محمد لاهوتی امروز در یک نشست خبری که در کنفدراسیون صادرات برگزار شد، با اشاره به رکورد صادرات 50 میلیارد دلاری در سال گذشته، گفت: از عوامل موثر بر این موضوع پویایی و سرعت بخشی به تجارت در سازمان توسعه تجارت بود که با تغییر مدیریت اتفاق افتاد و برگزاری جلسات کمیته اقدام ارزی که مشکلات را تک تک احصا و برطرف می‌کرد.
رئیس کنفدراسیون صادرات بیان داشت: نکته دوم موضوع رفع تعهد ارزی که برای صادرکنندگان کوچک و متوسط با شکل گیری بازار توافقی اتفاق افتاد و فاصله که از نظر عددی با بازار آزاد فاصله بسیار کمی داشت، فروش اسکناس در رفع تعهد ارزی توانست این کمک را به صادرکنندگان کند که دغدغه نرخ ارز را برطرف کنند و بتوانند افزایش صادرات را تجربه کنند.
وی اظهار داشت: اما در سال 1402 ؛ با تغییراتی که در حوزه سیاستگذاری ارزی و با ابلاغ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز رخ داد، و واگذاری کمیته ارزی به بانک مرکزی در سطح معاونین وزرا شد و قانون تکلیف کرد و سازمان توسعه تجارت به بانک مرکزی منتقل شد و حضور 9 معاون وزیر در یک جلسه کار ساده‌ای نیست و به همین دلیل دستاوردهای کمیته‌های اقدام ارزی نسبت به سال گذشته کاهش یافته است.
وی بیان داشت: در 4 ماه اول امسال تجارت خارجی کشور 35.5 میلیارد دلار بوده است که از این میزان حدود 16 میلیارد دلار سهم صادرات بوده و 19.5 میلیارد دلار سهم واردات بوده و تراز تجاری کشور در 4 ماهه 3.6 میلیارد دلار منفی شده است، اما تراز منفی تجارت اتفاقات ناخوشایندی نبوده، زیرا واردات کالاهایی که از طریق رسمی اتفاق می افتاده کالاهای واسطه ای تولید هستند و هر چه کالا بیشتر وارد شود، نشان می‌دهد که واحدهای تولیدی ما فعالیت بیشتری داشته‌اند و با کمبود مواد اولیه مواجه نشده‌اند.
رئیس کنفدراسیون صادرات بیان داشت: این مسأله در جایی می‌تواند جذاب تر باشد که صادرات هم متناسب با این موضوع رشد کند و لذا ما باید بیشتر باید در بحث افزایش صادرات تلاش کنیم و موانع را برطرف کنیم که صادرات نیز متناسب با افزایش واردات افزایش یابد.
لاهوتی اظهار داشت: در 4 ماهه ابتدای امسال صادرات ارزش صادرات 8 درصد کاهش داشته است، ولی از نظر وزنی 28.5 درصد رشد داشته است و این نشان می‌دهد که کالاهایی با ارزش افزوده کمتری از کشور صادر شده است .
وی افزود: متوسط ارزش گمرکی هر تن کالای صادراتی در چهار ماهه نخست امسال 348 دلار بوده که نشان می‌دهد، اکثر کالاهای صادراتی ما به صورت خام صادر می شود و در مقابل متوسط ارزش گمرکی هر تن کالای وارداتی 1650 دلار بوده است.
رئیس کنفدراسیون صادرات بیان داشت: بازارهای صادراتی ما نیز به ترتیب چین، عراق، ترکیه، امارات و هند بوده اند که تقریبا 75 درصد ارزش کالاهای صادراتی ما به این 5 کشور بوده است و در حوزه واردات نیز کشورهای واردکننده به ایران امارات، چین، ترکیه، هند و آلمان بوده اند که حضور آلمان به عنوان 5 کشور اول واردکننده به ایران حاکی از آن است که کیفیت کالاهای وارداتی است.
* کاهش صادرات فرش دستباف و خشکبار
وی اظهار داشت: با توجه به تغییراتی که در حوزه سیاستگذاری ارزی اتفاق افتاد که نرخ توافقی نزدیک به نرخ نیما شد و فاصله با نرخ بازار آزاد را بیشتر کرد و لذا صادرکنندگان بدون استفاده از منابع ارزان قیمت محصول صادراتی خود را تهیه می کردند، امکان رقابت خود را از دست دادند، بنابراین این موضوع امروز در کاهش صادرات خشکبار و فروش دستباف کاملا قابل مشاهده است سال گذشته صادرات خشکبار نسبت به سال قبل تر از آن 50 درصد و در 4 ماهه امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته 70 درصد کاهش داشته است و صادرات فرش دستباف هم در 4 ماه ابتدای امسال نسبت به مدت مشابه سال گذشته 24 درصد کاهش داشته است.
