۰ تومان به ازای هرکیلوگرم شکر تولیدی توسط کارخانجات به آنان بوده، در این راستا مطالبات سال  ۹۳ سال به کارخانجات پرداخت شده اما مطالبات مربوط به سالهای  ۹۴ و ۹۵ باقی مانده و همین هم یکی دیگر از دلایل تاخیر کارخانجات در پرداخت مطالبات کشاورزان است.

*چرا قیمت شکر با وجود آنکه حدود ۸ ماه از سال گذشته، هنوز اعلام نشده است؟ آیا دلیل خاصی برای این مساله وجود دارد؟

مسئولیت این کار به عهده کارگروه تنظیم بازار در دولت است ولی وزارت جهاد کشاورزی در راستای حمایت از چغندکاران و کارخانجات قند، به صورت ویژه در حال پیگیری این مساله است و اخیرا نیز وزیر جهاد نامه ای را به رئیسجمهور نوشته تا هر چه سریعتر تکلیف این مساله مشخص شود؛ چون مشکل زیادی برای کارخانجات و به تبع آن برای کشاورزان ایجاد کرده است.

*با توجه به آغاز کشت پاییزه در کشور، آیا تاخیر در پرداخت پول کشاورزان مشکلی برای تولید آنان ایجاد نکرده است؟  

با توجه به اینکه تولید چغندر قند در قالب کشاورزی قراردادی بین چغندرکاران و کارخانجات قند انجام می شود تامین نهادههای کشاورزی بر عهده کارخانجات بوده و به تبع کاهش توان مالی کارخانجات در ارائه خدمات بهتر به کشاورزان تاثیرگذار است.

*آقای یزدانی یکی از مباحثی که در بحث کند کردن روند خودکفایی زیاد از آن یاد  میشود، بحث کمبود کارخانجات قند بویژه در استانهای خوزستان و ایلام است، بفرمایید که چه اقداماتی در این زمینه در دست انجام است؟

استانهای خوزستان و ایلام به دلیل پتانسیلی که در تولید چغندر قند پاییزه دارند در اولویت احداث کارخانجات جدید هستند؛ در حال حاضر در استان خوزستان دو کارخانه قند یکی در اهواز و یکی هم در دزفول وجود دارد که کارخانه قند اهواز سالهاست تعطیل شده و غیرفعال است ضمن اینکه متولی آن بانکهای ملی و ملت هستند. کارخانه دیگر هم کارخانه قند دزفول است که حدودا بیش از  ۱۰ سال تعطیل بوده و امسال برای اولین بار با توجه به پیگیری های وزارت جهاد و همچنین با کمک وزارت صنعت، از نظر فنی آماده شده و قرار است قرارداد کشت پاییزه منعقد کند؛ بنابراین  امیدوار هستیم بتواند در اردیبشهت ماه چغندر کشاورزان را تحویل بگیرد. با توجه به  ظرفیت بیش از  ۸۰ هزار هکتاری کشت چغندر قند پاییزه در استانهای خوزستان و ایلام، امیدوارم با احداث کارخانجات جدید در این دو استان، بخش عمده ای از نیاز چغندر قند کشور تامین شود. با تحقق این امر و استفاده از ظرفیت سایر استانها امیداوریم طی حدود ۳ سال آینده در تولید شکر به خودکفایی برسیم.

*سطح زیر کشت چغندر قند پاییزه تاکنون در کل کشور به چه میزان رسیده است؟

 ما هم اکنون در حال انجام عملیات کشت هستیم، حدود  ۱۶ هزار هکتار قرارداد منعقد و حدود ۱۲هزار هکتار کشت انجام شده است.ضمن اینکه کشت همچنان ادامه دارد؛  سال گذشته نیز کشت مان حدود ۱۱ هزار و ۵۰۰ هکتار بوده است.

