مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گزارشی با مشارکت اندیشکده سیاستگذاری امیرکبیر به بررسی آثار قیمت‌گذاری طی سال‌های اخیر و سیر تحولات قیمت‌گذاری طی ۱۰ سال اخیر و مسائل پیرامون قیمت‌گذاری فعلی بر عملکرد خودروسازان پرداخته است.
براساس این گزارش، قطع همکاری شرکای خارجی، نوسانات قیمت ارز، ارتقاء سطح استانداردهای اجباری، مدل قیمت‌گذاری شورای رقابت در کنار چالش‌های داخلی صنعت خودرو، سبب ایجاد مشکلاتی همچون افزایش زیان انباشته، افزایش هزینه‌های خودروسازان و... شده است؛ میزان سود سالیانه شرکت‌های خودروساز طی دو دهه گذشته تحت شیوه‌های مختلف قیمت‌گذاری قابل توجه است.
سود و زیان خالص سالانه دو شرکت ایران خودرو و سایپا طی سال‌های ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۹ به صورت زیر گزارش شده است:
۱۱۱ هزار میلیارد تومان زیان انباشته خودروسازی تنها تا سال ۱۴۰۰
دو شرکت ایران خودرو و سایپا تا آغاز قیمت‌گذاری توسط شورای رقابت و همزمان با شروع تحریم‌ها دچار کاهش سود و زیان‌دهی شده‌اند؛ به نحوی که ایران‌خودرو از سود معادل یک میلیارد دلار در سال ۱۳۸۸، در سال ۱۳۹۶ و با وجود اینکه خبری از تحریم‌ها نبود، حدود ۴۰۰ میلیون دلار زیان کرد. میزان زیان آن در سال ۱۴۰۰ نیز به ۵۶۵ میلیون دلار رسیده است. همچنین شرکت سایپا که در سال‌های ۱۳۸۵ و ۱۳۸۸ به ترتیب ۸۸۰ میلیون دلار و ۶۴۴ میلیون دلار سود سالانه ثبت کرده بود، در سال‌های گذشته دچار زیان شدید شد؛ به نحوی که در سال ۱۴۰۰ زیان ۵۴۶ میلیون دلاری را گزارش کرده است.
براساس صورت‌های مالی خودروسازان دو شرکت ایران‌خودرو و سایپا در سال ۱۴۰۰ در مجموع حدود ۲۸.۵ هزار میلیارد زیان عملیاتی ثبت کرده‌اند و مجموع زیان انباشته هر دو گروه خودروساز تا پایان سال ۱۴۰۰ به بالغ بر ۱۱۱ هزار میلیارد تومان رسیده است. این در حالی است که مجموع زیان انباشته این دو گروه در پایان سال ۱۳۹۶ نزدیک به ۱۲ هزار میلیارد تومان بوده است که نشان می‌دهد زیان انباشته آنها طی چهار سال گذشته حدودا ۱۰ برابر افزایش یافته است.
اصلاح شیوه قیمت‌گذاری خودروها ضرورت و فوریت دارد
براساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در صورت تداوم این وضعیت این دو شرکت با بحران روبه‌رو خواهند شد. از این رو اصلاح شیوه قیمت‌گذاری در کنار سایر اصلاحات لازم برای این صنعت بسیار ضروری و فوریت دارد.
از سال ۱۳۹۷ به بعد شرکت‌های خودروسازی زیان قابل توجهی را تجربه کردند. در چنین شرایطی شرکت‌های خودروساز برای آنکه بتوانند فرآیند تولید خود را حفظ کنند چاره‌ای جز این نداشته که زیان خود را از یک طرف با دریافت تسهیلات بیشتر و از طرفی دیگر با پیش‌فروش بیشتر خودروها جبران کنند. خودروسازان برای آنکه بتوانند از پس سودهای اعلامی‌شان که مشخصا از درآمدها، امکان حصول نداشته، برآیند، مجبور شدند سپرده‌های جدید گرفته و بدین ترتیب از این منابع بتوانند از عهده تعهدات خود برآیند.
ایسنا