وام ۱۰۰ میلیونی مسکن با اقساط کمتر از ۹۰۰ هزار تومان در بافت فرسوده

عباس آخوندی اظهار کرد: زمانی که به وزارتخانه آمدم میزان وام بانکی نسبت به ارزش ملک در تهران به حدود هفت درصد کاهش پیدا کرده بود و در شهرستانها 17 تا 20 درصد بود.

وی با یادآوری اینکه تسهیلات 20 میلیون و قیمت یک واحد متوسط مسکن  300 میلیون تومان بود، ادامه داد: برای آنکه قدرت خرید بالا رود، چند مدل در ایران تجربه شده است؛ یک مدل که هنوز هم رواج دارد، یارانه بر سود است. یارانه بر سود که مثلاً برای بخش روستایی در حدود 10 درصد است. بزرگترین مشکلی که دارد آن است که بار مالی آن برای دولت بسیار زیاد است.

وی افزود: ادعای بانک مرکزی تا سال گذشته 22 هزار میلیارد تومان مطالبه از دولت برای یارانه بر سود است. مشخص است که دولت چنین پولی ندارد. در بودجه 97 بودجهای برای پرداخت این بدهی در نظر گرفته شده است. این ارقام صرفاً وارد حساب شده، حسابداری میشود و بدهی دولت و طلب بانک مرکزی و بانکها از دولت افزایش پیدا میکند. نتیجه این است که بانکها ترجیح میدهند اصلاً تسهیلات ندهند و بیاعتمادی گسترده بانکها نسبت به دولت ایجاد میشود.

وی با اشاره به اینکه اکنون در بحث تسهیلات برای نوسازی بافت فرسوده مصوبهای وجود دارد که 10 درصد از سود را دولت یارانه بدهد، اظهار کرد: بانکها از پرداخت نشدن این یارانه شکایت داشتند. آییننامهای تصویب شد که بانکها تسهیلات با سود 18درصدی ارائه دهند و دولت یارانه را مستقیم به مردم پرداخت کند، نتیجه اینکه بودجهای برای این منظور تأمین نشد و یارانهای به مردم پرداخت نشد. مردم شکایت دارند و مدام در شهرهای مختلف تجمع میکنند.

وزیر راه و شهرسازی با اشاره به راهکارهای موجود برای تحریک بخش تقاضای مسکن گفت: روشی که من پیگیری کردم این بود که بهسراغ پسانداز برویم. در این روش هر کسی پسانداز کرد بر مبنای آن تسهیلات دریافت میکند. پیشتر در وزارت مسکن و شهرسازی نیز این اقدام صورت گرفت. هنگامی که در سال 72 این اقدام آغاز شد، تعداد پسانداز کنندگان تقریباً 2000 نفر بودند. این رقم در سال 87 به 3 میلیون نفر رسید.

آخوندی افزود: در این روش تلاش بر این است که قیمت تمامشده پول را برای بانک کاهش دهیم. فردی که با استفاده از این روش پسانداز میکند، بهازای خواب پول سود دریافت نمیکند، بلکه امتیاز تسهیلات میگیرد، به این ترتیب قیمت تمامشده پول برای بانک کاهش مییابد و تنها بهاندازه عملیات جاری آن میشود.

وی ادامه داد: اگر عملیات در حوزه مسکن دقیق طراحی نشود، در حد شعار باقی مانده و سریع متوقف میشود. در ایران مداخلهای بزرگتر از مسکن مهر سراغ نداریم، اما در همان دولت قبل متوقف شد، چون این مداخلهها امکان تداوم ندارند.

وزیر راه و شهرسازی با تشریح ارقام مشارکت و سپرده گذاری مردم، اظهار کرد: در این سهساله تعداد پسانداز کنندهها بیش از 400 هزار نفر و میزان سپرده بیش از 7000میلیارد تومان شده است. دولت بهسمت تجهیز منابع خاص بخش مسکن حرکت کرد. این تجهیز منابع چند ویژگی دارد. به بخش دیگری داده نمیشود چراکه هر کسی که پسانداز کرده است، در برابر آن بهدنبال وام مسکن است. قیمت تمامشده پول نیز صرفاً معادل هزینه عملیات نگهداری در بانک است، بنابراین قیمت پول برای بانک بیش از 3 یا 4درصد نیست. این پول ارزانقیمت است.

