بازار ارز برای دلالان جذاب نیست/دخالت بازارساز وتلاش برای حفظ نرخ

هیجانات بازار ارز تقریبا فروکش کرده است. دیگر از فعالیت پررنگ دلالان در بازار خبری نیست و خریداران هم از جنس معاملهگران هیجانی نیستند؛ به خصوص آنهایی که از ترس کاهش ارزش داراییهایشان اقدام به خرید ارز میکردند نیز تقریبا خیالشان راحت شده است که بازار ارز، دیگر نوسان جدی نخواهد داشت.

در مقابل، به نظر میرسد که دخالت بانک مرکزی به عنوان سیاستگذار ارزی کشور در بازار است که رفتار همه گروههای معاملهگر را منطقی و خیال همه را راحت کرده است که فعلا جهش ارزی در کار نیست؛ اگرچه به نظر میرسد نباید صرفا به این دستاورد کوتاهمدت امیدوار بود؛ انتظار این است که بانک مرکزی در بلند مدت نیز با سیاستگذاری دقیق و نظارت جدی در بخشهای مختلف، بدون دستکاری نرخ و پایین نگه داشتن تصنعی قیمت و فشرده کردن فنر نرخ، ثبات بازار را همیشگی کند تا چالش جدی چند ماه گذشته در این بازار تکرار نشود.

آنطور که طی هفتههای گذشته در بازار ارز مشاهده میشود، اگرچه نرخ ارز با نوساناتی در تغییر بوده است، اما دامنه این نوسانات محدود و معقول به نظر میرسد و همین امر زمینه را برای بروز یک رفتار منطقی از معاملهگران رقم زده است، به نحوی که به نظر میرسد بازار ارز، دیگر برای دلالان جذاب نیست، اگرچه حضور نیروهای انتظامی و امنیتی در بازار هم، حضور دلالان را خواه و ناخواه محدود کرده است؛ اما به طور قطع، این بازار دیگر برای کسب سودهای بالا از سوی آنها مناسب نیست و باید به سمت بازار دیگری به غیر از ارز کوچ کنند.

در این میان عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی نیز که این آرامش در بازار ارز را دستاوری برای خود میداند، از حفظ ارزش پول ملی طی هفتههای گذشته خبر داده و گفته است: با آغاز دور جدید تحریمهای آمریکا بر علیه ایران، بانک مرکزی توانسته با مجموعه تدابیری که به کار بسته است، ارزش پولی ملی را حفظ کند، به نحوی که از آغاز این تحریمها؛ ارزش پول ملی ۲۰ درصد تقویت شده است.

اما نکته حائز اهمیت آن است که بانک مرکزی باید با ابزارهای اقتصادی، بازار ارز را کنترل نماید، چراکه تنها پایین نگه داشتن نرخ، به تنهایی نمیتواند سیاست موفقی در بازار ارز باشد و دیر یا زود، بازار به منطق اقتصادی خود بازخواهد گشت. در این میان بسیاری از اقتصاددانان، نگران رفتارهای غیرمنطقی بانک مرکزی در پایین نگه داشتن نرخ ارز هستند و معتقدند آمار و ارقامی که در برخی محافل به نقل از معاونان و مدیران بانک مرکزی نقل میشود، خیلی نمیتواند ارقام دقیقی با توجه به شرایط تورم داخلی و خارجی باشد و بنابراین اگر باز هم قرار بر این باشد که نرخ ارز به صورت دستوری کنترل شده و مکانیزم منطقی و اقتصادی از آن دور باشد، حتما یک جا، این فنر فشرده باز هم رها خواهد شد.

به خصوص اینکه تجربه نشان داده هر ساله در انتهای آذرماه و موعد تسویه حساب شرکتهای خارجی به مناسبت فرارسیدن سال نو میلادی، افزایش نرخ ارز در بازار رقم می خورد و اگر این افزایش نرخ، به صورت منطقی نباشد، حتما و حتما جهش قیمتی غیرمنطقی را رقم خواهد زد. و مدیریت بانک مرکزی درست در بحبوحه همین روزها در بازار ارز باید اثرگذاری خود را نشان دهد.

سال گذشته در همین روزها بود که نرخ ارز با جهش مواجه شد و هیچگاه هم بازار ارز روی آرامش ندید و اکنون چند هفتهای است که بانک مرکزی مدعی است بازار ارز را با سیاستهای خود، کنترل کرده و ارزش پول ملی را باز گردانده است. اما اقتصادی بودن این سیاستها هم بسیار حائز اهمیت است، به نحوی که آزمون بزرگی را پیش روی بانک مرکزی قرار میدهد تا در انتهای سال جاری میلادی هم بتواند از مدیریت بازار ارز، سربلند بیرون آید.

بررسیهای میدانی از بازار ارز طی روز گذشته حکایت از کاهش نرخ معقول دارد؛ به نحوی که دیروز که بین تعطیلیهای آخر هفته و میلاد حضرت رسول اکرم(ص) به شمار میرفت، نرخ یورو مسافرتی ۵۰۰ تومان کاهش یافت.

روز گذشته هر دلار آمریکا در صرافیهای غیربانکی ۱۲ هزار و ۴۵۰ تومان معامله شده که در صرافیهای بانکی این رقم ۱۲ هزار و ۱۵۰ تومان بوده است.

یکی از فعالان بازار ارز گفت: نرخها در هفته گذشته در شرایطی رو به کاهش نهاده که به نظر هم نمیرسد در هفتههای پیش رو هم، خیلی رغبتی برای بالا رفتن داشته باشد.

او به مداخله بانک مرکزی و تقویت حضور بازارساز در بازار ارز اشاره کرد و گفت: بانک مرکزی قصد دارد که نرخ را تا پایان سال جاری میلادی حفظ کند. البته به اعتقاد بانک مرکزی هنوز هم این نرخها در بازار منطقی نیست و آنها بر روی محدودههای تک رقمی برای نرخ دلار تاکید دارند.

یکی دیگر از فعالان بازار ارز نیز گفت: اگرچه نرخ دلار در هفتههای گذشته روند کاهشی را تجربه کرده است، اما به هر حال به نظر میرسد که بانک مرکزی خود اجازه نمیدهد که نرخ خارج از محدوده مدنظرش نوسان کند؛ به نحوی که هر زمانی که قیمت میل به بالا رفتن از بیشینه این محدوده دارد، وارد بازار شده و تزریق انجام میدهد و هر زمان که نرخ کمتر از کمینه قیمتی در نظر گرفته شده، میشود باز هم دخالت بازارساز را شاهد هستیم.

وی افزود: بانک مرکزی تلاش برای حفظ محدوده قیمتی را در دستور کار قرار داده است؛ اما به هر حال این حرکت آهسته و پیوسته در بازار باید انجام شود تا بتواند برای کنترل نرخ، موثر واقع شود.

او گفت: بانک مرکزی به هیچ عنوان نباید نرخ ارز را دستوری کاهش دهد، چراکه این فنر دوباره فشرده شده و یک جا باز هم برای او دردسرساز میشود.

به هر حال باید منتظر ماند و دید که سیاستهای ارزی کشور طی هفتههای پیش رو و با نزدیک شدن به سال نو میلادی، چطور بازار ارز ایران را به آرامش میرساند.