وقتی پنبه به راحتی از مدار صادرات خارج می‌شود!

روزگار پنبه کاران از دهه 80 به بعد ناشی از وجود برخی مشکلات و معضلات به سفیدی پنبهای که تولید می کنند، نیست که  در نهایت این امر دستاوردی جز تباهی صنعت نساجی،کشاورزان و جولان پوشاک قاچاق و خارجی در مغازههای سطح کشور نداشته است.

این درحالی است که تا اوایل سال 82 به سبب مازاد تولید پنبه مخالف سر سخت واردات بودیم چرا که در آن زمان علاوه بر تامین نیاز داخل در بازارهای هدف نیز حرفی برای گفتن داشتیم که رفته رفته بیتوجهی مسئولان به تولید این محصول استراتژیک، افزایش واردات جهت تامین نیاز صنایع و نبود توان رقابتی در بازار و جایگزین شده محصولات رقیب در داخل، کشت پنبه را به کما برد.

اگرچه هر از گاهی مسئولان و کارشناسان انتقاداتی نسبت به واردات قانونی و غیر قانونی پوشاک خارجی مطرح می کنند و تنها دلیل آن را زمین خوردن تولید پنبه می دانند و می گویند که با توجه به پتانسیل کشور در تولید پنبه مورد نیاز صنایع، باید برنامه ریزی و مدیریت مناسبی جهت خودکفایی این طلای سفید به کار گرفته شود،اما این امر مستلزم رقابت پوشاک داخلی با خارجی است تا مجددا رونق به صنعت نساجی کشور باز گردد.

البته ناگفته نماند که پنبه جز 9 محصولی است که در راستای تحقق سیاستهای اقتصاد مقاومتی باید تولید آن به خودکفایی برسد، که به نظر میرسد مسئولان برای تحقق این آرمان علاوه بر بکارگیری عزم و اراده جدی باید حمایتهای ویژهای از کشاورزان به عمل اورند تا آنها همانند گذشته به کشت این محصول استراتژیک امیدوار شوند.

با وجود آنکه کشت پنبه در سال های اخیر به دلیل برخی مشکلات کاهش یافته و تاکنون وعدههای دولت برای احیا و خودکفایی مجدد این محصول به جایی نرسیده است به سراغ مسئولان ذی ربط میرویم تا از دلایل این موضوع با خبر شویم:

محمد حسین کاویانی مدیر عامل صندوق توسعه کشت پنبه، با اشاره به اینکه سطح زیر کشت پنبه در سال زراعی 96-97، 705 هزار هکتار است، اظهار کرد: اگرچه کشاورزان بعد از برداشت گندم مشغول کشت پنبه هستند،اما وزارت جهاد کشاورزی پیش بینی کرده که امسال از مجموع 705 هزار هکتار سطح زیر کشت محصول حدود 55 هزارتن پنبه تصفیه شده تولید شود.

وی افزود: با توجه به نبود صرفه اقتصادی کشت پنبه در اوایل بهار، اراضی پس از برداشت گندم، جو، کلزا، سیب زمینی و ... به کشت این محصول اختصاص مییابد.

کاویانی پنبه مورد نیاز صنایع نساجی 120 هزار تن اعلام کرد و گفت: با توجه به احتساب تولید داخل، 65 هزارتن نیاز کشور از طریق واردات تامین میشود.

این مقام مسئول با بیان اینکه سال گذشته 66 هزارتن پنبه مورد نیاز صنایع نساجی وارد شد، اظهار کرد: از ابتدای سال تا کنون 15 هزار تن پنبه خارجی وارد شده است که با احتساب 15 هزارتن پنبه داخلی باقی مانده در انبارها انتظار میرود که صنایع نساجی تا ابتدای فصل برداشت با مشکل کمبود پنبه روبرو نشوند.

وی از افزایش نرخ جهانی پنبه خبر داد و گفت:  امسال نرخ جهانی پنبه به 2 دلار و 22 سنت افزایش یافت که براساس افزایش نرخ جهانی پنبه، نرخ پنبه داخلی نیز افزایش خواهد یافت.

کاویانی با انتقاد از ثبات نرخ خرید تضمینی وش پنبه در سال زراعی 96-97 بیان کرد: نرخ خرید تضمینی وش پنبه همانند سال زراعی گذشته 3 هزار و 200 تومان است که این امر با واکنش کشاورزان روبرو شد، اما به سبب افزایش نرخ جهانی و به طبع آن خرید پنبه به نرخ های بالاتر توسط صنایع پیشبینی میشود که امسال نیازی به حضور تعاون روستایی برای خرید تضمینی محصول نیست که این امر  میتواند کشاورزان را به امر کشت ترغیب کند.

