نوسان‌های غیرعادی بازار بورس

البته طی یک ماه گذشته شاخص کل بورس بارها رکوردزنی کرد و قیمت سهمها روندی رو به افزایش داشت. همچنین گفته میشود بیشترین تاثیر نوسانات شدید ارزی، روی قیمت سهام شرکتهای صادراتمحور بوده است، زیرا با افرایش قیمت دلار شرکتهایی چون پتروشیمیها، محصولات شیمیایی، نفتی و فلزات اساسی میتوانند در صورتهای مالی خودشان سود شناسایی کنند. یک کارشناس بازار سرمایه در واکاوی علت نوسانات غیرمعمول این بازار گفته است قیمت محصولات در بازار آزاد با قیمتی که در حال حاضر در بورس کالا معامله میشود، تفاوت دارد و این نشاندهنده وجود رانت است. کارشناس دیگری در پیشبینی وضعیت شاخص بورس عنوان کرده بهنظر میرسد با سیاست کنترل تورمی دولت تا پایان سال جاری شاخص کل بیشتر از ۲۱۰هزار واحد رشد نکند و شاید تا پایان دولت دوازدهم نهایت شاخص کل ۳۰۰هزارواحدی شود.

آنطور که پژوهشکده پولی و بانکی گزارش کرده بیش از ۱۲۶میلیارد سهم و حق تقدم، از ابتدای امسال تاکنون در بورس اوراق بهادار معامله شده است. از ابتدای امسال تاکنون در مدت ۹۴روز معاملاتی تعداد ۱۲۶میلیارد و ۹۹۰میلیون سهم و حق تقدم به ارزش ۳۶۲هزار و ۹۸۸میلیارد ریال در هفتمیلیون و ۴۹۵هزار و ۷۸۰ دفعه مورد معامله قرار گرفته است. همچنین بررسی معاملات بازار سهام به تفکیک بازار نشان میدهد در این مدت ۸۳میلیارد و ۶۳۰میلیون سهم به ارزش ۱۸۴هزار و ۴۷میلیارد ریال در سهمیلیون و ۵۲۲هزار و ۶۷۴ نوبت در بازار اول، ۴۱میلیارد و ۷۰۱میلیون سهم به ارزش ۱۲۲هزار و ۶۲۲میلیارد ریال در سهمیلیون و ۸۷۶هزار و ۵۱۴ نوبت در بازار دوم، ۴۱میلیون سهم به ارزش ۳۹هزار و ۷۴۲میلیارد ریال در ۱۵هزار و ۸۴۸ نوبت در بازار بدهی، ۳۰۰هزار سهم به ارزش ۱۷میلیارد ریال در ۷۱۶ نوبت در بازار مشتقه و یکمیلیارد و ۶۱۸میلیون واحد از صندوقهای سرمایهگذاری قابل معامله در بورس تهران به ارزش ۱۶هزار و ۵۵۹میلیارد ریال در ۸۰هزار و ۲۸ نوبت مورد معامله قرار گرفته است. این گزارش میافزاید: شاخص کل نیز که معاملات امسال بورس را از ارتفاع ۷۷هزار و ۲۳۰ واحد آغاز کرده است تاکنون با ۳۴هزار و ۱۸۷ واحد افزایش معادل 5/35درصد رشد را به ثبت رسانده و به ارتفاع ۱۳۰هزار و ۴۷۶ واحد رسیده است. شاخص بازار اول نیز در این مدت با ۲۷هزار و ۱۴۵ واحد رشد و شاخص بازار دوم با ۵۷هزار و ۴۵۱ واحد افزایش مواجه شدهاند.

