متنوع سازی ارزی، راهکار مقابله با تحریم

به نوعی که باید گفت اکنون روند انحصار و کنترل مطلق حکومت پولی دلار به سمت حکومت پولی چندگانهی محدود به تدریج تغییر خواهد کرد، تا چتر حمایتی از اقتصادهای ملی در برابر یک ارز مقاومتر شود.

این روند به سیاستگذاران گزینههای جایگزین را فراهم خواهد کرد. یکی از مشکلات اقتصادی که ما سالهای سال به آن توجه نکردهایم و بهای زیادی به دلار در مراودات اقتصادی خود به این ارز دادهایم، عدم توجه به نقش سایر ارزها و ارز ملی برای مبادلات تجاری با کشورهایی که بیشترین حجم مبادلات اقتصادی را با ما دارند.

کاهش نقش دلار مسیری برای خنثیسازی سیاستهای تحریمی ایالات متحده است. در حوزه صادرات شرکای عمده ایران عبارت از چین با سهم 30.1 درصد، هند با 16.7، کره جنوبی، 9.7، ترکیه 9.5 و ژاپن 6.8 درصد هستند. در حوزه واردات نیز شرکای عمده ایران عبارت از امارات عربی 27.4 درصد، چین 13.2 ، ترکیه 7.8، کره جنوبی 4.3 و آلمان با 4 درصد هستند. بر اساس این آمار بیشترین حجم مبادلات اقتصادی ایران با قدرتهای شرقی است.

این کشورهای اخیرا زمینههای قدرتافزای زیادی در برابر قدرتهای غربی داشته است و در استراتژیهای ما، توسعه همکاری با قدرتهای شرقی به ویژه در دو دهه اخیر مورد توجه مسئولین بوده است. چه اینکه این قدرتها نیز خواهان رقابت با قدرتهای غربی به ویژه ایالات متحده هستند. ایران میتواند مبادلات اقتصادی عمده خود با این کشورها را با ارزی غیر از دلار یا با یک سیستم مالی رها از سیستمهای مالی در سلطه غرب ادامه دهد.

به ویژه اینکه اخیرا این قدرتها به تلاشهای آمریکا برای استفاده از دلار به عنوان یک ابزار فشار و تحریم پیبردهاند و درصدد برآمدهاند در مبادلات تجاری خود به ضدِ دلاریسازی و به جایگزینی ارزهای جدید حتی ارزهای دیجیتال بیاندیشند. در واقع این وضعیت به این کشورها کمک خواهد کرد که یک جغرافیای جدید پولی و یک ژئوپلتیکی از ارزهای جدید را در اقتصاد سیاسی جهان ایجاد کنند که در آن سیاستهای اقتصادی یک قدرت نتواند بر روابط اقتصادی دیگر کشورها تاثیر سوء بگذارد.

کشورها یک منطقه میتوانند مبادلات تجاری درون منطقهای خود را با یک ارز منطقهای انجام دهند که به اصطلاح منطقهای شدن ارزی نامیده میشود. به نظر میرسد ایران باید در این مسیر با کشورهای منطقه و سایر قدرتهای شرقی گام بگذارد. چرا که سایر کشورها نیز از ایجاد یک حفاظ اقتصادی برای اقتصاد خود استقبال میکنند.