وی با بیان اینکه دستیبابی به خودکفایی پنبه مستلزم زمان است، افزود: سالیانه 120 هزارتن پنبه در صنایع نساجی مورد استفاده قرار می گیرد که ظرف مدت زمان دو تا سه سال امکان تولید این میزان پنبه در داخل وجود ندارد و به همین خاطر وزارت جهاد کشاورزی با برنامه ریزی مناسب باید به تدریج سطوح را افزایش دهد.

مدیر عامل صندوق توسعه کشت پنبه توزیع بذور مناسب و نهادههای ارزان قیمت و خرید محصول با قیمت مناسب را از جمله عوامل موثر در افزایش سطوح کشت پنبه دانست.

وی در پاسخ به این سوال که ثبات نرخ خرید تضمینی وش پنبه میتواند بر کاهش تولید محصول اثر گذار باشد، بیان کرد: ثبات نرخ خرید تضمینی نمیتواند بر کاهش تولی پنبه تاثیر گذار باشد چرا که پنبه مواد اولیه مورد نیاز صنایع نساجی است که اگر قیمت آن از نرخ های جهانی بالاتر رود، صنایع اقدام به واردات پنبه و نخ خارجی میکنند که به همین خاطر قیمت پنبه نمیتواند افزایش ناگهانی داشته باشد.

کاویانی ادامه داد: مسئولان امر با به کارگیری برخی تمهیدات و اعطای یارانه به بخش تولید باید از ضرر و زیان کشاورزان جلوگیری کنند.

این مقام مسئول با بیان اینکه قاچاق پوشاک ضربه مهلکی به صنایع نساجی و تولید پنبه وارد میکند، افزود: با توجه به افزایش هزینههای تولید نسبت به مدت مشابه سال قبل و ثبات نرخ خرید تضمینی وش پنبه،قاچاق پوشاک می تواند ضربه مهلکی به تولید پنبه وارد کند چرا که دولت در جهت حمایت از بخش ریسندگی، نرخ خرید تضمینی پنبه را در سال جاری افزایش نداد تا فشاری براین بخش وارد نشود.

به گفته وی با توجه به بهره بالای بانکی، تولید برای صنعت نساجی صرفه اقتصادی ندارد که در نهایت این امر کاهش تولید پنبه و افزایش حجم قاچاق پوشاک را به همراه دارد که از مسئولان انتظار میرود با اعطای تسهیلات ارزان قیمت و یارانه به بخش تولید علاوه بر کاهش واردات پنبه و نخ از قاچاق پوشاک نیز جلوگیری کند.

این مقام مسئول در پاسخ به این سوال که تولیدکنندگان کاهش 30 درصدی ظرفیت صنایع را  ناشی از کمبود پنبه داخل و محدودیت واردات میدانند، گفت: این امر صحت ندارد چرا که هیچ محدودیتی در واردات نیست و تنها صنایع نساجی به سبب وجود برخی مشکلات اقتصادی با حداقل ظرفیت خود کار می کنند.

وی با بیان اینکه پتانسیل تولید پنبه داخل بیش از رقم کنونی نیست، افزود: در سالهای نه چندان دور، 350 هزارتن پنبه در کشور تولید میشد که این میزان علاوه بر تامین نیاز داخل به بازارهای هدف نیز صادر می شد که درنهایت به سبب مقرون به صرفه نبودن کشت برای کشاورزان،گران بودن ماشین آلات برداشت و وجود مشکلات دیگر موجب شد که از صادرکننده به واردکننده تبدیل شویم،اما دستیابی مجدد به خودکفایی غیر ممکن نیست.

وی ادامه داد: اگرچه خودکفایی پنبهشدنی است اما  با بکارگیری سیاست، برنامهریزی و مدیریت مدون مستلزم حداقل یک دوره ده ساله است چرا که خراب شدن ساختمان دو روز زمان نیاز دارد اما آباد کردن مجدد آن مستلزم وقت بیشتری است.

کاویانی در پایان سخنان خود با بیان اینکه در تمامی فصول امکان کشت پنبه وجود ندارد، تصریح کرد: همچنین در تمامی استان ها امکان کاشته پنبه وجود ندارد چرا که پنبه گیاهی است که نیازمند رطوبت و حرارت مناسب است.

