آمارهای بانک مرکزی از افزایش ۳۴.۷ درصدی مانده سپرده‌ها و ۳۲.۲ درصدی مانده تسهیلات بانکی در پایان خرداد ماه ۹۹ نسبت به مقطع مشابه سال قبل حکایت دارد.
وقتی بانک‌ها خلق پول جدید می‌کنند این خلق پول خودش را به صورت خلق سپرده جدید نشان می‌دهد. به عبارت بهتر خرداد ماه امسال نسبت به خرداد سال گذشته 34 درصد خلق پول در شبکه بانکی رخ داده است. البته بانک‌ها باید متناسب با سپرده‌های خلق شده دارایی هم در ترازنامه ایجاد کرده باشند.
کامران ندری؛ کارشناس بانکی در این باره عنوان می‌کند: 34 درصد سپرده خلق شده و در ازای آن بانک‌ها تسهیلاتی داده‌اند که به عنوان دارایی در ترازنامه شان نشسته است. اما نگته اینجاست که ما نمی‌دانیم چقدر از تسهیلات اعطا شده، جدید و چه مقدار امهال تسهیلات قبلی بوده است.
آنطور که این کارشناس می‌گوید از 32 درصد رشد تسهیلات میزانی که جدید بوده پشتوانه پول خلق شده جدید است، مابقی به اضافه آن دو درصدی که با افزایش سپرده فاصله دارد، دارایی‌های جدید خریداری شده توسط بانک‌ها بوده است. این دارایی میتواند ارز، سهام و… باشد اما متاسفانه ترازنامه بانک‌ها شفافیت لازم را ندارد تا بتوان فهمید دارایی‌ها دقیقا چه بوده اند.
اشتباهات سیاستگذار چطور خلق پول را ساده‌تر کرد؟
به اعتقاد اغلب کارشناسان با توجه به بازدهی بانک‌ها نسبت به سایر بازارها نرخ سود سپرده باید حداقل تا اندازه تورم بالا می‌رفت تا از بازارهای دیگری باز نماند.
در پنج ماهه ابتدای امسال بورس 243 درصد، سکه 79 درصد، دلار 51 درصد و مسکن 48 درصد بازدهی داشته‌اند، در حالی که سود سپرده آن هم در یک سال فقط 16 درصد بازدهی دارد. به نظر می‌رسد با وجود این که نقدینگی از بانک به سمت این بازارها در حال حرکت است بانک‌ها هیچ میلی نسبت به افزایش بهره بانکی برای جذب سپرده بیشتر نشان نمی‌دهند، اما علت چیست؟
ندری در پاسخ می‌گوید: زمانی بانک‌ها رو به افزایش سود سپرده می‌آورند که نتوانند در بازار بین بانکی استقراض کنند یا بانک مرکزی خط اعتباری لازم را به آنان ندهد. اما در چند ماه اخیر خود بانک مرکزی ذخایر زیادی را تزریق کرده است. به علت رشد پایه پولی، وفور ذخایر داشته‌ایم و نرخ بهره بین بانکی نیز به پایین ترین حد خود رسید.
علاوه بر این به گفته او با توجه به این که بازار سرمایه در چند ماه اخیر رونق خوبی داشته ظاهرا بانک‌ها بخش عمده دارایی‌هایشان را به بازار سهام برده‌اند. در این حالت چون سهام نقد است نیاز بانک‌ها به جذب سپرده کمتر می‌شود. هر زمان که کسری داشته باشند می‌توانند سریعا سهامشان را در بازار بفروشند و مشکلاتشان را کم کنند.
به باور ندری در حال حاضر بانک‌ها چون راحت‌تر می‌توانند ذخایر را برای تسویه بین بانکی فراهم کنند راحت‌تر هم می‌توانند خلق پول کنند، دغدغه افزایش جذب سپرده‌گذار هم ندارند. در صورتی که قبلا دارایی‌هایشان انقدر نقد نبود و رشد پایه پولی کمتر بوده است. در واقع به مدد اشتباهات سیاستگذار خلق پول برای بانک‌ها آسان تر شده است.
تجارت نیوز