صادرات نفت ایران؛ اوپک و آینده معافیت‌ها

به نقل از شورای روابط خارجی اتحادیه اروپا، ماه گذشته، دولت ترامپ تحریمهای مربوط به بخش انرژی ایران را به عنوان بخشی از اقدام حداکثر فشار علیه ایران اعمال کرد. اما با این حال، این کار به دنبال جلوگیری از افزایش ناگهانی قیمت نفت بود و برای این هدف ایالات متحده هشت کشور را شامل معافیتهای تحریمهای علیه ایران کرد؛ چین، هند، ژاپن، کره جنوبی، ترکیه، تایوان، ایتالیا و یونان کشور هایی بودند که برای مدت محدودی اجازه پیدا کردند تا به خرید نفت ایران ادامه دهند.

اثر این معافیتها مشخص بود؛ قیمتهای نفت کاهش یافت. در عین حال، انتظار میرود که دیگر تولیدکنندگان نفت به ویژه عربستان سعودی و روسیه تولید خود را کاهش دهند؛ چراکه در چند وقت اخیر برای جبران کسری نفت ایران تولید خود را بالا بردند. عربستان سعودی و روسیه در جلسه اوپک در روز ۷ دسامبر با این کاهش موافقت کردند.

در حال حاضر، هفتهها بعد از اعطای معافیتها، هیچ دستورالعمل و یا جزئیاتی در مورد اینکه چه مقدار از این کشورها بعد از پایان معافیتها قادر به واردات هستند، اعلام نشده است. با توجه به اینکه مجوز ۱۸۰ روزه برای اکثر این کشورها به پایان خود نزدیک است.

با این حال، واقعیت میتواند پیچیدهتر باشد. صادرات نفت ایران به احتمال زیاد به بیش از ۱.۱ میلیون بشکه در روز میرسد. اما این مقدار میتواند تا ۱.۳ میلیون بشکه در روز افزایش یابد. اگر چین تصمیم به واردات خود را تا ۵۰۰ تا ۵۶۰ هزار بشکه در روز برساند، صادرات نفت ایران میتواند حتی بیشتر افزایش یابد و تا ۱.۵ میلیون بشکه در روز برسد.

عدم اطمینان در مورد صادرات نفت ایران، اعضای اوپک و متحدان غیر اوپک در جلسه ۷ دسامبر تصمیم خود را در مورد کاهش تولید اتخاذ کردند. این تصمیم با هدف حفظ تعادل بازار بود. اوپک و روسیه در نهایت موافقت کردند که تولید خود را ۱.۲ میلیارد بشکه در روز کاهش دهند، اوپک ۸۰۰ هزار بشکه در روز تولید را کاهش خواهد داد و کشورهای غیر اوپک (بیشتر روسیه) حدود ۴۰۰ هزار بشکه در روز تولید خود را کاهش خواهند داد.

این حجم صادرات نفت ایران با مقدار ۱.۱-تا ۱.۳ میلیون بشکه در روز تا پایان دوره ۱۸۰ روزه است. تولید نفت روسیه و عربستان سعودی در چند ماه گذشته به بالاترین سطح خود رسیده است.

انتظار میرود صادرات نفت ایران در سال ۲۰۱۹ ثابت باقی بماند. بنابراین بودجه سالانه کشور در سال ۲۰۱۹ بر مبنای صادرات ۱.۵ میلیون بشکه در روز است. این امر میتواند تأثیر قابل توجهی بر اقتصاد ایران داشته باشد، به خصوص اگر قیمت نفت در سال ۲۰۱۹ نسبتا پایین باشد.