تولید پنبه 10 درصد افزایش یافت/خودکفایی مجدد تولید پنبه تا افق 1404

ابراهیم هزار جریبی مجری طرح پنبه وزارت جهاد کشاورزی، با بیان اینکه کشت پنبه به اتمام نرسیده است، گفت: براساس برنامه امسال تولید وش پنبه با افزایش 10 درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل به 200 هزارتن خواهد رسید.

وی در پاسخ به این سوال که ثبات نرخ خرید تضمینی پنبه بر کاهش تولید اثر گذار خواهد بود، افزود: با توجه به آنکه نرخ خرید تضمینی اکثر محصولات کشاورزی نسبت به سال زراعی گذشته افزایشی نداشت، این موضوع نمی تواند بر تولید اثر گذار باشد.

هزار جریبی با بیان اینکه نوسان نرخ  جهانی پنبه چشمگیر نیست، گفت: رابطه قیمت جهانی با داخلی متاثر از نرخ دلار در ایران است که به سبب نوسان چشمگیر نرخ ارز، این امر ممکن است بر قیمت پنبه خارجی تاثیر گذار باشد.

به گفته این مقام مسئول با توجه به اثر تناوب کشت پنبه بر زراعت های دیگر،باید سیاستهای حمایتی از جمله افزایش نرخ خرید تضمینی، افزایش تعرفه واردات و حمایتهای یارانهای برای ترغیب کشاورزان به کشت این محصول استراتژیک به کار گرفته شود.

وی با بیان اینکه تولید پنبه داخلی جوابگوی 50 درصد نیاز کشور است،اظهار کرد: هم اکنون مابقی نیاز صنایع نساجی از طریق واردات تامین میشود که براساس طرح افزایش ضریب خوداتکایی پنبه در وزارت جهاد پیش بینی شده که درافق 1404 دیگر نیازی به واردات پنبه نخواهیم داشت.

مجری طرح پنبه حمایت های یارانه ای بذر، کود، سم و ماشین آلات کشاورزی برداشت را از جمله برنامههای وزارت جهاد در راستای خودکفایی پنبه اعلام کرد.

وی در پاسخ به سوال دیگری که تولیدکنندگان نساجی کمبود پنبه داخل و محدودیت واردات را مقصر اصلی ظرفیت ناقص کارخانه های تولید میدانند، بیان کرد: این امر کذب است و تنها برخی افراد غیر کارشناس در این باره اظهار نظر میکنند چرا که هیچ ممانعتی در واردات به جز رعایت شرایط قرنطینه ای نیست،ضمن آنکه دولت برای حمایت از صنایع نساجی تعرفه واردات پنبه را به 5 درصد کاهش داده است.

ترکیه با توسعه کشت پنبه به قطب بزرگ پوشاک تبدیل شد

عباس پاپی زاده عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی، با انتقاد از واردات بالای پنبه خارجی اظهار کرد: سالیانه مقادیر زیادی محصولات کشاورزی زراعی و مواد اولیه مورد نیاز صنایع نساجی همچون نخ و پنبه وارد میشود که براساس آخرین برآوردها 12 تا 15 میلیارد دلار ارز برای واردات آن از کشور خارج میشود.

وی افزود: در شرایط کنونی که با بحران ارزی روبرو هستیم، جلوگیری از خروج ارز از کشور میتواند نوسانات بازار ارز را کنترل کند.

پاپی زاده با بیان اینکه در سالهای گذشته یکی از تولیدکنندگان بزرگ پنبه در دنیا بودیم، گفت: همچنین کارخانه های بزرگ نساجی در کشور مشغول فعالیت بودند که به سبب بی توجهی به صنعت وکشت پنبه، به تدریج منجر به ورشکستگی صنایع نساجی و در نهایت واردات شد.

عضو کمیسیون کشاورزی ادامه داد: هم اکنون کشور ترکیه با توسعه کشت پنبه و راهاندازی صنایع نساجی و پاییندستی به قطب بزرگی برای تولید پوشاک در جنوب غرب آسیا تبدیل شده که امروزه بسیاری از برندهای معروف ترکیه در مغازههای سطح کشور جولان میدهند.

وی سیاست گذاری و برنامهریزی در حوزه کشاورزی و صنایع پایین دستی در ترکیه را نشان دهنده سردرگمی مسئولان در سیاست گذاری و برنامه ریزی در حوزه کشت پنبه و صنایع نساجی دانستند.

پاپی زاده در پایان تصریح کرد: با توجه به آنکه مناطق مختلف کشور مستعد توسعه کشت پنبه است، بنابراین انتظار می رود با حمایت همه جانبه دولت از کشاورزان در آینده ای نه چندان دور به خودکفایی مجدد در زمینه کشت پنبه دست یابیم.