پیش‌بینی درباره تجارت خارجی زود است

اینکه چرا سهم تجارت خارجی اتحادیه اروپا افزایش یافته، به این علت است که بعد از برجام، روابط ما با اتحادیه اروپا به شرایط قبل برگشته و میزان تجارت بالا رفته است. ضمن اینکه کالاهایی که معمولا از اتحادیه اروپا به کشور ما صادر میشود، کالاهای ساخته شده، قطعات منفصله خودرو و ماشین آلات صنعتی در قالب واردات کالاهای سرمایهای است. بنابراین ارزش وارداتی کالایی اروپاییها بیشتر از ارزش کالاهایی است که توسط ما صادر میشود. اگر به میانگین قیمتی واردات و صادرات کشور توجه کنیم، درمی یابیم که میانگین صادراتمان حدود 360 دلار در هر تن، در صورتی که واردات ما 1400 دلار در هر تن است. بنابراین طبیعی است که وقتی کالایی با کیفیت بهتری خریداری میشود، در مقابل پول بیشتری پرداخت شود و درنتیجه این امر باعث شده تراز تجاری نسبت به گذشته هم رشد پیدا کند و هم منفی شود. البته باید این نکته را هم در نظر داشت که ما این رشد منفی را در بخش صادرات غیرنفتی و وارداتمان با هم تطبیق میدهیم، درصورتی که کشورهای دیگر نفت و گازی هم که از کشور ما خریداری میکنند، جزو صادرات ایران حساب میکنند و اگر با این روش محاسبه شود، شاید تراز تجاری ما منفی هم نباشد. بنابراین این موضوع قابل پیشبینی بود. علاوه بر اینکه، طی سه سال گذشته حجم تجارت کشورمان با اتحادیه اروپا چندین برابر شده است. در رابطه با چشم انداز سال 97 باید اذعان کنم، باتوجه به اتفاقاتی که در حوزه نرخ ارز طی دوماهه پایان سال گذشته و سال جدید رخ داد و نوسانات غیرقابل پیشبینی و غیرمنطقی که صورت گرفته، عملا تجارت کشور ما مختل شده و این امر تاثیر خودش را بر فرصت تصمیم گیری فعالان اقتصادی در تجارت کالایی اعم از خرید و فروش نیز گذاشته است و متاسفانه باعث شده نه فروشنده تمایل به فروش کالا و نه خریدار قدرت خرید داشته باشد. بنابراین، باتوجه به شرایط کنونی، پیشبینی سال 97 دشوار است و فعلا برای قضاوت زود است. باید منتظر ماند تا شرایط ماندگاری خودش را حفظ کند و باثبات تر شود تا بتوان پیشبینی درستی کرد. بهنظر میرسد الان نمیتوان به تحقق نقشه راهی برای تجارت خارجی امیدوار بود، چراکه وقتی یکی از متغیرهای اقتصادی به هم میریزد، کل معاملات از هم میپاشد. به هر حال، نرخ تسهیلات و نرخ ارز دو فاکتور مهم قیمت تمام شده محصولات هستند، ضمن اینکه نقشه راه کشور همان برنامه ششم توسعه است که با مساله ارز تمام فاکتورهای پیشبینی شده در این برنامه تحت تاثیر قرار میگیرد؛ ممکن است رشدی را در بخش صادرات شاهد باشیم و احتمال دارد در واردات یا سرمایهگذاری خارجی این رشد دیده نشود. اگر نرخ ارز رو به پایین حرکت کند و کاهش یابد، قطعا صادرات هم تحت تاثیر قرار میگیرد. بنابراین من فکر میکنم پیشبینی تجارت خارجی برای 11ماهه آینده پیشبینی درستی نخواهد بود.