گوشی ثبت‌نشده نخرید، حتی اگر رایگان بود

فاز دوم طرح ثبت گوشیهای تلفن همراه از امروز چهاردهم آذرماه با اعمال سیاست برای تجهیزات سیمکارتخور برند اپل اجرایی میشود. به همین منظور و در راستای رفع ابهاماتی که درباره این طرح وجود دارد، حسین فلاح جوشقانی -رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی- در یک برنامه تلویزیونی با تاکید بر اینکه گوشیهای فعالشده تا پیش از این تاریخ به طور خودکار در سامانه اپراتورها ثبت شده و این پروژه هزینهای برای مردم ندارد، ابعاد مختلف رجیستری را تشریح کرد.

وی درباره گوشیهایی که افراد از امروز قصد خرید آنها را دارند، اظهار کرد: لازم است مردم هنگام خرید دقت کرده و حوصله به خرج دهند. ابتدا شماره ۱۵ رقمی (IMEI) پشت جعبه تلفن همراه را از طریق یک گوشی دیگر به شماره ۷۷۷۷ پیامک کنند و یا با استفاده از کد دستوری  #۷۷۷۷*  شمارهگیری کنند. منوی اول استعلام اصالت دستگاه است و سوال میشود که شماره IMEI را وارد کنند و پس از آن از طریق سامانه همتا پیامکی برایشان ارسال میشود.

رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی ادامه داد: ارسال پیامک نیز چند حالت دارد. ممکن است گوشی ثبت شده باشد و پیامکی برای شخص میآید که گوشی مجاز است و میتوانید خریداری کنید. یا ممکن است این پیامک بیاید که این گوشی در سامانههای ما ثبت نشده و غیرمجاز است. مردم به هیچ عنوان چنین گوشیای را نخرند، حتی اگر تبلیغاتی برای آن شد و یا قیمت کمی داشت.

استعلام اصالت گوشی بدون یک ریال هزینه

فلاح با بیان اینکه گوشیهای چندسیمکارته به ازای هر تعداد سیمکارت، IMEI دارند و لازم هست همه این کدها استعلام شود، افزود: هنگام خرید مردم باید استعلام اصالت گوشی را انجام دهند و اگر در بازار از آنها هزینهای درخواست شد بدانند که این کار یک ریال هزینه ندارد. همچنین در صورت تغییر شماره سیمکارت، آیتم سوم در کد دستوری ۷۷۷۷ تغییر مالکیت و بهرهبردار است که با توجه به آن میتوانند این کار را انجام دهند. فقط کافی است که شماره تلفن جدید را به سیستم اعلام کنند.

معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات با اشاره به سابقه ناموفق رجیستری در گذشته بیان کرد: رجیستری یک بار در سال ۸۵ به صورت ناقص اجرا شد زیرا کار مطالعاتی مناسبی نشده بود و IMEI به سادگی قابل کپی شدن بود. عدهای شروع به کپی کردن این کد کردند و گوشیهایی با IMEI تکراری وجود دارد. الان رهگیری گوشی بر اساس IMEI انجام میشود.

وی با بیان اینکه بحث سرقت و ردیابی گوشیهای سرقتی از اهداف اصلی طرح رجیستری نبوده اما میتواند به این کار کمک کند، گفت: گوشیها به صورت زوج شماره سیمکارت و شماره IMEI به صورت یکتا در سامانههای ما ثبت میشوند. اگر گوشی سرقت شد میتوان بر اساس این زوج آن را ردیابی کرده و نیز از فعالیت این گوشیها در سامانههای کشور جلوگیری کرد که این از مزایای غیرمستقیم طرح رجیستری است. البته این امکان در حال حاضر فراهم نیست اما در حال کار روی آن هستیم و در آینده میتوان از آن استفاده کرد.