عامل اصلی فرازوفرود بازار سرمایه

نوسانات ارزی عامل اصلی فراز و فرودهای غیرمنتظره در قیمت سهام بسیاری از شرکتها بهویژه شرکتهای صادراتمحور عنوان شده است. براساس اطلاعات منتشرشده، بیش از 50درصد شرکتها در بورس تهران صادراتمحورند و قیمت ارز تاثیر مستقیمی بر سوددهی یا زیاندهی آنها دارد. طبق خبر منتش شده در خبرگزاری ایسنا، چهارشنبه ۱۷مرداد نماگر بازار بورس تهران در تراز ۱۳۱هزار و ۵۲۱ قرار داشت اما با گذشت پنج روز کاری این شاخص به رقم ۱۳۰هزار و ۴۷۶ رسید. همچنین حالوهوای گزارششده از این روزهای بازار سرمایه نیز نشان میدهد سود خوبی نصیب نوسانگیران حرفهای شده، اما بهدلیل وجود ریسکهای سیستماتیک و غیرسیستماتیک در بازار، کارشناسان مربوطه به غیرحرفهایها برای انجام سرمایهگذاری هشدار دادهاند. روز سهشنبه هفته گذشته، قیمتها به حدی رشد کرد که بار دیگر شاخص کل بازده نقدی و قیمتی بازار سهام با رشد ۲۴۰۴ واحدی مواجه شد و به رقم ۱۳۰هزار و ۹۲۷ واحدی رسید. شاخص کل هموزن نیز با رشد ۷۷واحدی مواجه شد و به رقم ۱۹هزار و ۹۱واحدی رسید. شاخص آزاد شناور نیز ۲۵۲۲ واحد رشد کرد و به رقم ۱۳۹هزار و ۶۲۱واحدی رسید و شاخصهای بازارهای اول و دوم هر یک ۱۹۰۹ و ۴۱۳۱ واحد رشد کردند. ملی صنایع مس ایران، فولاد مبارکه اصفهان و گسترش نفت و گاز پارسیان هر یک به ترتیب ۲۵۷، ۲۱۳ و ۱۸۱ واحد در رشد دماسنج بازار سهام تاثیرگذار بودند، از طرفی بانک ملت، بانک تجارت و کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران هر یک به ترتیب با ۳۱، ۲۲ و ۱۰ واحد تاثیر منفی بیشترین تاثیر کاهنده را روی شاخصها داشتند. محصولات شیمیایی از جمله گروههای بورسی بود که یکدست با رشد مواجه شد و تعدادی از سهمها افزایش قیمت بیش از سهدرصد را تجربه کردند. فلزات اساسی نیز با افزایش قیمت روبهرو شد و نمادهای تاثیرگذاری همچون صنایع ملی خلیج فارس، فولاد خوزستان و مس شهید باهنر با رشد قیمت بیش از چهاردرصد مواجه شدند. در بازار سبز گروه بانکها و موسسات اعتباری مخالف جریان بازار با افت فزاینده قیمت روبهرو شدند. روز چهارشنبه نیز با افت قیمت در بیشتر سهمها، سهمهای شاخصساز شاخص کل بازده نقدی و قیمتی با افت ۴۵۰ واحد مواجه شد و به رقم ۱۳۰هزار و ۴۸۶ واحدی رسید. اما شاخص کل هموزن با ۴۳ واحد رشد به رقم ۱۹هزار و ۱۳۵ واحد رسید. فولاد مبارکه اصفهان، پتروشیمی فارس و پتروشیمی بندرعباس از جمله سهمهایی بودند که بیشترین تاثیر کاهشی را روی نوسانات دماسنج بازار داشتند اما در طرف مقابل شرکت ارتباطات سیار ایران، خدمات انفورماتیک و صنایع پتروشیمی خلیجفارس سعی کردند روند تغییرات شاخص را به سمت بالا سوق دهند. سهمهای فلزات اساسی عمدتا کمتر از دودرصد نوسان قیمت را تجربه کردند و تعداد اندکی از سهمها بیش از این مقدار نوسان داشتند. در این گروه ۲۱۱میلیون سهم به ارزش بیش از ۹۱میلیارد تومان مورد داد و ستد قرار گرفت. همچنین در گروه فراوردههای نفتی، کک و سوخت هستهای که قیمت دلار بسیار بر این گروه تاثیرگذار است، شاهد نوسان قیمت چهاردرصدی برای برخی از سهمها بودیم. این سهمها عمدتا با رشد قیمت مواجه بودند. اما تعداد زیادی از سهمهای این گروه نوسان کمی داشتند و با افت قیمت نیز مواجه شدند. در گروه محصولات شیمیایی نیز تعداد سهمهایی که کاهش قیمت را تجربه کردند، کم نبودند. در گروه خودرو و ساخت قطعات نیز تقریبا نیمی از سهمها با افت قیمت مواجه شدند و نیمی افزایش قیمت دادند. در این گروه ۱۴۷میلیون سهم به ارزش حدود 5/16میلیارد تومان مورد دادوستد واقع شد.

واکاوی وضعیت بازار سرمایه

یک کارشناس بازار سرمایه در واکاوی علت نوسانات غیرمعمول بورس در این روزها گفت: رانتی که در بورس کالا ایجاد شده، ناشی از فعالیت این بورس نیست بلکه ناشی از دستورالعمل قیمتگذاری است که از طرف وزارت صنعت، معدن و تجارت به شرکتها ابلاغ شده و تفاوت فاحش قیمت کالاها در بازار آزاد و در بورس کالا را موجب شده است. علیرضا قدرتی با طرح این پرسش که حجم تقاضا و رقابتی که در بورس کالا ایجاد شده، ناشی از چیست، به ایسنا گفت: آیا میزان تولید شرکتها و حجم فعالیت آنها زیاد شده است؟ ما در عمل نمیبینیم که مقدار تولید شرکتها یا حجم فعالیت آنها افزایش پیدا کرده باشد. پس چرا تقاضا در بورس کالا زیاد شده است؟ تفاوت قیمتی که در بورس کالا و بازار آزاد وجود دارد، خود بیانگر رانت قیمتی است که به وجود آمده و به افزایش تقاضا در بورس کالا دامن زده است. همچنین یک کارشناس دیگر بازار سرمایه در پیشبینی وضعیت شاخص بورس به تجارتنیوز گفت: بهنظر میرسد با سیاست کنترل تورمی دولت تا پایان سال جاری شاخص کل بیشتر از 210هزار واحد رشد نکند و شاید تا پایان دولت دوازدهم نهایت شاخص کل 300هزار واحدی شود. روحا... حمیدی در مورد رشد شاخص اظهار کرد: اثر تورم در بورس مثبت خواهد بود و تحقیقات زیادی اثر انتقال تورم در بورس را با وقفه تایید میکنند. بازارهای مالی کارا هستند و سرمایهگذاران قبل از انتقال ملموس اثر تورم در صورتهای مالی شرکتها، اقدام به سرمایهگذاری میکنند و چون اغلب صنایع بزرگ بورس صادراتمحور هستند و شروع تورم با رشد نرخ دلار بوده است، به همین دلیل تاثیر تورم در شاخص کل مثبت خواهد بود و رشد شاخص کل نه از طرف رشد مقدار تولید و فروش بلکه تنها از جانب رشد قیمتها خواهد بود.