آغاز گشایش‌های اقتصادی در پی ثبات نرخ ارز

بر اساس نظریههای اقتصادی، بیثباتی نرخ ارز به افزایش نااطمینانی در جامعه منجر میشود و در نتیجه آن، ریسک فعالیتهای تجاری افزایش یافته و نهایتا به کاهش حجم تجارت میانجامد. اگر در یک اقتصاد، نرخ ارز، نوسانات شدیدی داشته باشد صادرکنندگان و واردکنندگان در هنگام عقد قرارداد در مورد درآمد حاصل از صادرات و نیز هزینه واردات به پول داخلی تصور چندان دقیقی نخواهند داشت. اگرچه ارزش ارزی کالای صادراتی و وارداتی در هنگام عقد قرارداد معلوم است، اما از آنجایی که تا هنگام دریافت درآمد صادراتی یا تا هنگام فروش کالاهای وارداتی یک فاصله زمانی وجود دارد، نوسانات نرخ ارز میتواند ارزش کالاهای صادراتی و هزینه کالای وارداتی را(به پول ملی) تحت تأثیر قرار دهد؛ این درآمدها و هزینهها به راحتی میتوانند با زمان انجام معامله، تفاوت فاحش و غیر منتظرهای داشته باشند.

روند نرخ ارز در ماههای اخیر، با افزایش فشار بر اقتصاد ایران، روند رشد اقتصادی را مختل کرده و عملا منجر به رکود عمیق در بخشهای مختلف شد. به باور کارشناسان و فعالان اقتصادی، افزایش نرخ ارز در نیمه نخست سال منجر به افزایش هزینههای تولید شد و فشار بانک مرکزی برای کاهش نرخ ارز در نیمه دوم سال نوعی عدم تعادل در قیمت تمامشده و قیمت صادراتی کالا را به بار آورد. پیش از این پدرام سلطانی- نایبرئیس اتاق بازرگانی ایران- در گفتوگو با «آرمان» با تاکید بر این امر، اظهار کرده بود: همواره گفتهایم و باز هم تاکید میکنیم که نوسانات شدید نرخ ارز نه به نفع تولید است و نه به نفع صادرات، فرقی هم نمیکند که این نوسانات اقتصادی به سمت بالا باشد یا پایین. در دوره ششماهه افزایش دو تا سهبرابری نرخ ارز، صادرات به طور کلی از این حیث که بیشتر به سمت صدور مواد خام و اولیه، به جای کالای تولیدی با ارزش افزوده بالا، سوق پیدا کرد، آسیب دید و در ماههای اخیر، تولید هم به دلیل کاهش شدید نرخ ارز امکان رقابتپذیری را تا حدی از دست داد. به طور خلاصه میتوان گفت که اقتصاد بیثبات و ملتهبی که فضای عمومی آن قابل پیشبینی نباشد به هیچوجه محیطی مساعد برای سرمایهگذاری و کسبوکار سالم و پایدار نیست.

افزایش امکان بالقوه صادرات

محمدرضا انصاری- نایبرئیس اتاق بازرگانی ایران- در همین ارتباط تصریح کرد: آنچه از ارزیابی بازار ارز در طول هفتههای گذشته میتوان بهدست آورد آن است که دولت توانسته دستکم برای کوتاهمدت، نرخ ارز را کنترل کند و صرف این مساله برای اقتصاد کشور میتواند به عنوان عاملی تاثیرگذار مطرح شود. به گفته انصاری با توجه به مدیریت صورتگرفته میتوان انتظار داشت که روال کار به همین ترتیب ادامه پیدا کند و در دل این ثبات نسبی، فعالان اقتصادی بتوانند برای آینده کاری خود برنامهریزی کنند. او افزود: بر این اساس، این تصور که بازار ارز در ماههای منتهی به پایان سال با شوک قیمتی خاصی روبهرو میشود، سخت است و پیشبینی میشود ثبات نسبی اخیر فعلا حفظ شود. انصاری با بیان اینکه در بازار ارز ایران امروز دو جریان خلاف یکدیگر حرکت میکنند، توضیح داد: جریان اول مربوط به تحریمها و دشواری واردکردن ارز خارجی به ایران است که این مساله قطعا چه برای دولت و چه برای بخش خصوصی مشکلآفرین میشود. با این وجود اما افزایش قابل توجه نرخ ارز در طول ماههای گذشته باعث شده ظرفیت صادراتی قابل توجهی برای صادرکنندگان ایرانی بهوجود آید. یعنی ما از سویی در واردکردن ارز مشکل داریم و از سوی دیگر امکان بالقوه صادراتمان افزایش یافته است. به گزارش ایسنا، او خاطرنشان کرد: دولت فعلا و در طول ماههای گذشته به خوبی توانسته تقاضا برای ارز را کنترل کند و این امر خود را در ایجاد ثبات نسبی در بازار نشان داده است. اگر همین روال حفظ شود و ظرفیت صادراتی نیز بهطور کامل مورد استفاده قرار گیرد، میتوان انتظار داشت که دستکم برای بخشی از فشارهای اقتصادی ایجادشده در ماههای اخیر راهحلهایی پیدا شود. در همین ارتباط رئیس کل بانک مرکزی نیز روز گذشته با اشاره به مجموعه اقدامات این بانک اظهار کرد: در حوزه ریالی و ارز، بانک مرکزی بر بازار ارز مسلط است و این نهاد روند تعادلی نرخ ارز را با تدبیر و رعایت عوامل دخیل در بازار پیش میبرد و همانطور که قبلا نیز گفتهام این روند تعادلی بازار ارز نبایستی براساس هیجانات کوتاه مدت پیش برده شود.

روند کاهشی قیمت طلا

روز گذشته محمد کشتیآرای- رئیس کمیسیون تخصصی طلاوجواهر- تاکید کرد: با توجه به قیمت جهانی طلا و همچنین نرخ ارز در بازار داخلی قیمتها کاهشی شده است. او افزود: قیمتها در بازار تقریبا تثبیت شده و بازار سکه و طلا اکنون آرام است و با توجه به روند فعلی، در هفته جاری شاهد ثبات بیشتر قیمتها خواهیم بود. ​پیش از این، ابراهیم محمدولی- رئیس اتحادیه طلاوجواهر تهران- نیز در گفتوگو با خبرآنلاین، با تاکید بر کاهشیبودن نرخها، تداوم این روند را تا پایان هفته پیشبینی کرده بود. محمدولی تصریح کرده بود: با توجه به مدیریت و نظارت اعمالشده در بازار ارز و کنترل عرضهوتقاضا به نظر میرسد افزایش قیمت جهانی طلا، تاثیر چندانی در بازار سکه و طلای ایران نگذارد.