اعمال سیاست برای سایر برندها تا دو ماه دیگر

رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی خاطرنشان کرد: فاز دوم چند مرحله دارد که ابتدا شامل برند اپل و به مرور شامل برندهای دیگر شده و نهایتا تا دو ماه آینده اعلام میشود که کلیه گوشیها و تجهیزات سیمکارتخور شامل این طرح میشوند. پس از آن اگر هر گوشی از سامانههای گمرکی وارد و ثبت نشده و غیرمجاز باشد، متعلق به هر برندی که باشد قابل سرویسگیری در شبکه تلفن همراه نخواهد بود.

فلاح درباره تاثیر رجیستری بر تضمین خدمات گوشیهای همراه توضیح داد: یک کمیته راهبری در خصوص رجیستری داریم که با حضور وزرای اقتصاد، صمت و ارتباطات و رئیس ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز تشکیل میشود. یک کمیته اجرایی هم هست که نماینده سازمان حمایت از مصرفکنندگان و تولیدکنندگان در آن حضور دارند و بیشتر فرآیند کنترل بازار  و قیمتها را انجام میدهند. شرکتهایی که نماینده مجاز هستند هم با سازمان حمایت هماهنگ هستند و علاوه بر موضوع قیمت، تضمین خدمات را انجام میدهند.

تضمین گارانتی و پشتیبانی فنی با رجیستری

وی ادامه داد: درواقع یکی از مزایای رجیستری این است که دیگر گوشی بدون گارانتی و پشتیبانی فنی نخواهیم داشت و تمامی نمایندگانی که مجاز به واردات هستند موظف به پشتیبانی و شبکه توزیع مناسب خواهند بود، در غیر این صورت سازمان حمایت وارد موضوع میشود. بدین ترتیب مردم میتوانند همراه گوشی، خدمات پس از فروش و پشتیبانی مناسبی دریافت کنند.

رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی با اشاره به تسهیل شرایط برای مسافران بیان کرد: برای اینکه مسافران دغدغهای از بابت گوشیهایی که وارد میکنند نداشته باشند، به گمرک پیشنهاد کردیم سامانههایی که مردم در آن گوشیهای خود را اظهار میکنند به صورت آنلاین و وبسرویس باشد. گمرک در حال بررسی این موضوع است تا مردم هم بتوانند راحتتر از آن استفاده کنند، زیرا  ممکن است این کار اکنون کمی زمانبر باشد.

فلاح درباره اخذ گمرک از گوشی مسافران نیز اظهار کرد: موضوع گمرک و عوارض در حوزه وزارت اقتصاد دارایی است که براساس بازخوردهایی که از طرح میگیریم، درباره آن تصمیمگیری میکنند. مجموعه وزارت ارتباطات بحث هماهنگی بین مجموعههای مختلف را بر عهده دارد و در وظایف ذاتی دستگاهها وارد نمیشود. با وجود این، ما پیشنهاد تسهیلاتی برای مسافران دادهایم تا در صورت جمعبندی و اینکه مسافران بتوانند گوشیها را بدون گمرک وارد کنند، اطلاعرسانی میشود.

وی همچنین خاطرنشان کرد: به طور مشخص همه تجهیزات اپل از گوشی که مشخصا سیمکارت میخورد و هر تجهیز دیگری که سیمکارت میخورد و از شبکه استفاده میکند مشمول طرح میشود و باید در شبکه ثبت شده باشد. اما اگر هر گوشی برای یک بار توسط یک سیمکارت در شبکه فعال شده باشد، در شبکه ما ثبت شده و از هر برندی که باشد مشمول طرح نخواهد شد و سرویس خود را خواهد گرفت. البته از حالا گوشیهای اپل که در شبکه ثبت نشده باشند مشمول طرح میشوند.

رشد دو برابری واردات رسمی تلفن همراه از آغاز رجیستری

معاون وزیر ارتباطات درباره آمار کاهش گوشیهای وارداتی از مبادی غیررسمی گفت: در سال ۹۵ به طور میانگین هر ماه حدود ۱۴۰هزار گوشی به صورت قانونی و از مبادی گمرکی وارد میشد. از ابتدای سال ۹۶ که زمزمههای رجیستری مطرح شد، این عدد به ماهی ۱۸۰هزار رسید. از اول آبان تا ۱۱ آذر ماه  که فاز اول و صرفا پایش رجیستری را آغاز کرده و هنوز اعمال سیاست نکرده بودیم، ۵۷۴ هزار گوشی به صورت قانونی وارد کشور شده است. یعنی نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته واردات رسمی گوشی ۲.۷ برابر و نسبت به قبل از اجرای طرح در سال ۹۶ هم دو برابر شده است.