آخوندی بیان کرد: سال گذشته در 250 روز بهصورت میانگین روزانه 750 نفر پسانداز کردهاند. امسال میانگین پسانداز کنندهها بالای روزانه 1000 نفر خواهد رفت و انتظار داریم که در انتهای سال تعداد پسانداز کنندهها از 600هزار نفر عبور کند.

وی با تأکید بر اینکه "در حال ساماندهی تقاضا هستیم"، گفت: نرخ کنونی تسهیلات بهصورت عمومی 9.5 درصد و در بافت فرسوده 8 درصد است و دولت تقلیل نرخ سود عمومی به 8 درصد و نرخ سود بافت فرسوده به 6 درصد را پیشنهاد داده است. در حال حاضر رییس جمهور با کاهش نرخ سود تسهیلات بخش فرسوده موافقت کردند که این تصمیم بعد از عبور از مراحل شورای پول و اعتبار عملی خواهد شد.

وزیر راه و شهرسازی با اشاره به اینکه میزان تسهیلات ساخت و خرید برای یک زوج در تهران 160 میلیون تومان است، گفت: نسبت وام به ارزش واحد مسکونی از 7 درصد به 45 تا 50 درصد افزایش یافته است، بنابراین متقاضی توانمند شده و میتواند با توان بیشتری وارد بازار شود. این رقم برای زوجها در شهرهای بزرگ غیر از تهران 120 میلیون تومان و در شهرهای کوچک 80 میلیون تومان است. در شهرهای کوچک یک آپارتمان متوسط با قیمتی نزدیک به 110 تا 120 میلیون تومان معامله میشود، بنابراین 80 میلیون تومان تسهیلات رقم بسیار بالایی بهحساب میآید و نسبت وام به قیمت بسیار ارزشمند است. از سوی دیگر با توجه به اینکه سود پایین است، تسهیلات ارزانقیمت بهشمار میرود و مقدار اقساط کاهش پیدا میکند.

آخوندی بزرگترین مشکل این مدل را امکان پیشی گرفتن میزان تعهدات دولت از میزان پسانداز دانست و افزود: این مسئله میتواند پاشنه آشیل این مدل باشد. برای رفع این مشکل، به رییس جمهوری پیشنهاد داده شد که دولت از محل صندوق توسعه ملی یک میلیارد دلار در بانک مسکن سپرده گذاری کند.

وی ادامه داد: البته قانون سه روش برای حل این مسئله پیشبینی کرده است؛ سپرده گذاری صندوق توسعه ملی، افزایش سرمایه بانک مسکن، و یا انتشار اوراق مشارکت با نرخ 2 درصد این سه راهحل هستند. این اوراق بهمنظور استفاده توسط بانکها و ارائه به بانک مرکزی بهجای سپرده قانونی پیشبینی شده است. البته بانک مرکزی با اجرای این قانون موافق نیست.

آخوندی با اعلام اینکه  سیاستگذاری بر سود و بر مدت توقف سپرده در بانک دو ابزار دولت برای کنترل بخش تقاضای مسکن هستند، گفت: این راهکار دولت برای کنترل بخش تقاضا است. تصور من این است که با این روش بخش مسکن دارای برنامه میشود، برنامهای که هم خانوار و هم دولت روی آن حساب کنند و هزینهای را متوجه بودجه نکند.

تمرکز بر بهسازی بافت فرسوده

وزیر راه و شهرسازی سیاست گذاری برای بازسازی بافت فرسوده را از دیگر اولویتهای دولت برشمرد و گفت: دریافت تسهیلات در این بخش سال گذشته 30 درصد رشد داشته است. سود این تسهیلات 8درصدی است که نسبت به همه تسهیلات دیگر ارزانتر است و بنابراین بسیاری بهسمت دریافت این تسهیلات متمایل میشوند، به این صورت دولت ابزاری را برای سیاست گذاری در بخش فرسوده نیز به دست آورده است.

