توسعه تجارت از طریق بندرهای معاف از تحریم

با اینکه «کشتیرانی» و «حملونقل دریایی» از مهمترین بخشهای مورد هدف آمریکا هستند، اما نام هیچیک از بندرهای ایرانی در فهرست تحریمی آمریکا دیده نمیشود. همچنین به نظر میرسد ایالات متحده در تهیه فهرست خود دچار گافها و تناقضهایی هم شده است که از جمله آن میتوان به قرارگرفتن نام «سانچی» غرقشده در این فهرست اشاره کرد. این در حالی است که پیش از این تصور میشد بندر چابهار به عنوان یکی از ارکان اساسی صنعت ترانزیت ایران تحت تحریم آمریکا قرار بگیرد، اما معافیت این بندر از تحریمها میتواند حملونقل ایران را سرپا نگه دارد و به آن توسعه ببخشد. همچنین ایالات متحده در حالی که نام هیچیک از بندرها را در فهرست خود قرار نداده، اما به طور خاص به بندر چابهار برای معافیت از تحریمها اشاره کرده است. از این رو به نظر میرسد در دوره جدید، سازمان بنادر و دریانوردی ایران میتواند با استفاده از تجربیات گذشته، ضعف و تناقض رفتاری طرف مقابل و کمکگرفتن از بخش خصوصی تا حدودی تحریمهای ظالمانه علیه ایران را دور بزند. بر همین اساس اعضای هیاتعامل سازمان بنادر و دریانوردی تاکید دارند که فعالیتهای بندری و کشتیرانی کشور با تحریمهای جدید نیز تداوم مییابد.

بندرها همواره به عنوان یکی از کانونهای اصلی کشور برای توسعه اقتصاد و تجارت شناخته میشوند. بهویژه بندرهای جنوبی، کانون دروازه تجارت ایران با جهان به شمار میروند که طی سالهای اخیر نقش فزایندهای در اقتصاد کسب کردهاند. با این حال آغاز تحریمهای آمریکا علیه ایران نگرانیها را نسبت به آینده ترانزیت کشور و بهویژه بندرها به وجود آورده است. زیرا ایجاد دستانداز در مسیر فعالیت بندرها در نهایت باعث کاهش تجارت کشور و ضعف اقتصاد ملی میشود. با اینکه در فهرست جدید تحریمها نامی از بندرها دیده نمیشود، اما باید توجه داشت که خواه ناخواه فشار بر اقتصاد، تمام حوزهها را تحت تاثیر قرار میدهد. با این حال معافیت بندرها از تحریم فرصتی است تا ایران همچون گذشته به تبادلات تجاری خود در حوزه حملونقل دریایی بپردازد و حتی آن را توسعه دهد. متاسفانه در دوره پیشین فشار آمریکا بر ایران، تحریم به یک دستاویز بزرگ در دست دولت وقت تبدیل شد تا بار اقتصاد را از دوش خود به زمین بگذارد و هر اتفاقی ناخوشایندی را به فشارهای جهانی نسبت دهد. در حالی که بسیاری از اتفاقات، از جمله همراهی سایر کشورها با آمریکا برای فشار بیشتر به ایران ناشی از سوءمدیریت داخلی بود. حال از دولت تدبیر و امید انتظار میرود با استفاده از تجربیات گذشته تلاش خود را در داخل دو چندان کند و تا حد زیادی تحریمها را خنثی سازد. البته دولتهای یازدهم و دوازدهم تا امروز رفتاری متفاوت نسبت به دولت قبل از خود در زمینه تحریمها نشان دادهاند و توانستهاند همراهی دولت کشورهای دیگر را به دست آورند. اکنون نیز سرپا نگاهداشتن بندرهای ایران به ویژه بندر چابهار میتواند حضور شرکتهای بزرگ چندملیتی را در ایران میسر سازد. این امر مشروط بر آن است که مسئولان بهانه تحریمها ناامید نشوند و نقش بخش خصوصی را در همکاری با کشورهای خارجی فراموش نکنند.

تحریم بازی سیاسی آمریکاییهاست

معاون دریایی سازمان بنادر و دریانوردی درباره تحریمهای صنعت حملونقل دریایی ایران گفت: در جنوب کشور صدها بندر وجود دارد که در تحریمهای قبلی بهرغم اینکه خطوط کشتیرانی تحت تحریم قرار گرفتند، ولی آنها همچنان به فعالیت خود ادامه دادند. به گزارش مهر هادی حقشناس ادامه داد: آمریکاییها معافیتی برای بندر چابهار قائل شدند تا کالا از هند به افغانستان یا از افغانستان به هند عبور کند. همانگونه که هشت کشور میتوانند از ایران نفت بخرند، برای افغانستانیها واردات نفت ایران میسر است. با این حال قرار نیست ما طبق قوانین آمریکاییها بندرهایمان را اداره کنیم. در واقع بر اساس آنچه خودمان تشخیص دهیم، به واردات و صادرات کالا میپردازیم، ولی آمریکا فقط نام بندر چابهار را به شکل اختصاصی در فهرست معافیتهای تحریمی آورده است. حقشناس با بیان اینکه در فهرست ۷۰۰ موردی تحریمهای جدید آمریکا، نام هیچ یک از بندرهای ایران نیامده، افزود: این یک تناقض و در واقع گاف بزرگ است، چراکه اشاره به معافیت بندر چابهار به معنای تحریم دیگر بندرهاست. همچنین در این فهرست اسم ۲۰۰ فروند کشتی ایرانی، ۵۰ بانک و صدها شخص حقیقی وجود دارد که برخی از آنها دیگر سمتی ندارند. به عنوان مثال نام آقای داجمر که سالهاست از شرکت کشتیرانی کنارهگیری کرده در این فهرست دیده میشود. علاوه بر این، کشتی سانچی که سال گذشته غرق شد هم اکنون مورد تحریم آمریکاست! این مقام مسئول در پاسخ به این پرسش که حضور سانچی در فهرست تحریمها گاف نیست، بلکه به معنای عدمامکان دریافت حق بیمه بدنه، محموله، متوفیان و سرنشینان این کشتی است، صحت دارد یا خیر؟ توضیح داد: اگر این اشتباه آمریکاییها به منزله گافدادن نیست، پس چرا نام کشتهشدگان این کشتی که بازماندگان آنها میتوانند حق بیمه دریافت کنند، در فهرست تحریمها قرار ندارد؟ یا چرا اسامی سرنشینان خارجی سانچی در فهرست تحریمها نیامده است؟ در نهایت اینکه اعلام تحریمهای ایران، یک بازی سیاسی از طرف آمریکاییهاست و زمان زیادی طول نمیکشد که این تحریمها هم برطرف میشود.