فلاح ادامه داد: این یعنی واردکنندگان گوشی خود را برای این کار آماده کرده و تامین نیاز بازار را تضمین کردند. زیرا این طرح برای کسانی که میخواهند قانونی کار کنند مزایای زیادی دارد. در حال حاضر ۱۰ درصد واردات رسمی به حدود ۲۵ درصد رسیده و امیدواریم با اعمال سیاست این عدد را حتی به ۱۰۰ درصد کامل برسانیم و با اطمینان خاطر به مردم بگوییم گوشی استاندارد با پشتیبانی فنی و خدماتی دریافت میکنند زیرا گوشیهایی که به صورت قاچاق میآیند حتی ممکن است از لحاظ میزان تشعشع برای مردم مضر باشند. در حالی که کی از فرآیندهای واردات رسمی گوشی اخذ تایید نمونه از سازمان تنظیم مقررات است که جذب اشعه را بررسی میکند.

تطبیق IMEIها برای احراز اصالت گوشی

در این برنامه همچنین حمیدرضا دهقانینیا -مدیرکل فناوری اطلاعات و ارتباطات ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز- درباره کد IMEI گوشیهای همراه گفت: سه IMEI داریم. یکی روی جعبه، یکی پشت تجهیز تلفن همراه که یا روی جلد تلفن همراه است یا پشت باتری، یک IMEI هم در نرمافزار گوشی است. افراد باید هر سه این اعداد را با هم تطبیق دهند. ابتدا استعلام کد روی جعبه را بررسی کنند، سپس آن را با IMEI پشت تجهیز تطبیق داده و اگر مطابقت داشت اقدام به احصای IMEI نرمافزاری دستگاه با *#06# کنند. آخرین اقدام این است که همین کد را روی فاکتور خرید بنویسند و آن را به مهر فروشنده مهمور کنند. این مرحله گام اول رجیستری و استعلام اصالت کالاست.

وی با بیان اینکه مرحله پس از استعلام، مرحله فعالسازی است، افزود: یک کلیدواژه تحت عنوان کد فعالسازی کنار جعبه یا روی کارت گارانتی تلفن همراه وجود دارد. خریدار باید هنگام خرید تلفن همراه این کد را از فروشنده که کد را در اختیار دارد، دریافت کند. این کد، سیمکارت و گوشی را در شبکه فعال میکند. خریدار برای فعالسازی، باید IMEI را که اصالتش بررسی شده، به ۷۷۷۷ پیامک کند.

مدیرکل فناوری اطلاعات و ارتباطات ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز ادامه داد: پس از آن برایش پیامی ارسال میشود که کد فعالسازی شش رقمی را ارسال کند. سپس شماره سیمکارتی را که میخواهد در تلفن همراه استفاده کند نیز ارسال میکند. در گام آخر پیامکی میآید که فرآیند تایید و گوشی در شبکه ثبت و فعال شده است. با دریافت این پیامک میتواند مطمئن باشد که دستگاهش میتواند از شبکه اپراتوری سرویس مورد نظر را دریافت کند. هر گوشی که بخواهد از شبکه اپراتوری سرویس بگیرد باید این زوج شماره را تشکیل دهد اما اکنون این کار تنها برای اپل انجام میشود.

اعلام سرقت گوشی با سامانه همتا

دهقانینیا با بیان اینکه افراد گوشی خود را به کس دیگری ندهند که احصای اصالت گوشی را برایشان انجام دهد مگر اینکه به آن شخص اطمینان داشته باشند، گفت: سامانهای تحت عنوان سامانه هوشمند مدیریت تجهیزات ارتباطی یا همتا وجود دارد. این سامانه این فرصت را در اختیار شخص قرار میدهد که سرقت گوشی خود را اعلام کند. پس از آن به صورت اتوماتیک دیگر سرویسی به آن IMEI  سرقتی داده نخواهد شد و گوشیهای سرقتی غیرقابل استفاده میشود.

