دستاوردهای بی‌شمار رسانه‌های اجتماعی

تحولات درونی کشورهای جهان و روابط بینالملل بدون توسعه ارتباطات بینالملل، و بهویژه گسترش فناوریهای ارتباطات واطلاعات ملازم با آنها، غیرممکن است. هر پیشرفتی در جامعه در ابعاد اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی نمیتواند از توسعه وسایل ارتباطات اجتماعی بینیاز باشد و بدون گسترش این رسانهها بروز انواع فسادها، پنهان کاری و سوءاستفاده در ساختارهای قدرت و بحرانهای عمیق اجتماعی قطعی است. آمارها نشان میدهند که فاسدترین دولتها و حکومتها در وهله نخست، فاقد سیستمهای رسانهای آزاد و مستقل و سیاستمداران از رانت اطلاعاتی بیحد وحصر برخوردار بودهاند.

دستاوردهای بیشمار رسانههای اجتماعی

نکته کلیدی در تحولات دنیای امروز، لزوم ایجاد نظام حقوقی پشتیبانیکننده حقوق رسانهای شهروندان بهویژه به رسمیتشناسی حق بهرهمندی تمام عیار آنها از شبکههای اجتماعی است. هیچ حکومتی در جهان مجاز نیست حقوق بدیهی «ارتباط» و «اطلاع» و حق «بهرهمندی تمام عیار از شبکههای اجتماعی» را بهعنوان قلب تپنده ارتباطات اجتماعی معاصر از شهروندانی سلب کند که به حکم دگرگونیهای گسترده در جامعه، گسترش فاصلههای فیزیکی، تنوع مشاغل، بروز فرصتها و تهدیدهای مهم و... با خطر از بین رفتن همبستگی اجتماعی، آسیبهای جدی و محرومیت از توان رقابت روبهرو هستند. در واقع، کسانی که حق رسانهای مردم را در عصر جدید نادیده میگیرند، خواسته یا ناخواسته بزرگترین ستمها را به شهروندانی روا میدارند که از حق نظارت بر متولیان امور عمومی جامعه برخوردارند.

برای آگاهی از نقشهای خطیر شبکههای اجتماعی در مناسبات اجتماعی دوران معاصر به چند مورد از آنها اشاره میکنیم.  ایفای نقش در مبارزه با فساد از طریق اطلاع رسانی شفاف، گسترده و سریع، برای نظارت بر سیاستمداران و نورافکنی به زوایای پنهان معاملات، واگذاری امتیازات و تخصیص منابع و اعتبارات به مقامات، سازمانها و تصمیمگیرندگان.  مبادله اطلاعات و الگوهای تجربه، مصرف و بیان احساسات میان افراد، خانوادهها، گروهها و سازمانها برای کسب الگوهای تربیتی، تفسیری، مصرفی، تولیدی و...  گسترش آموزش همگانی و ارتقای سواد عمومی و رسانهای و تعالی سرمایههای انسانی در جامعه. ارتباط آحاد مردم به یکدیگر برای حفظ وحدت، همبستگی ملی و مذهبی و هویت جمعی که بهویژه از سوی صداوسیما مورد غفلت قرارگرفته است.  آشکارکردن نقش پراهمیت رویتپذیری مسوولان و سازمانهای عمومی که در دنیای معاصر، یک ضرورت انکارناپذیر است. یکی از شروط اساسی مشروعیت سیاستمداران امروزی رویتپذیری ملازم با مسوولیتپذیری است.

آشکارسازی ضعفهای مدیریتی و اداره امورعمومی برای مردمی که بهصورت منظم باید در انتخابات شرکت کنند و به کسانی رای دهند که سرنوشت آنان را تعیین میکنند،  فرصت بیان دیدگاهها و تقاضاهای مردم و لزوم مدیریت انتظارات شهروندان بهعنوان یک وظیفه قطعی سیاستمداران امروز، شکلگیری گفتمان دموکراتیک، ایجاد روشهای گفتوگو و عادت دادن مردم به گفتوگوی بدون تنش، دوستانه و افزایش سعهصدر آنها که جز در رسانههای اجتماعی غیرقابل وقوع است،  کمک رسانههای اجتماعی به نهادینهسازی ارتباط جمعی در ایران: یکی از بزرگترین موانع پیشرفت کشور عدم نهادینه شدن ارتباط جمعی در ایران است که بر اثر غلبه برخی تمایلات تمامیت خواهانه به وقوع نپیوسته و رسانههای همگانی به استقلال حرفهای نرسیدهاند.  رقابت رسانهای و امکان اصلاح روندهای کنونی رسانههای رسمی: یک دستاورد بزرگ دیگر رسانههای اجتماعی سوق دادن مطبوعات و بهویژه صداوسیما به لزوم ارتقای توانمندیهای رقابتی و پاسخگو بودن به افکارعمومی است.

مبارزه با سانسور و فیلترینگ: تاکنون هیچ رسانهای به اندازه شبکههای اجتماعی موفق به مبارزه با سانسور و فیلترینگ نبوده است.  فرهنگسازی برای تنوع فکری و تعامل دموکراتیک در انتخابات: رسانههای اجتماعی در دوران انتخابات در ایران، به خوبی بستر تعامل سیاسی و افزایش سعهصدر مردم را فراهم کردهاند. حضور پرشور و شعور مردم پای صندوقهای رای بیتردید مرهون رسانههای اجتماعی بوده است. ظرفیتسازی پیشرفت فردی و اجتماعی: رسانههای اجتماعی تعاملی و آزاد و قابل اعتماد رونق بخش توسعه همه ابعاد کنش اجتماعی بهویژه اقتصادی و تجاری در فضایی رقابتی است.  شکلگیری اقتصاد مجازی: یک بعد مهم این رسانهها اشتغالزایی، تبلیغات بازرگانی و رونق خرید وفروش اینترنتی است که سالانه میلیاردها تومان درآمد ایجاد میکند.  و سرانجام اجبار سیاستمداران به پاسخگویی در قبال بهرهمندی از امتیازات بیشمار: رسانههای اجتماعی طی مدت کوتاه فعالیتهای خود باعث شدهاند که سیاستمداران از همه جناحها به اندیشه تقویت توان پاسخگویی خود بیفتند و مسوولانه تر عمل کنند.