بودجه سال آینده/ ۳۱ میلیون نفر احتمالا یارانه نخواهند گرفت

هر آنچه از تبصره ١٤ به دست میآوریم برای رفع فقر مطلق و رفع مشکلات حوزه سلامت هزینه میکنیم.» اینها بخشی از گفتههای حسن روحانی در روز تقدیم لایحه بودجه به مجلس است. درست دو سال و نیم پس از آنکه مجلس اصولگرای نهم در آخرین روزهای خود، طرح حذف ٢٤ میلیون نفر از یارانهبگیران را ارایه داد و با مخالفت دولت مواجه شد، قوه مجریه عزم خود را برای حذف افراد غیر نیازمند جزم کرد.  یکی از بخشهای پر بحث لایحه بودجه ١٣٩٧، بخش مربوط به بودجه یارانه نقدی است. در این بخش دولت پیشنهاد بودجه ٣٧ هزار میلیارد تومانی برای یارانههای نقدی و غیرنقدی خانوار و کالاها را در لایحه گنجانده که نسبت به رقم ٤٨ هزار میلیارد تومانی که امسال عملی شد از کاهش چشمگیر بودجه در این بخش خبر میدهد. این در حالی است که دولت برای پرداخت نقدی و غیرنقدی به خانوارها تنها ٢٣ هزار میلیارد تومان را در نظر گرفته است. چنانچه دولت نخواهد سقف یارانه دریافتی ٤٥ هزار و ٥٠٠ تومانی را کاهش دهد، بودجه فوق تنها میتواند ٤١ میلیون نفر را شامل شود و از جمعیت حدود ٧٥ میلیونی یارانهبگیران، بیش از ٣٠ میلیون نفر کاسته خواهد شد.  از زمان اجرای طرح هدفمندی یارانهها و پرداخت یارانه نقدی به اکثریت قریب به اتفاق جمعیت ایران، مشخص بود تداوم این طرح امکانپذیر نیست. با این وجود حذف افراد یارانهبگیر به دلایل سیاسی برای دولت کار راحتی نبود. حتی هنگامی که اصولگرایان مجلس نهم در آغاز سال ١٣٩٤ طرحی را مبنی بر حذف ٢٤ میلیون نفر از یارانهبگیران به دولت ارایه کردند، دولت از اجرای این طرح سرباز زد. اکنون با توجه به آنکه چشمانداز افزایش چشمگیر درآمدهای دولت وجود ندارد و مرکز پژوهشهای مجلس هم در گزارش اخیرش از مضیقههای مالی دولت برای سال آینده خبر داده بود، دولت قصد دارد به شکل جدی از بار هزینههای خود بکاهد و حذف یارانه نقدی غیرنیازمندان به عنوان یک هدف سهلالوصول در دستور دولت قرار گرفت. البته وزارت کار در چهار سال دولت یازدهم حدود ٦ میلیون نفر را شناسایی و یارانه آنها را قطع کرد اما آن طور که از لایحه بودجه بر میآید، اینبار دولت قصد دارد گام بزرگتری بردارد.

در این میان یک منبع اگاه از سازمان برنامه و بودجه به «اعتماد» گفت: « تصمیم دولت حذف ٣١ میلیون نفر از یارانهبگیران در سال ٩٧ است.»

یارانه غیرنیازمندان باید حذف شود

در همین رابطه هادی حقشناس، کارشناس اقتصادی و نماینده اسبق مجلس در گفتوگو با «اعتماد» ضمن آنکه از طرح دولت جهت حذف سه دهک بالای درآمدی از دریافت یارانه دفاع کرد، افزود: «به نظر میرسد طرح دولت برای حذف حدود ٣٠ میلیون یارانهبگیر در سال آینده اجرایی شود چرا که با یکسری محاسبات ساده میتوان نتیجه گرفت بودجه در نظر گرفته شده برای این بخش کاهش چشمگیری دارد و بخش مهمی از دهکهای بالا را حذف خواهد کرد.» حق شناس گفت: «حذف یارانه افراد غیرنیازمند نهتنها ضروری بلکه غیرقابل اجتناب نیز هست چرا که دولت از امکانات کافی برای پخش پول در میان همه آحاد جامعه برخوردار نیست و باید به گونهای از هزینههای خود بکاهد. طبیعی است وقتی آقای عادل آذر، رییس دیوان محاسبات کشور میگوید یکسوم مدیران ایرانی با حقوق بیش از چهار میلیون تومان یارانه میگیرند، باید فکری کرد. جای تاسف دارد که حتی مدیران دولتی با درآمد مکفی نیز حاضر به چشمپوشی از این رقم ناچیز نیستند، درنتیجه دولت چارهای ندارد جز آنکه خودش راهکاری جوید.» نماینده اسبق مجلس در رابطه با خطرهای اجرای این طرح گفت: «مهمترین نگرانی در رابطه با این طرح حذف افراد نیازمند به جای افراد غیرنیازمند است چرا که در ایران بانک اطلاعاتی جامع در رابطه با دارایی افراد وجود ندارد. با این همه میتوان تمام افرادی که اظهارنامه پر میکنند (یعنی افرادی که کسب و کار دارند) یا به سفرهای خارجی میروند را از دریافت یارانه محروم کرد و سپس گام به گام دیگر افراد غیرنیازمند را شناسایی کرد.» حقشناس خاطرنشان کرد: «بودجه عمومی کشور ٤٢٤ هزار میلیارد تومان است که نسبت به سال پیش ٤٠ هزار میلیارد تومان افزایش داشته است. این روند قابل استمرار نیست و باید اصلاح شود. راه آن واقعی دیدن منابع و مصارف از سوی دولت و حذف هزینههای غیرضروری است. درنتیجه باید بدانیم دولت چارهای جز کاهش هزینههای خود ندارد و از زوایه عدالت اجتماعی نیز ضروری است که یارانه افراد غیرنیازمند حذف شود ولی باید توجه داشت که این کار باید به درستی صورت بگیرد.»