وی درباره خرید از فروشگاههای مجازی خاطرنشان کرد: افراد میتوانند از سایتهای مجاز کشور که بستر عرضهکننده کالا در فضای مجازی هستند خرید کنند زیرا تمامی فرآیندها و آموزشها به صاحبان سایتها و واردکنندگان ارائه شده است. حتی یکی از فرصتهایی که در این فضا دارند این است که اگر کالا مشکل داشت میتوانند تا هفت روز آن را برگردانند که در بازار واقعی شاید این امکان وجود نداشته باشد.

مدیرکل ICT ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز خاطرنشان کرد: حاکمیت از طریق دستگاههای زیرمجموعه از قبیل سازمان حمایت به شرکتهای رسمی واردکننده مجوزهایی داده است و آنها هم بر اساس تعهدات اقدام به واردات رسمی نشان تجاری اپل کردهاند که فرآیندهای تجاری خود را در وزارت صمت و گمرک طی کرده است. به همین  دلیل این استعلامها لازم است تا گوشیهایی که از مسیر رسمی وارد شدهاند مشخص شود.

شروط لازم برای ثبت گوشی مسافران

دهقانینیا با تاکید بر لزوم سه شرط برای مسافرانی که باید گوشیهای خود را در شبکه ثبت کنند، توضیح داد: مسافری که وارد کشور میشود اگر گوشیاش شامل طرح باشد، مثلا در حال حاضر برند اپل، اگر بخواهد بیش از ۳۰ روز بماند و همچنین اگب بخواهد از سیمکارت ایرانی استفاده کند باید فرآیندی را طی کند. اینکه در محل ورود در گمرک در سامانه این موضوع را اظهار کرده و عوارض مترتبه و حقوق ورودی را پرداخت کند. این هزینه به ارزش کالای وارداتی برمیگردد که باید اخذ شود. پس از آن IMEI در سامانه گمرک ثبت میشود و مسافر میتواند از گوشی استفاده کند. اما اگر این سه شرط را نداشته باشد، مشمول طرح نیست.

وی با بیان اینکه بر اساس قانون امور گمرکی هر کالایی که  توسط مسافر وارد کشور میشود اگر بیش از ۸۰ دلار ارزش داشته باشد، باید حقوق ورودی آن پرداخت شود، گفت: در حال حاضر این حقوق ورودی برای تلفن همراه پنج درصد است که به کسبوکار ثبت شماره تلفن همراه در شبکه برنمیگردد و قانون گمرک است. این کار برای جلوگیری از راههایی است که قاچاقچیان بخواهند با استفاده از مسافران اقدام به واردات گوشیهای غیرمجاز کنند. ما نیز برای اجرای طرح ثبت گوشی در شبکه وارد کسبوکار امور گمرکی و برهم زدن نظم و قاعده آنها نخواهیم شد.

مدیرکل ICT ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز همچنین خاطرنشان کرد: بر اساس ماده ۱۳ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز اولویتبندی شده برای تشخیص کالای رسمی و غیررسمی و از مواردی که مشمول قانون شده، مشخصا تجهیزات سیمکارتخور است. یکی از  اولویتهای اول این تجهیزات هم گوشی تلفن همراه است.

دهقانینیا با بیان اینکه بیش از ۹۰ درصد گوشیها پیش از اجرای طرح رجیستری قاچاق بوده است، افزود: آمار کنونی واردات کشور نشان میدهد در این بازه زمانی رشد تقریبا دو برابری در حوزه واردات رسمی گوشی تلفن همراه داشتیم. این بدان معناست که افراد اعتماد کرده و اطمینان دارند که این طرح اجرا میشود و از طرفی این رشد صعودی خواهد بود. یعنی ازین پس هرچه سبد مشمولین طرح تلفن همراه گستردهتر شود واردات رسمی از دو برابر افزایش یافته و به بیش از ۹۰ درصد خواهد رسید.