پیام‌های سفر آمانو به تهران؛ گامی برای تقویت برجام

خبر ورود یوکیا آمانو به تهران در شامگاه شنبه و دیدارهای او با مقامات ایران بلافاصله در صدر اخبار ایران و جهان قرار گرفت و زمانی که علی اکبر صالحی معاون رییس جمهوری و رییس سازمان انرژی اتمی در نشست خبری مشترک با مدیرکل آژانس بین المللی اتمی گفت که آمانو تقاضای جدید برای بازرسی از مراکز هسته ای ایران ندارد، توجه تحلیلگران و رسانههای جهان به پیامها و اهداف سفر بلندپایه ترین مقام این نهاد بین المللی به تهران جلب شد.

آمانو روز گذشته در نشست خبری مشترک با صالحی و در دیدار با حسن روحانی رییس جمهوری اسلامی ایران در تهران از جایگاه معتبر نهاد تحت مدیریتش سخن به میان آورد و روند گزارشهای اقدامات و پایبندی ایران به تعهدات برجام را تدابیری فنی و قانونی دانست و گفت که پایبندی به این قوانین و تدابیر در آژانس برای تهیه گزارشها از اهمیت ویژهای برای او و همکارانش برخوردار است.

رسانههای داخلی و خارجی این گونه تحلیل کردند که سفر یک روزه آمانو به تهران سه پیام ویژه به همراه داشت؛ نخست آن که ایران به تعهداتش در برجام متعهد بوده است و این مهم نه تنها در تمام گزارشهای هشت گانه مدیر کل آژانس بینالمللی اتمی از زمان اجرای برجام تصریح و اعلام شده است بلکه آمانو در تهران و در هر سه دیدار خود با مقامات ارشد ایران بر این مهم مجددا تاکید کرد.

به اعتقاد کارشناسان دومین پیام سفر آمانو این بود که او در مقام مدیرکل آژانس از حیثیت و جایگاه بینالمللی این نهاد بینالمللی برای تهیه گزارشهای راستی آزمایی و نحوه بررسی و ارزیابی تعهدات و طرفین دفاع کرد.

آمانو در تهران توضیح داد که ارزیابی پایبندیهای طرفین به تعهدات در روند اجرای برجام، از مجموعه ای از تدابیر تخصصی، فنی و قانونی در چارچوب قوانین آژانس و توافقات مندرج در برجام به عنوان یک سند بین المللی تبعیت میکند.

صاحب نظران سیاسی معتقدند که وقتی سفر روز یکشنبه آمانو در چهارچوب همکاریهای متداول و مذاکرات مشابه در ماههای گذشته (در سپتامبر و اکتبر) انجام شد و او هیچ تقاضایی هم برای بازدید از مراکز جدید در این سفر مطرح نکرد به هیات حاکمه ایالات متحده آمریکا و مخالفان برجام در این کشور پیام روشن و شفافی ارسال کرده است.

با توجه به طرح مباحث مخالف برجام از جانب هیأت حاکمه آمریکا و رویدادهای مرتبط با آن، اکثر تحلیلگران و صاحبنظران سفر روزگذشته مدیرکل آژانس بین المللی اتمی به تهران را با اهمیت و تلاشی برای تقویت برجام ارزیابی کردند.

مدیرکل آژانس بین المللی اتمی روز گذشته پس از دیدار با علی اکبر صالحی صراحتا اعلام کرد که «ایران به تمام تعهدات خود در برجام عمل کرده است» و از تمام طرف های برجام نیز درخواست کرد «همه کسانی که در برجام دخیل هستند به تعهداتشان عمل کنند.

وی به گزارشهای اعلامی خود به شورای حکام آژانس بین المللی اتمی اشاره و تصریح کرد که «ما تابه حال نظارت کردهایم و میگوییم ایران کاملا به تمام تعهداتش در چارچوب برجام عمل کرده است.»

آمانو در این سفر تاکید کرد آژانس از ژانویه 2016 پایبندی ایران به توافق هستهای (برجام) را کاملا زیر نظر داشته و به صراحت اعلام میکند که که ایران به تعهدات خود تحت توافق هستهای پایبند بوده است.

وی همچنین به حمایت شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز از برجام اشاره کرد و گفت که آژانس همواره به صورت بیطرفانه و کلی و بر اساس پادمان استاندارد مفاد ذکر شده در برجام را بررسی و تایید کرده است.

مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی گفت که از زمانی که رییس آژانس شده است گاهی اوقات مجبور شده که گزارشهای منفی نیزمنتشر کند، ولی گاهی اوقات هم گزارشهای مثبتی داده است؛ و این نکته بسیار حائز اهمیت است که به قانون و تدابیر فنی آژانس پایبند است.

دونالد ترامپ روز 13اکتبر (21مهر) ضمن عدم تایید پایبندی ایران به توافق برجام، تعیین سیاست نهایی ایالات متحده نسبت به این توافق را برعهده کنگره گذاشت تا درمدت 60 روز آینده در این مورد تصمیم بگیرد.

تهدیدهای دونالد ترامپ رییس جمهوری آمریکا مبنی بر خروج یک طرفه از برجام و مواضع اخیر او در خصوص عدم پایبندی ایران به تعهدات برجام با واکنش رهبران کشورهای مختلف جهان از جمله کشورهای عضو گروه 1+5 شده است.

از حضور متخصصین ایرانی برای تصدی مسوولیتهای مدیریتی آژانس استقبال میکنیم
مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی در دیدار با دکتر روحانی رییس جمهوری هم از برجام به عنوان یک «توافق خوب» یاد کرد و با اشاره به تمام تلاشهای مشترک و مذاکرات فشرده درقبل و بعد از برجام، تاکید کرد که بر اساس همین تلاشها و بررسیها میتواند به صراحت تاکید کند که جمهوری اسلامی ایران به تمامی تعهدات خود در چارچوب مقررات بین المللی و برجام عمل کرده است.

آمانو در دیدار رییس جمهوری از حمایت کامل و پرقدرت اکثر مقامات و مسئولان عالیرتبه کشورهای جهان در فضای بین المللی سخن گفت و افزود: اجرای تعهدات و پایبندی به برجام از سوی همه طرف ها نقش اساسی و حیاتی در ثبات و آینده برجام خواهد داشت. وی با تجلیل از پایبندی جمهوری اسلامی ایران به تعهدات خود در برجام، خاطرنشان کرد: اعتبار آژانس بسیار حائز اهمیت بوده و همچنان بر بی طرفی خود در مواضع، ادامه میدهد و بر اساس حقایق و پادمانها گزارشهای واقعی را ارائه خواهد کرد.

آمانو همچنین بر ضرورت حمایت از پروژههای تحقیقاتی ایران و توسعه همکاریهای ایران و آژانس در بخشهای مختلف تاکید کرد و گفت: از حضور متخصصین ایرانی برای تصدی مسوولیت های مدیریتی در آژانس استقبال میکنیم.

آمانو روز گذشته و در دیدار با محمد جواد ظریف هم علاوه بر تاکید مجدد بر پایبندی ایران بر تعهدات برجام گفت که از دیدگاه آژانس اجرای برجام از سوی همه طرفها حائز اهمیت است.

سفر روز گذشته آمانو به تهران در ادامه دیدارهای متقابل میان مدیران آژانس بین المللی انرژی اتمی و مقامات ذی ربط جمهوری اسلامی ایران و با هدف مرور آخرین وضعیت همکاریها و ارتباطات دو طرف در زمینههای مختلف مرتبط با برجام، امور پادمانی و همکاریهای هستهای در امور صلح آمیز است.

مواضع اخیر دونالد ترامپ رییس جمهوری آمریکا در خصوص عدم پایبندی ایران به تعهدات برجام با واکنش رهبران کشورهای مختلف جهان از جمله کشورهای عضو گروه 1+5 شده است، این درحالی است که آژانس بین المللی اتمی از ابتدای اجرایی شدن برجام در دی ماه 1394 تاکنون، هشت بار متوالی پایبندی ایران به تعهدات برجام را تایید کرده است.

یوکیا آمانو قبل از سفر به تهران در فرانسه دیداری با امانوئل مکرون رییس جمهوری این کشور داشت. در این نشست مکرون ضمن تاکید بر لزوم پایبندی همه طرفها به برجام حمایت خود از این توافق بین المللی را اعلام کرده است.

سفر مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی به تهران در شرایطی و به درخواست خود وی انجام میشود که ترامپ طی هفتههای اخیر تصمیمگیری در خصوص برجام را به کنگره این کشور احاله کرد. ظاهرا تام کاتن و باب کروکر سناتورهای جمهوری خواه با ارائه طرحی به دنبال اصلاح برجام هستند. این در حالی است که ناظران مسائل سیاسی این طرح را زمینه ساز نقض برجام تلقی میکنند و اعتقاد دارند این طرح نیز در نهایت با شکست مواجه میشود.