بی اعتنایی اقتصاد ایران به تصمیم ترامپ

همانطور که پیشبینی میشد با اعلام نظر دونالد ترامپ مبنی بر خروج از توافق هستهای نفت گران شد و به بالاترین قیمت خود در سه سال و نیم گذشته رسید. با افزایش ارزش دلار آمریکا قیمت طلای جهانی اندکی پایین آمد. بورسهای آسیایی به تصمیم دولت آمریکا واکنش نشان دادند، هر چند بالا و پایین شدن ارزش سهام بازار ژاپن، چین، هنگ کنک و استرالیا روندی مشخص نداشت و از الگوی ثابتی پیروی نکرد. در ایران بازار سرمایه بیاعتنا به تصمیم ترامپ با رشد مواجه شد. نوسانات چندانی در بازار طلا و سکه ایجاد نشد. با وجود اینکه شوک بزرگی به اقتصادی جهانی و اقتصاد ایران وارد نشد، اما شاهد انجام اظهار نظرات زیادی درباره تصمیم دولت آمریکا بودیم. جز اظهارات مسئولان سیاسی، مسئولان و کارشناسان اقتصادی در داخل و خارج از کشور نسبت به خروج آمریکا از برجام واکنش نشان دادند. برخی از نهادهای اقتصادی ایران نظیر بانک مرکزی نیز با صدور بیانیه شرایط اقتصادی و تصمیمات تازه پس از خروج آمریکا از برجام را اعلام کردند. در این میان، موضوعات مختلفی از جمله وضعیت صادرات نفت، قراردادهای خارجی بهویژه قراردادهای مربوط به خرید هواپیما و ... مورد بحث و تبادل نظر قرار گرفت.

متعاقب اعلام تصمیم ترامپ مبنی بر خروج از برجام قیمت نفت به بالاترین رقم خود در سه سال و نیم گذشته رسید. شامگاه سهشنبه رئیسجمهور آمریکا موضع دولتش درباره ماندن یا خروج از برجام را اعلام کرد. تصمیم ترامپ که به اذعان بسیاری از سیاستمداران و کارشناسان تصمیمی اشتباه برای دولت آمریکا بود با واکنشهای شدیدی مواجه شد. اتحادیه اروپا، متحدان آمریکا از جمله انگلیس و فرانسه و دولتهای چین و روسیه اعلام کردند که در برجام میمانند. تنها اسرائیل، عربستان، بحرین و امارات از تصمیم رئیسجمهور ماجراجوی آمریکا حمایت کردند و این کشورها نیز کشورهایی هستند که یا بهطور کلی روابطی با ایران ندارند یا روابطشان در حد کاردار است. بر این اساس مشخص بود که تصمیم ترامپ معادلات اقتصادی را بهنفع ایران تغییر میدهد. روز گذشته رویترز گزارش داد: در پی خروج آمریکا از توافق هستهای با ایران قیمت نفت در بازارهای جهانی بیش از دودرصد افزایش یافت و به بالاترین رقم در سه سال و نیم گذشته رسید. همچنین قیمت طلا در معاملات روز چهارشنبه بازار آسیا بهدنبال رشد ارزش دلار آمریکا در واکنش به خروج ترامپ از برجام، سقوط کرد. هر اونس طلا برای تحویل فوری در معاملات روز جاری بازار سنگاپور 2/0درصد کاهش یافت و به 44/1311 دلار رسید. در بازار آمریکا، هر اونس طلا برای تحویل در ژوئن حدود 2/0درصد کاهش یافت و به 70/1311 دلار رسید. بهای معاملات این بازار روز سهشنبه با ۴۰ سنت کاهش، در 70/1311دلار بسته شد. بازارهای آسیایی نیز واکنش سردی به تصمیم ترامپ نشان دادند. نیکی ژاپن 37/0درصد افت کرد و اکثر زیر شاخصها در منطقه منفی قرار گرفتند، اما بخشهای نفت و معدنکاری، بالاتر رفتند. کوسپی کرهجنوبی، 14/0درصد افت کردند. بهرغم افت کلی این شاخص، بخشهای سوخت و پالایشگاهی سود کردند. شاخصهای بازار بزرگ سهام چین، نتوانستند جهت مشخصی پیدا کنند و بالا و پایین شدند. شاخص هانگسنگ هنگکنگ حول خط صاف بالا و پایین شدند. در این شرایط هم زیرشاخص انرژی توانست 49/1درصد جهش کند. بازارهای سرزمین اصلی اندکی افت کردند. کامپوزیت شانگهای 21/0درصد پایین آمد و کامپوزیت شنزن هم همین مقدار پایین آمد. سهام اساندپی/ایاساکس ۲۰۰ استرالیا، 17/0درصد رشد کرد. این درحالی است که سقوط زیرشاخص سنگینوزن مالی با رشد بخشهای دیگر، بهویژه انرژی، خنثی شد. در مقابل بورس ایران رشد کرد و شاهد افزایش 171 واحدی شاخص بازار سرمایه بودیم و قیمت سکه نوسان چندانی نداشت.

ضرر 40میلیارد دلاری ایرباس و بوئینگ

بلومبرگ نوشت: شرکت اروپایی ایرباس و بوئینگ آمریکا در مجموع قراردادهایی را به ارزش ۴۰میلیارد دلار با شرکت هواپیمایی ایران ایر و آسمان به امضا رسانده بودند و قرار بود هرکدام به ترتیب ۱۰۰ و ۸۰ فروند هواپیما را به ایران تحویل دهند. استیون منوچین، وزیر خزانه داری ایالات متحده آمریکا دقایقی بعد از سخنرانی ترامپ اعلام کرد که پس از بازگشت تحریمهای اقتصادی علیه ایران، مجوز فروش هواپیماهای بوئینگ و ایرباس به ایران لغو خواهد شد و این شرکتها نیز تنها چندماه فرصت دارند تا به این همکاریها پایان دهند. احتمال لغو قرارداد خرید هواپیماهای جدید و به روز از سوی بزرگترین غولهای هواپیماسازی برای ناوگان هواپیمایی و حملونقل هوایی ایران میتواند خبر ناخوشایندی محسوب شود؛ چراکه در صورت تحویل این هواپیماهای جدید، ایرلاینهای ایران میتوانستند با افزایش خدمات و مسافران بینالمللی خود، علاوه بر افزایش درآمد و امنیت پروازی خود، به هاب منطقه خاورمیانه تبدیل شده و با ایرلاینهای کشورهای حوزه خلیج فارس همچون امارات و قطر که هماکنون گوی رقابت را از ایران ربودهاند، به رقابت بپردازد. بهگفته بسیاری از تحلیلگران، خروج آمریکا از برجام موجب ضرر مالی ۴۰میلیارد دلاری به این شرکتهای هواپیماسازی خواهد شد.

نیازهای ارزی پاسخ داده میشود

بهدنبال اعلام تصمیم ترامپ مبنی بر خروج آمریکا از برجام بانک مرکزی ایران بیانیهای صادر کرد. در این بیانیه آمده است: بدعهدی آمریکا از مدتها قبل پیشبینی شده بود ما و تمهیدات لازم را اندیشیده و مجموعهای از تدابیر برای این منظور اتخاذ کردهایم و اکنون منابع و مصارف ارزی کشور تحت اشراف و کنترل کامل قرار دارد؛ همچنین نظام بانکی کشور با محوریت بانک مرکزی توانایی کامل برای پاسخگویی به همه نیازهای ارزی کشور را دارد.