وی افزود: در مورد سایر کالاها که وابسته به انرژی ارزان تر و یا وابسته به مواد اولیه ارزان نیست غالبا با کاهش صادرات مواجه است.
لاهوتی با ارائه پیشنهادی مبنی بر در اختیار گرفتن ارز صادراتی برای واردات خودرو بیان داشت: به دولت پیشنهاد می دهیم که ارز حاصل از صادرات کالاهایی که از مواد اولیه ارزان قیمت استفاده نمی کنند و مواد اولیه آن ها با ارز آزاد تامین می شود می تواند در اختیار واردات کالاهایی مانند موبایل خودرو و کالاهای مصرفی قرار گیرد.
* صادرکنندگان اخیرا مالیات بر ارزش افزوده سال 1400 را از دولت پس گرفته‌اند
وی با اشاره به مکاتبه کنفدراسیون صادرات با سازمان امور مالیاتی که باعث صدور بخشنامه ای برای استرداد یک ماهه مالیات بر ارزش افزوده به صادرکنندگان شود، بیان داشت: امروز با وجود اینکه بخشنامه ها و تاکیدات چند باره دولت صادرکنندگان در حال دریافت مالیات بر ارزش افزوده مسترد شده برای صادرات 1400 هستند. بنابراین با وجود بخشنامه های مکرر و تاکید دولت و سازمان مالیات مبنی بر لزوم بازگشت مالیات بر ارزش افزوده صادرات حداکثر ظرف مدت یک ماه هنوز هم بسیاری از صادرکنندگان به این منافع پرداختی خود دست نیافته‌اند.
لاهوتی نرخ ارز از موضوعات چالش برانگیز در حوزه صادرات دانست و گفت: نرخ 28 هزار و 500 تومان ارز مربوط به دولت و صرف واردات کالاهای اساسی می‌شود و سقف آن نیز معلوم است که در سال چه مقدار واردات داریم، اما مشکل نرخ ارز در سامانه نیما برای واردات است. امروز نرخ ارز در سامانه نیما حدود 40 تا 41 هزار تومان در بخش اسکناس است و در حواله نیز کمتر از 40 هزار تومان است. که اختلاف 25 درصدی با بازار ارز آزاد باعث می شود که تقاضای کاذب بوجود آید، زیرا جذابیت نرخ افزایش واردات را رقم می زند و در بخش صادرات هم باعث کاهش صادرات می شود.
وی افزود: اگر کالاهایی که با نرخ نیمایی در بخش تولید استفاده می‌شود، اگر با همین نرخ به مصرف کننده نهایی می‌رسد این موضوع قابل دفاع بود که برای جلوگیری از تورم و رفاه حال عمومی است ولی واقعیت این اس که در سطح شهر کالاهایی که مشاهده می شد نرخ کالاها بر اساس نرخ ارز نیمایی نیست و این موضوع در واقع خسارت به منابع ارزی کشور است که نرخ ارز ارزان قیمت در اختیار واردکننده قرار دهیم و در مقابل مصرف کننده نیز کالای خود را با نرخ ارز آزاد تهیه کند.
* دولت سیزدهم در حوزه سیاست خارجی موفق عمل کرده است
لاهوتی در پاسخ به سوالی که آیا تجارت با کشورهای آفریقایی با توجه به تاکیدات دولت سیزدهم موفق بوده است، گفت: تجارت یک فرآیند است و نتایج ملموس آن نیازمند زمان است اما دولت سیزدهم در حوزه سیاست خارجی مخصوصا در روابط با همسایه ها موفق عمل کرده است و نتیجه ملموس آن ارتباط با کشور عربستان است، زیرا به عقیده من این ارتباط جدای از اینکه یک بازار حدود 2 میلیارد دلاری را در اختیار صادرات قرار می‌دهد، نفوذ عربستان در کشورهای عربی نیز می‌تواند مشکلات ما را با دیگر کشورهای عربی برطرف کند.
وی بیان داشت: در حوزه تجارت با کشورهای آفریقایی نیز اتفاقات خوبی صورت گرفته و برنامه ریزی های خوبی صورت گرفته و هدف گذاری هایی انجام شده که حداقل سال آینده می توان در مورد آن نظر داد که این سیاستگذاری ها تا چه اندازه موفق بوده است و به اهداف مورد نظر رسیده است و در حال حاضر فکر می کنم که بازارهای جدید می تواند به افزایش صادرات ما کمک کند.
