وضعیت تجاری سنگ‌آهن را بعد از خروج ترامپ

پس از سخنرانی دونالد ترامپ در روز سهشنبه مطابق با ۸ می۲۰۱۸ و از زمان ضربالاجل ۳ تا ۶ ماهه، که زمان حداقل ۹۰ و حداکثر ۱۸۰ روزه بازگشت تحریمهای اقتصادی ایران را نشان میدهد، حال ۱۴ روز گذشته است، شرایطی که برای ایران خاص و ویژه است، در این برهه از یکسو شاهد فشار آمریکا برای خارج شدن شرکتهای بزرگ و کوچک طرف اقتصادی ایران از برجام و از سوی دیگر تلاش و تمهیدات شرکتهای ایرانی و دولت در جهت حفظ ارتباطاتی که در زمان برجام شکل گرفته هستیم.

فعالان اقتصادی میگویند در شرایط اورژانسی قرار داریم و تحریمها بازخواهند گشت، در این شرایط شرکتهای بزرگ طرف قرارداد ایران زودتر از شرکتهای کوچک یا شرکتهایی که بهصورت پراکنده با ایران کار میکردند عکسالعمل نشان میدهند؛ بهطوریکه در چنین شرایطی شاهد محدود کردن قراردادها و کاهش خدمات از سوی این شرکتها خواهیم بود؛ موضوعی که قطعا روی روند صادرات و واردات سنگآهن و فولاد کشور تاثیر منفی خواهد گذاشت. مهرداد اکبریان رئیس انجمن سنگآهن طی گفتوگویی با «دنیای اقتصاد» و درخصوص شرایط ویژهای که ایران در آن قرار دارد بر این باور است: عمده کشوری که درخصوص مواد معدنی و از نظر صادراتی با ایران فعالیت داشته، چین بوده است.

وی درخصوص سوگیریهای این کشور در مواجهه با ایران ودر زمینه صادرات و واردات سنگآهن با اشاره به این موضوع که دولت چین سیاستهایی بهصورت مشترک با متحدان تجاری دیگرش و آمریکا دارد گفت: ولی  سیاست چینیها بعضی اوقات سمت و سوی خاصی میگیرد بهطوریکه شرکتهای تجاری خصوصی این کشور یک آزادی عمل نسبی را همیشه در تصمیمگیریهایشان دارند تا از ظرفیتهای به وجود آمده جدید در هر شرایطی استفاده کنند.اکبریان در توضیح این شرایط که در چین و در مواجهه با ایران حاکم میشود بر این باور است: در شرایط تحریم که منجر به از بین رفتن رقبا از بازار میشود این موضوع به چینیها اجازه میدهد که از این فضا استفاده کرده و در این شرایط با انرژی بیشتر و متفاوتتری کارکنند.تجربه سالهای گذشته تحریم به ما نشان داده است که چینیها به اتفاق تجارت با ایران را ترک نکردهاند، در این شرایط، امید ما این است که بتوانیم این رابطه را با یک عده از شرکتهای چینی در زمینه واردات و صادرات حفظ کنیم.

وی در ادامه به موضوعاتی که ذهن صادر و واردکنندگان سنگآهن را مشغول کرده اشاره کرد و گفت: موضوعی که واردکنندگان و صادرکنندگان مواد معدنی سنگآهن را آزار میدهد این است که در یک سیستم دولتی، مشکلاتی از «ترانسفر پول» گرفته تا «عقد قراردادهای بزرگ» را شاهد خواهیم بود، در این باره نه تعهدهای کلان و نه تعهدهای طولانی را نمیتوان به عهده گرفت.

در شرایط کنونی وارد و صادرکنندگان نگران وضعیت یک تا سه ماه آینده هستند، در واقع هیچ شرکت و تاجری حاضر به ارائه تعهدی نیست که بیشتر از دو تا ۳ ماه امکان پایداری داشته باشد.بنابراین در شرایط ریسکی کنونی و بر اساس تجربه سالهای قبلی تحریم یک سری خودتحریمیها به وجود خواهد آمد. در این شرایط دولت به فراخور وضعیتی که در کشور به وجود آمده از اهرمها و ابزارهای کنترلی شدیدتری استفاده میکند.درست است که در نگاه اول این روند شاید مفید به نظر برسد یا اینکه یک آرامش موقتی مانند اثر یک مسکن در بازار به وجود آورد ولی این روند یک اشکال عمده خواهد داشت و آن هم این است که باید یادمان باشد ایران سالهاست تحریم است، در این شرایط چگونه این کشور تنفس و کار کرده است؟

در طول سالها، هم تجار و هم طرفهای مقابل ایران که با آمریکا هم کار کرده و طرفهای تجاری این کشور بودهاند، شبکههایی را برای دادوستد، واردات، صادرات و برای ترانسفر پول ایجاد کردهاند که برای ایجادشان هزینه شده است.وی ادامه داد: در شرایط کنونی اگر رویه دولت بخواهد به این شکل باشد که شبکههایی که در این مدت چند ساله که مفید هم بودهاند، جمعآوری و قطع شوند، (بهعنوان مثال میتوان به صرافیهایی اشاره کرد که مدتها در این زمینه کار میکردند) میتواند شرایط سختی را برای فعالان تولیدی ایجاد کند.

این فعال بخش خصوصی در ادامه گفت: روشی که در حال حاضر دولت در حال ارائه آن است را از نظر اجرایی، فعلا ناقص میدانم، متاسفانه عدم چابکی در روش دولت وجود دارد و اگر در این زمینه به همین روش ادامه دهیم، چرخه واردات و صادرات مواد معدنی دچار نقصان خواهد شد.این در حالی است که حفظ بازار واردات و صادرات روی تولید ملی کشور همیشه تاثیر شگرف داشته است، بهطوریکه نقص در چرخه واردات و صادرات موجب پایین آمدن تولید ملی خواهد شد. که کاهش تولید ملی را باید سرچشمه تبعات منفی دیگری همچون بیکاری، رکود و تورم دانست.این به آن معنا است که اگرچه با استفاده از یکسری ابزارهای کنترلی در جهت ترمیم عاملی همچون افزایش نرخ ارز حرکت کرده ایم ولی از طرف دیگر در حال از دست دادن خیلی چیزهای دیگر هستیم.

رئیس انجمن سنگآهن ادامه داد: نباید این نکته را فراموش کنیم که آن سوی مرز دشمنی است که بهصورت علنی و رسمی اعلام میکند که هدف من برای روزهای آینده ایران، تحت فشار قراردادن حداکثری این کشور است.ایران در مقابل این تحت فشار قرار گرفتن باید به دنبال متحدان اقتصادی در زمینه واردات و صادرات به منظور چرخش اقتصادی و جلوگیری از توقف این چرخه باشد، در واقع همانطور که سیاستمداران ایرانی به دنبال متحدان سیاسی خود هستند، تجار هم باید به دنبال متحدان تجاری خود باشند.شرکتهایی هستند که طی سالها با ایران همکاری کردهاند و طی این سالها سرمایهای به نام اعتماد به وسیله مبادلات تجاری شکل گرفته است و نباید این اعتماد را بهصورت ناگهانی از دست بدهیم، نباید ارتباط را با این شرکتها و طرفهای تجاری قطع کرد.