آیا بحران نفتی سال ۲۰۱۴ تکرار می‌شود؟

آژانس بینالمللی انرژی هفته جاری گزارش "دورنمای انرژی جهان ۲۰۱۸" را منتشر کرد که یکی از مهمترین گزارشهای پیشبینی انرژی به شمار میرود که هر سال منتشر میشود. این موسسه در دورنمای امسال پیشبینی کرده که تقاضای جهانی برای نفت سالانه یک میلیون بشکه در روز تا سال ۲۰۲۵ رشد خواهد کرد و پس از این تاریخ، رشد تقاضا به ۰.۲۵ میلیون بشکه در روز کاهش پیدا میکند.

خودروهای برقی وارد بخش حمل و نقل شدهاند و انتظار میرود روند گسترش آنها در سالهای آینده شتاب بگیرد. حتی با وجود این که فروش خودرو ۸۰ درصد تا سال ۲۰۴۰ افزایش پیدا میکند، آژانس بینالمللی انرژی اعلام کرده تا اواسط دهه ۲۰۲۰ تقاضا برای نفت در بازار خودروهای سواری به اوج خود میرسد. این موسسه انتظار دارد ۳۰۰ میلیون خودروی برقی تا سال ۲۰۴۰ مورد استفاده قرار بگیرد که حدود ۳.۳ میلیون بشکه در روز تقاضا برای نفت را حذف میکند.

با این حال تقاضا برای نفت همچنان رشد خواهد کرد و تا سال ۲۰۴۰ به اوج نمیرسد. این مقطع یک برآورد کاملا محفاظهکارانه در پیشبینی پیک تقاضا برای نفت است.

دلیل آن نیز این است که آژانس بینالمللی انرژی معتقد است سایر بخشها اهمیت بیشتری در رشد تقاضا برای نفت ایفا خواهند کرد. همه تصور میکنند خودروهای سواری و کامیونها منبع اصلی تقاضا برای نفت هستند اما طی دو دهه آینده، پتروشیمیها، هواپیمایی و کامیونهای سنگین سهم عمدهای در رشد تقاضا برای نفت خواهند داشت.

بر اساس برآورد آژانس بینالمللی انرژی، سهم پتروشیمیها از رشد تقاضا، ۵ میلیون بشکه در روز و کامیونهای سنگین ۴ میلیون بشکه در روز تا سال ۲۰۴۰ خواهد بود. اقتصادهای در حال توسعه شاهد بیش از ۵ میلیون بشکه در روز رشد تقاضا برای خودروهای سواری خواهند بود اما این میزان با افت تقاضا در اقتصادهای توسعه یافته به دلیل رشد بکارگیری خودروهای برقی، جبران خواهد شد.

در بخش عرضه، حدود سه چهارم از افزایش تولید نفت جهانی تا سال ۲۰۲۵ از جانب آمریکا خواهد بود که بسیار قابل ملاحظه است. اما پس از این تاریخ، شیل اهمیت کمتری پیدا خواهد کرد و اوپک موقعیت خود را به عنوان منبع اصلی رشد عرضه بازمییابد.

در حقیقت، آژانس بینالمللی انرژی اعلام کرده با وجود اینکه شیل آمریکا همچنان رشد میکند اما این خطر وجود دارد که بازار نفت کاملا به شیل وابسته شود. صنعت نفت پس از ریزش قیمتها در سال ۲۰۱۴، میزان هزینه خود را به شدت کاهش داد. این اقدام به معنای اکتشافات کمتر و توسعه پروژههای جدید کمتر است.

هزینه بخش بالادستی در سطح جهانی سال گذشته رو به رشد گذاشت اما روند رشد آن آهسته بود و آژانس بینالمللی انرژی از این واهمه دارد که با این روند رشد، بازار نفت در دهه ۲۰۲۰ دچار مشکل عرضه شود.

بر اساس گزارش اویل پرایس، پیام آژانس بینالمللی انرژی این است که تقاضا برای نفت در میان مدت رشد خواهد کرد اما تا سال ۲۰۴۰ به پیک خود میرسد اما در این بین، کمبود هزینه از سوی شرکتهای نفتی ممکن است به معنای کمبود عرضه در اواسط سال ۲۰۲۰ باشد.