*پیشبینی میشود امسال چه میزان چغندر قند و چه میزان شکر در کشور تولید شود؟  

با توجه به سیاست وزارت جهاد کشاورزی مبنی بر عدم توسعه کشت بهاره چغندر قند و در عین حال، توسعه سطح زیرکشت چغندر قند پاییزه، پیش بینی می شود در سالجاری حدود ۷ میلیون تن چغندر در کشور تولید شود که با احتساب شکر استحصالی از نیشکر حدود یک میلیون و ۷۵۰ هزارتن شکر در کشور طی سالجاری تولید خواهد شد.  تولید شکر در سال ۹۵ یک میلیون و ۶۵۰ هزارتن بوده است، بنابراین تولید امسال رکورد جدیدی در کشور محسوب میشود.

*آقای یزدانی بفرمایید که طرح خوداتکایی شکر چه میزان پیشرفت داشته است و آیا طبق برنامه پیش رفتهاید؟  

ما از برنامه جلوتر هستیم و زودتر از برنامه به خودکفایی خواهیم رسید، کشور طی سه سال آینده در زمینه شکر به خودکفایی خواهد رسید. در سند چشم انداز مقرر بوده  که ضریب خوداتکایی شکر تا افق ۱۴۰۴ به حدود  ۹۳ درصد برسد  اما امیدواریم سال ۹۹ به خودکفایی برسیم. مشروط بر اینکه طی این سه سال بحث احداث کارخانجات قند انجام شود.

*در این زمینه آیا برای کاهش سطح زیرکشت چغندر بهاره برنامه ای دارید یا اینکه سطح کشت بهاره ثابت خواهد ماند؟

برنامه ما افزایش عملکرد در واحد سطح در کشت بهاره است و هدف دیگری که به طور جدی دنبال میکنیم افزایش بهره وری آب در کشت بهاره است که بتوانیم تقاضای آب را با روش های «بهزراعی»، با تغییر آرایش کشت و توسعه آبیاریهای نوین بویژه آبیاری میکرو کاهش دهیم. به صورت جدی توسعه کشت نشایی را دنبال میکنیم به ویژه در کشت بهاره چون تا ۴۰ درصد میتواند مصرف آب را کاهش دهد.

* مباحثی مطرح شده مبنی بر اینکه قیمت تضمینی چغندر قند زیاد است و در مناطقی مانند ارومیه کشاورزان به همین دلیل این محصول را کشت میکنند در حالی که به دلیل بحران آب نباید این اتفاق رخ دهد؛ چه نظری در این زمینه دارید؟  

فاکتورهای مختلفی در زمینه تعیین قیمت تضمینی ملاک عمل قرار میگیرد ضمن اینکه این گیاه در تناوب زراعی نقش بسیار مهمی دارد، ریشه آن باعث اصلاح بافت خاک میشود و در کاهش جمعیت علف هرز نقش مهمی ایفا میکند؛  بیشترین سطح کشت چغندر قند در استان آذربایجان غربی است و برنامه هایی که در دستور کار ماست شامل توسعه آبیاری نوین و کشت نشایی است تا بتوانیم مصرف آب را کاهش دهیم اما هیچ برنامهای برای توسعه کشت در این استان نداریم.

*در پایان بفرمایید آیا برای توسعه نیشکر هم برنامه ای در دستور کار دولت است؟ ضمن اینکه هم اکنون سطح زیر کشت این محصول چقدر و شکر استحصالی از آن چه میزان است؟

برای کشت این محصول به دلیل اینکه شرایط ویژه ای که دارد و محصولی آب بر است  و فقط در استان خوزستان انجام می شود، برنامه توسعه نداریم اما برنامه افزایش عملکرد در واحد سطح در دستور کار است. به طور متوسط در سالهای مختلف حدود ۹۴ الی ۹۵ هزار هکتار سطح زیر کشت نیشکر کشور است که در سال ۹۵  از این میزان حدود ۷۵۰ هزارتن شکر استحصال  شد.