لاهوتی اظهار داشت: در رابطه با سوریه نیز باید به فکر سرمایه گذاری مشترک باشیم و در همچنین با کشورهای حوزه خلیج فارس نیز، می‌توان تجارت ترجیحی را گسترش داد، هر چند اکنون سبد صادراتی و وارداتی ایران با ۵ کشور مشخص پیش می‌رود.
رئیس کنفدراسیون صادرات ایران اظهار داشت: بحث تعهد ارزی که بانک مرکزی اعلام کرد 4 روش را برای رفع تعهد ارزی به صورت رسمی اعلام کرد که یکی از این چهار روش عرضه ارز در سامانه نیما، فروش اسکناس به صورت توافقی، واردات در مقابل صادرات خرد و واگذاری کوتاژهای صادراتی بود در کنار آن موضوع تهاتر هم مطرح شد و امکان واردات و صادرات به صورت تهاتری وجود دارد که این اقدام توسط شرکت های بزرگ مانند شرکت های فولادی اتفاق افتاده است که در مقابل صادرات، تهاتر انجام می‌شود.
وی در رابطه با ورود موقت بیان داشت: این موضوع نیز از ابزارهای مهم است که می تواند کمبود مواد اولیه را در واحدهای تولیدی بدون اینکه ارزبری داشته باشد فراهم کند و ایجاد اشتغال کند و واحدهای نیمه فعال را به فعال تبدیل کند ولی این هم با توجه به اینکه تصمیم خاصی در حوزه رفع تعهد ارزی آن انجام نشده صادرکنندگان این بخش را که از روش ورود موقت استفاده می کردند را با مشکل مواجه کرده است که امیدواریم در این مورد بزودی در کمیته ارزی تصمیمی گرفته شود.
لاهوتی درباره انحلال کانون صرافان گفت: در حال حاضر که روابط بانکی به دلیل تحریم ها تقریبا با دنیا قطع است یکی از ابزارهایی که در این سال ها کمک کرد حضور صرافی ها بود بنابراین در این بخش نظرهای مثبت و منفی در حوزه عملکردی وجود داشت اما به نظر من حضور بخش خصوصی و به نوعی تصدی گری دولت با یکدیگر در تضاد است و فکر می کنم انحلال هر NGO به صلاح نیست و می شد مشکلات را حل کرد و لذا حضور صرافی ها البته صرافی های معتبر و نظامند را نمی توان نادیده گرفت.
وی در رابطه با اینکه آیا زیرساخت های صادراتی با آفریقا فراهم است، گفت: وقتی به دنبال بازار جدیدی هستیم قطعا برای حضور در آن بازار پیش نیازهایی لازم است، موضوع حمل و نقل هم از پیش نیازهای ضروری است بخصوص در مورد آفریقا که مسافت طولانی است، لذا راه اندازی خطوط کشتیرانی حتی با پرداخت مشوق یکی از راهکارهای مهم است و نکته دوم شناخت بازار هدف است در این حوزه هم سازمان توسعه تجارت و هم بخش خصوصی اطلاع رسانی مطلوب را به صادرکنندگان کالا باید داشته باشند و رایزنان بازرگانی ما در این حوزه باید بیشتر فعالیت کنند و مراکز تجاری نیز در این کشورها باید اطلاعات لازم را در اختیار اتاق های بازرگانی و تشکل ها قرار دهند و موضوع نقل و انتقال پول و حضور بانک های محلی و صرافی ها لازم است.
لاهوتی بیان داشت: لذا سازمان توسعه تجارت در این موارد برنامه های مشخصی دارد و امیدواریم طی ماه‌های آینده این زیرساخت ها فراهم شود.
وی در مورد رابطه تجاری با افغانستان بیان داشت: با تغییری که در حاکمیت افغانستان ایجاد شد روند تجاری ما دستخوش تحولاتی شد و نسبتا افغانستان کاهش تجارت را با ما داشت و این هم خارج از حیطه اختیارات فعالان اقتصادی و به نوعی شرایط اقتصادی حاکم به این موضوع دامن زده است.
رئیس کنفدراسیون صادرات بیان داشت: درباره تجارت با عراق نیز از آنجایی بر سیستم بانکی این کشور آمریکایی ها نفوذ دارند و سیاست هایی را در آنجا اعمال می‌کنند، بنابراین رشد صادرات شاید آن چیزی که امکانش هست و می‌شود فعالیت کرد، امروز متناسب با آن ظرفیت ها نباشد ولی فعالیت‌هایی صورت می گیرد و صحبت هایی که از صادرات 10 تا 12 میلیارد دلاری به عراق می‌شود، نشان می‌دهد که تلاش‌های انجام شده به نتیجه می‌رسد.
فارس