مذاکرات وزیران خارجه ایران و ۱+۴ پیش از نشست نیویورک

هنوز زمان و مکان دقیق این دیدار مشخص نشده است، اما به نظر میآید این دیدار در سطح وزیران خارجه ایران و ۱+۴ به ویژه وزیران خارجه ایران و سه کشور اروپایی خواهد بود. این دیدار در سطح وزیران خارجه و قبل از مذاکراتی است که دو طرف توافق کردهاند در حاشیه نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل برگزار شود. حسن روحانی در سخنان دوشنبه شب خود با حمایت از کشورهای اروپایی و چین و روسیه در قبال برجام گفت که این کشورها موضعگیری کردند، حرف زدند و مقررات وضع کردند و به صراحت کار آمریکا را غیرقابل قبول دانستند، اما در مقام عمل باید برنامهریزی کنند که چگونه میخواهند خروج آمریکا را جبران کنند.

تا کنون گامهایی را در این زمینه برداشتهاند. من در سفر به اروپا و چین و روسیه در مذاکرهای که با آنها داشتم مشاهده کردم که همه قولشان بر این مبناست که ما به تحریم اعتنا نخواهیم کرد اما مشکل آنها شرکتهایی است که تحت فشار آمریکا تحت تاثیر تحریمهای این کشور قرار میگیرند. رییسجمهور تاکید کرد که ایران هنوز منتظر اقدامات عملی اروپاست. همچنین روحانی دوشنبه شب تایید کرد که بناست در حاشیه سازمان ملل در سطح وزیران خارجه جلسهای درباره موضوع برجام تشکیل شود. تصمیم برای برگزاری نشست وزیران خارجه در نیویورک در نشست قبلی کمیسیون مشترک برجام در سطح وزیران خارجه در وین اتخاذ شد.

ایران و کشورهای ۱+۴ از بعد خروج یکجانبه آمریکا از برجام در اردیبهشتماه، مذاکرات فشرده و جدی را آغاز کردند که همچنان در سطح کارشناسی ادامه دارد. دو طرف تلاش دارند تا قبل آبان ماه به نتیجه قابل توجهای در مذاکرات و اجرایی کردن بسته پیشنهادی اروپاییها دست یابند. با وجود تلاش ایران و ۱+۴ برای حفظ برجام، آمریکا روز ۱۵ مرداد به طور یکجانبه اولین مرحله از تحریمهایش علیه ایران (در حوزه خرید و فروش طلا و فلزات گرانبها، خودروسازی، تحریم ریال ایران و خرید و فروش اسکناس آمریکا به دولت ایران و غیره) را بازگرداند.

همزمان با این اقدام دونالد ترامپ، اتحادیه اروپا در بیانیهای از اجرایی شدن مقرارت مسدودکننده برای مقابله با تحریمهای آمریکا علیه ایران از روز سهشنبه (۱۶ مرداد) خبر داد و تاکید کرد که تحریمهای یکجانبه آمریکا نقض قطعنامه ۲۲۳۱ است. مقررات مسدودکننده به شرکتها و افراد در اتحادیه اروپا اجازه میدهد تا تجارت قانونی با ایران داشته باشند و خساراتی که از تحریمهای آمریکا به وجود میآید را ترمیم میکند و هر تصمیمی از سوی یک دادگاه خارجی که بر مبنای این تحریمها اتخاذ میشود را خنثی میکند. مضاعف بر این مقررات مسدودکننده برای محافظت از شرکتهای اروپا مانع از همکاری اروپاییها با تحریمهای آمریکا میشود مگر اینکه کمیسیون اروپا به طور استثناء اجازه آن را صادر کند.

فدریکا موگرینی مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و وزیران امور خارجه آلمان، انگلیس و فرانسه روز دوشنبه در یک بیانیه جداگانه با ابراز تاسف عمیق نسبت به بازگشت تحریمهای واشگتن علیه تهران، توافق هستهای را یک عنصر کلیدی در معماری منع اشاعه هستهای جهان دانستند و تاکید کردند که اتحادیه اروپا متعهد به اجرای کامل و موثر توافق هستهای تا زمانی است که ایران به تعهدات هستهایاش در این توافق پایبند باشد. آنها در ادامه بیانیه مشترک خود خاطرنشان کردند: توافق هستهای با ایران همانگونه که آژانس بینالمللی انرژی اتمی در یازده گزارش خود تایید کرده به هدف خود مبنی بر تضمین صلحآمیز ماندن برنامه هستهای ایران دست یافته است.