تجارت بخشی از رشد و توسعه اقتصادی کشورها محسوب می‌شود، زیرا واردات کالا برای تامین نیاز داخلی لازم است و با صادرات محصولات تولیدی در بازارهای بین‌المللی جایگاهی را برای خود به دست می‌آورد که بهبود اقتصادی مهم‌ترین دستاورد این نوع مبادلات است.
دولت سیزدهم به سکانداری آیت‌الله «سید ابراهیم رییسی» کار خود را از شهریور ماه سال ۱۴۰۰ آغاز کرد و رییس جمهوری از همان ابتدای فعالیت و حتی در ایام رقابت‌های انتخاباتی بارها بر توسعه تجارت و روابط با همسایگان تاکید داشت.
رییس جمهوری در سخنرانی‌های خود همواره به دنبال راهکارهای گسترش روابط اقتصادی و سیاسی با همسایگان بود و در همین راستا دیدارهایی خود با مقامات کشورها بر افزایش تجارت با کشورهای هم مرز ایران تاکید کرد و آن را جزو اولویت‌های کاری دولت جدید برشمرد.
این اقدامات مسیر را برای گذر از بحران‌های آغاز دولت را فراهم می‌کرد که با استفاده از ظرفیت‌های صادراتی از یک سو بر اشتغال و تعادل در قیمت‌ها تاثیر گذار است و از سوی دیگر دولت توانست ارز مورد نیاز کشور را تامین و در نهایت به رشد اقتصادی برسد.
تجارت با کشورهای همسایه در دولت سیزدهم، با جهش معناداری روبه‌رو شد. سیاست همگرایی با همسایگان دولت سیزدهم باعث شد تا ضمن افزایش سهم این کشورها در تجارت غیرنفتی ایران، تجارت و صادرات ایران نیز تحت تأثیر قرار گیرد و ارقام بالاتری را تجربه کند که بررسی عملکرد ۲ سال اول دولت نیز گویای آن است.
البته تحقق نگاه دولت سیزدهم به منظور استفاده بیشتر از ظرفیت تجاری همسایگان، به نوع تعاملات روابط بین‌المللی با همسایگان وابسته است تا با حل مشکلات روابط سیاسی در منطقه بویژه با کشورهای عربی، راه همکاری با کشورهای دیگر نیز تسهیل شود.
این روند می‌توانست در آغاز کار شرایط استفاده از ظرفیت‌های موجود در منطقه را فراهم کند؛ زیرا کشورهای همسایه و هم‌مرز با ایران بازار با اهمیتی دارند از آن به عنوان بازار ۴۰۰ میلیون نفری عنوان می‌شود.
ایران با ۱۵ کشور مرزهای زمینی و دریایی دارد که شامل پاکستان، افغانستان، ترکمنستان، روسیه، قزاقستان، جمهوری آذربایجان، ارمنستان، ترکیه، عراق، کویت، عربستان، قطر، بحرین، امارات عربی متحده و عمان می‌شود.
عضویت در سازمان همکاری شانگهای، توافق برای تجارت آزاد با اتحادیه اوراسیا و بهبود روابط سیاسی با عربستان از اصلی‌ترین عوامل بهبود تجارت کشورمان با کشورهای همسایه است
این اقدام فرصتی بزرگ برای گذر از بحران‌های آغاز دولت را فراهم می‌کرد و استفاده از ظرفیت‌های صادراتی می‌توانست در زمینه اشتغال و تعادل در قیمت‌ها تاثیر بگذارد و دولت می‌توانست ارز مورد نیاز کشور را تامین و به رشد اقتصادی برسد.
عربستان همسایه‌ای با بازار پررونق برای کالاهای ایرانی
روزهای پایانی اسفندماه سال ۱۴۰۱ توافق ایران و عربستان با واسطه‌گری چین برای احیای روابط رقم خورد تا زمینه را برای خط و مشی جدید در روابط ایران با کشورهای همسایه ایجاد کند و در سال جدید یکی دیگر از اهداف دولت سیزدهم به ثمر بنشیند.
شناخت اقتصاد عربستان، این کشور را به بازاری مهم در همسایگی تبدیل کرده است. مطابق چشم‌اندازها ظرفیت تجاری ایران و عربستان نزدیک به سه میلیارد دلار است که با برنامه‌ریزی می‌توانیم تا دو سال آینده از سهم خود از کل تجارت این کشور بهره‌مند شویم که این امر رشد بسیار خوبی را در اقتصاد کشور به وجود می‌آورد.
بر اساس اعلام گمرک، در سال ۹۱ کل تجارت ایران و عربستان ۱۸۵ میلیون دلار بود که این رقم در سال ۹۲ با کاهش سطح مبادلات کالایی به ۱۳۵ میلیون دلار رسید و سال ۹۳ نیز ۱۴۹ میلیون دلار مبادله بین دو کشور انجام شد.
