تشکیل کمیته ۴جانبه اقدامی لازم، اما ناکافی

باید توجه داشت هر چه با تعامل بیشتری به یک نتیجه همهجانبه دست یابیم شرایط برای اقتصاد کشور مطلوبتر میشود. پیش از این یک شورای گفتوگو بین دولت و بخش خصوصی وجود داشت که به خواستههای فعالان اقتصادی توجه بیشتری میشد، اما متاسفانه اکنون دولت بر نیازهای خود تمرکز دارد. با این حال قرار است کمیته چهارجانبهای تشکیل شود تا شاید به جنجال پیمانسپاری ارزی خاتمه بخشد. اما به نظر میرسد این کمیته هم بیشتر برای رفع مشکل سیاستگذاری پولی کشور قرار است تشکیل شود تا آنها بتوانند برای کنترل بازار به منابع ارزی کافی دست پیدا کنند. پیش از این دولت و بانک مرکزی به صورت قانون قهری در بازار ورود پیدا میکردند، اما این کمیته میتوانند بساط چنین برخوردهایی را برچیند. با این حال درباره درصد موفقیت این کمیته نمیتوان چشمانداز چندان مطلوبی را ترسیم کرد. زیرا دولت مشوق جدیدی را در اختیار بازرگانان و تجار قرار نمیدهد و صرفا در یک فضای تعامل خواستههای خود را بر آنها تحمیل میکند. با وجود جو فعلی هیچکدام از صادرکنندگان نمیتوانند 100 درصد ارز حاصله خود را وارد اقتصاد کنند. قطعا بخشی از این سرمایه در خارج از کشور میماند. حال صرف تشکیل کمیته چهارجانبه نمیتواند حلالی برای تمام مشکلات باشد. باید دنبال یک خروجی مطلوب از نشستهای این کمیته باشیم. پیش از این نیز چنین کمیتهها و نشستهایی تشکیل شده، اما چندان نتیجهبخش نبودهاند. حال فقط میتوان ابراز امیدواری کرد که ساز و کار این کمیته مطلوب باشد و دولت و بخش خصوصی در هر نشست به دنبال یک نتیجه باشند. اما با توجه به سابقه تاریخی، نمیتوان چشمانداز چندان مطلوبی برای آن متصور شد. اکنون حتی شهروندان عادی که به عنوان فعال اقتصادی شناخته نمیشوند، سعی دارند با تبدیل ریال خود به کالاهای سرمایهای یا اوراق بهادار ارزش سرمایه خود را به نوعی حفظ کنند، در این شرایط بانک مرکزی نباید از صادرکننده و واردکننده انتظار داشته باشد که آیندهای برای سرمایه خود در نظر نگیرد و با بالاترین ریسک اقدام به سرمایهگذاری کند. تجار ترجیح میدهند اکنون به صورت ارزی سرمایهگذاری کنند و مجبور نباشند با ریال ادامه فعالیت دهند. با این حال اگر یک نگاه اجتماعی و مبتنی بر منافع ملی در وجود تک تک افراد جامعه وجود داشت، آنگاه این انتظار از اعضای اتاق بازرگانی که ارز خود را بلافاصله تبدیل به ریال کنند منطقی بود، اما در شرایطی که برخی تیشه به ریشه اقتصاد و تجارت کشور میزنند، نباید انتظار داشت فعالان بازرگانی تیشه این افراد را تیزتر کنند. با اتفاقاتی که در یک سال اخیر افتاد هیچ صادرکنندهای نسبت به اینکه ارزی که به دولت فروخته است در مسیر درست خود به گردش درمیآید یا خیر مطمئن نیست. پس تشکیل یک کمیته شاید تاثیر کوچکی بر روند تعاملات بگذارد، اما راهکار نهایی نیست.