وی افزود: با همین برنامه سال گذشته رشد 7درصدی در بخش مسکن را شاهد بودیم و این رشد میتواند امسال نیز ادامه پیدا کند. البته مشکلات دلار در چند روز گذشته در این بازار نیز تأثیر گذاشته است. اگر دولت جلوی افزایش قیمت دلار را بگیرد این روند نیز به حالت عادی بازمیگردد.

آخوندی با اشاره به اینکه کسانی که ساکن بافت فرسوده هستند نیز میتوانند تسهیلات ویژه ساخت و بازسازی دریافت کنند، خبر داد: رییس جمهوری گفته دولت حاضر است 1000 میلیارد تومان در بانک مسکن سپرده گذاری کند. بانک مسکن نیز وعده داده دو برابر سپرده دولت تسهیلات دوساله ساخت را به سازنده در بخش فرسوده با نصف قیمت مصوب شورای پول و اعتبار پرداخت کند. اقساط ماهانه این تسهیلات اگر 100 میلیون تومان باشد با سود 6درصد و در مدت 12 سال، کمتر از 900 هزار تومان خواهد شد.

وی ادامه داد: وقتی میگوییم بهسازی بافت فرسوده، منظور همین مناطق پایین شهر است. جامعه هدف ما همین افراد متوسط و زیر متوسط است. هدف مورد تأیید بخش فرسوده است. باید توجه داشت که محلات قدیمی بهتدریج از درون فرسوده شدهاند، نمیشود اینها را رها کرد. در صورت رها کردن این محلات به مرکز فساد و قاچاق تبدیل میشوند. ساکنان محلات را هم نمیشود عوض کرد. باید سطح زندگی را ارتقا داد که مردم در همین بافت زندگی کنند. بیش از 4.5 میلیون نفر از مردم تهران در این بافت زندگی میکنند و جامعه هدف ما نیز همین بخش از مردم هستند.

آخوندی همچنین به تصویب ماده 9 در مجلس شورای اسلامی اشاره کرد و گفت: مجلس ماده قانونی بسیار مناسبی را بهنام ماده 9 تصویب کرده است. طبق این ماده زمینهای بیسند در بافت فرسوده و مناطق حاشیهنشین با حکم قاضی و توسط سازمان ثبت سنددار میشوند. این ماده تا کنون اجرا نشده بود. اکنون با قوه قضاییه هماهنگ شده و برای هر 30 استان قاضی تعیین شده است. این ماده بهزودی اجرایی میشود.

مردم صاحب پروژهها هستند

وزیر راه و شهرسازی تفاوت اقدامات صورتگرفته با سیاستهای پیشین را مشارکت مردم در انجام پروژهها دانست و گفت: اکنون ما برنامه اعلام میکنیم و کنندهاش تمام مردم هستند. این روش کمترین بار و تعهد را برای دولت ایجاد میکند. هر روش دیگری میتواند دولت را زمین بزند و خود نیز متوقف خواهد شد. در این روش خانهای که خریدار بهدست میآورد در بیابان نیست، در همین شهر است. خریدار برای خرید خانه قدرت انتخاب دارد.

آخوندی با بیان اینکه «سایه مسکن مهر هنوز بر سر ماست»، اظهار کرد: قرار نیست پروژه بزرگ مقیاس انجام شود. پروژهها توسط خود مردم اجرا میشوند، به این وسیله امیدواریم کار زیادی برای مهندسان ایجاد شود چراکه مهندسان میتوانند با مردم همکاری کنند و در ساخت ساختمانها مشارکت کنند.

وی تحریک بخش تقاضا بهوسیله پسانداز را تنها راهکار اصولی تأمین مسکن برای اقشار متوسط دانست و ابراز امیدواری کرد امسال میزان تسهیلات بانک مسکن در بخشهای مختلف به بالای 600 هزار واحد برسد.