بیشترین ارزش دلاری حجم تجارت ایران و عربستان، در سال ۹۴ یک سال پیش از قطع روابط تجاری این دو کشور ثبت شده است که کل تجارت به ۲۱۲ میلیون دلار رسید و پس از آن به مدت هفت سال هیچ مراوده‌ای بین طرفین وجود نداشت.
تسریع در برقراری روابط کشور نشان می‌دهد که دولت به عهد خود برای توسعه روابط با کشورهای همسایه وفادار بوده تا نیاز کشور را به غرب کمتر کند و با استفاده از کشورهای هم‌مرز روابط تجاری خود را گسترش دهد که خود می‌تواند دسترسی به بازارهای کشورهای ثالث را فراهم کند.
ایران با ۱۵ کشور مرزهای زمینی و دریایی دارد که شامل پاکستان، افغانستان، ترکمنستان، روسیه، قزاقستان، جمهوری آذربایجان، ارمنستان، ترکیه، عراق، کویت، عربستان، قطر، بحرین، امارات متحده عربی و عمان می‌شود.
سهم همسایگان از کل تجارت ایران به ۵۰ درصد رسید
همزمان با آغاز به کار دولت سیزدهم و اولویت دهی به همسایگان و کشورهای منطقه در مراودات اقتصادی و تجاری، سهم همسایه‌ها در تجارت خارجی ایران رو به افزایش گذاشت به طوری که در سال گذشته این سهم از 50 درصد گذشت.
بر اساس این گزارش، از اول شهریور تا پایان بهمن سال ۱۴۰۰ صادرات به همسایگان به ۴۴ میلیون و ۵۲۹ هزار و ۱۸۵ تن به ارزش ۱۵ میلیارد و ۶۷ میلیون و ۲۴۴ هزار و ۶۲۵ رسید که حاکی از رشد ۴۴ درصدی در وزن و ۴۸ درصدی در ارزش در دولت سیزدهم بود و همچنین در این مدت ۱۴ میلیون و ۱۷۰ هزار و ۳۴۸ دلار به ارزش ۱۴ میلیارد و ۵۰۲ میلیون و ۱۷۴ هزار و ۴۳۰ دلار واردات انجام شد که در مقایسه با پنج ماه نخست سال ۳۴ درصد در وزن و ۴۷ درصد در ارزش رشد رخ داده است.
سال ۱۴۰۱ کل تجارت با همسایگان به ۸۸ میلیون و ۱۵۳ هزار و ۴۶۴ تن کالا به ارزش ۵۳ میلیارد و ۳۶۴ میلیون و ۶۸۰ هزار دلار رسید که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱۶ درصد رشد داشته و سهم صادرات ۶۸ میلیون و ۸۰۲ هزار تن کالا به ارزش ۲۷ میلیارد و ۹۴۲ میلیون و ۴۳۳ هزار دلار با رشد ۲۰ درصدی بود و سهم واردات ۱۹ میلیون و ۳۵۲ هزار تن کالا به ارزش ۲۵ میلیارد و ۴۲۲ میلیون و ۲۴۶ هزار و ۵۹۵ دلار با رشد ۱۲ درصدی رسید.
در ۲ماهه نخست امسال ۱۳ میلیون و ۱۴۷ هزار و ۸۴۰ تن کالا به ارزش هفت میلیارد و ۴۶۵ میلیون و ۷۲۸ هزار و ۲۹۳ دلار بین ایران و کشورهای همسایه تبادل شد که این میزان، سهم ۵۱ درصدی در وزن و ۴۸.۳ درصدی در ارزش کل تجارت غیرنفتی کشور را به خود اختصاص داده است.
از ۲۱ میلیون تن کالای صادر شده از کشور در ۲ماهه نخست امسال به ارزش هفت میلیارد و ۵۱۳ میلیون دلار، ۱۰ میلیون و ۱۵۹ هزار تن کالا به ارزش سه میلیارد و ۷۳۴ میلیون و ۷۷۸ هزار و ۶۷ دلار به کشورهای همسایه صادر شده که همسایگان سهم ۴۸.۴ درصدی از وزن و ۵۰ درصدی از ارزش کل صادرات را به خود اختصاص داده‌اند که با وجود عدم تغییر در وزن، ۱۷ درصد ارزش کالاهای صادره نسبت به مدت مشابه کاهش یافته است.
در واردات ۲ماهه از کشورهای همسایه نیز از مجموع چهار میلیون و ۷۳۲ هزار تن کالای وارد شده به کشور به ارزش هفت میلیارد و ۹۴۱ میلیون دلار، دو میلیون و ۹۸۹ هزار تن کالا به ارزش سه میلیارد و ۷۳۱ میلیون دلار از کشورهای همسایه بوده که این میزان ۶۳ درصد وزن و ۴۷ درصد ارزش کل واردات کشور در این دو ماه اخیر بوده که نسبت به مدت مشابه با کاهش ۲ درصدی همراه بوده است.
ایرنا