چرایی سبقت گرفتن میزان صادرات از واردات

طی 3 ماهه اول سال‌جاری حجم تجارت خارجی ایران به 21 میلیارد و 214 میلیون دلار رسید. در این مدت، 10میلیارد و 867 میلیون دلار انواع کالا از ایران به سایر کشورها صادر و در مقابل 10میلیارد و 347میلیون دلار نیز وارد کشور شده است

همواره یکی از آرزوهای هر دولتی در حوزه اقتصاد، به‌خصوص در مراوده تجاری با کشورهای گوناگون فزونی یافتن صادرات بر واردات است، حال این امر برای کشورمان رقم خورده است و صادرات بر واردات پیشی گرفته است. براساس این گزارش، طی 3ماهه اول سال جاری حجم تجارت خارجی ایران به 21میلیارد و 214میلیون دلار رسید. در این مدت، 10میلیارد و 867میلیون دلار انواع کالا از ایران به سایر کشورها صادر و در مقابل 10میلیارد و 347میلیون دلار نیز وارد کشور شده است.

همچنین میزان وزنی کالاهای صادراتی کشورمان در مدت یادشده 25میلیون و 61هزار تن و میزان وزنی کالاهای وارداتی نیز 8میلیون و 845هزار تن بوده است.

بررسی تحلیلی تجارت خارجی ایران در بهار امسال نشان می‌دهد که همچنان تراز بازرگانی ایران مثبت و حجم صادرات بیشتر از واردات بوده است، اما صادرات کشورمان 9 و 96صدم درصد و واردات نیز 15 و 48 صدم درصد کاهش داشته است.

همچنین مقایسه میزان وزنی صادرات نسبت به واردات حاکی از آن است که صادرکنندگان ایرانی همچنان به صادرات مواد خام علاقه‌مندند و کالاهای ساخته شده سهم کمتری را همچون سال‌های پیش به خود اختصاص داده است.

بر اساس این گزارش، کارنامه تجارت خارجی ایران در بهار امسال حاکی از آن است که با وجود کاهش 32 درصدی صادرات میعانات گازی، جایگاه محصولات پتروشیمی بهتر شده و صادرکنندگان توانسته‌اند ارزش صادرات این محصول را در مدت یادشده 12 درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش دهند.

اقلام عمده کالاهای صادراتی

این گزارش حاکی است، اقلام عمده صادرات در مدت مورد بررسی، شامل گازهای نفتی و هیدروکربورهای گازی شکل مایع شده به ارزش 576میلیون دلار و سهم ارزشی 7درصد، پروپان مایع شده به ارزش 383 میلیون دلار و سهم ارزشی 4 و 65صدم درصد و قیر نفت به ارزش 363میلیون دلار و سهم ارزشی 4 و 4دهم درصد بوده است.

عمده‌ترین خریداران کالاهای ایرانی

همچنین گرچه واردات از چین همواره با انتقادات شدیدی همراه بوده اما در مقابل کشور چین بزرگ‌ترین خریدار کالاهای ایرانی نیز به‌شمار می‌رود. این کشور در بهار امسال 5میلیون و 626هزار تن کالا به ارزش یک‌میلیارد و 928میلیون دلار از ایران وارد کرد. پس از این، کشور عراق قرار دارد. صادرات به عراق نیز در این مدت با 2ونیم درصد افزایش به یک میلیارد و 509میلیون دلار رسید.

همچنین بیشترین افزایش صادرات در بهار امسال به کشور امارات متحده عربی و هند اختصاص دارد. امارات متحده عربی در این مدت یک میلیارد و 317 میلیون دلار انواع کالا از ایران وارد کرد و با 43 درصد افزایش نسبت به پارسال رتبه سوم را به خود اختصاص داد.

هند در رتبه چهارم قرار گرفت. صادرات ایران به هند در این مدت 729میلیون دلار بود که 46درصد افزایش نشان می‌دهد. همچنین افغانستان نیز 611 میلیون دلار کالا از ایران وارد کرد و در رتبه پنجم قرار گرفت.

اقلام عمده واردات

این گزارش حاکی است، رتبه‌های نخست واردات کشورمان در این مدت به2 نهاده دامی و 2کالای اساسی اختصاص دارد.

در سال‌های گذشته نیز چنین بوده و رتبه‌های نخست واردات به این کالاها اختصاص داشته است. این کالاها به ترتیب شامل ذرت دامی به ارزش 356 میلیون دلار، برنج به ارزش 243میلیون دلار، دانه گندم به ارزش 214میلیون دلار و کنجاله سویا به ارزش 209میلیون دلار هستند. سهم این کالاها از کل واردات کشورمان در مدت یادشده 9 و 88صدم درصد بوده است.

این در حالی است که خودرو دیگر جایی در میان 5قلم عمده وارداتی ندارد و جای خود را به یک کالای سرمایه‌یی داده است. ماشین‌آلات و دستگاه‌های به هم فشرده، شکل دادن یا قالب‌گیری سوخت‌های معدنی جامد، خمیرهای سرامیکی و سایر محصولات معدنی و ماشین‌های درست کردن قالب‌های ریخته‌گری از ماسه عنوان پنجمین کالای عمده وارداتی کشورمان در این مدت است که به ارزش 209میلیون دلار وارد کشورمان شده است.

کشورهای عمده صادرکننده کالا

این گزارش حاکی است، چین در بهار امسال عمده‌ترین کشور صادرکننده کالا به ایران بوده است. سهم این کشور از کل واردات کشورمان 2میلیارد و 606میلیون دلار بود.

با این حال صادرات چین به ایران در مدت یادشده بیش از 6درصد کاهش داشته است. امارات متحده عربی رتبه دوم را به خود اختصاص داده و در این مدت 2میلیارد و 395 میلیون دلار انواع کالا به ایران صادر کرده که مجموع صادرات این کشور نیز با 25درصد کاهش همراه بوده است. رتبه‌های بعدی نیز به کره‌جنوبی، ترکیه و هند اختصاص دارد که هر یک از این کشورها به ترتیب 929میلیون دلار، 782میلیون دلار و 636میلیون دلار انواع کالا به ایران صادر کرده‌اند که گرچه صادرات هند به ایران در این مدت با کاهش چشمگیری همراه بوده اما شاهد افزایش صادرات کره‌جنوبی و ترکیه به ایران هستیم.

علل کاهش میزان واردات و صادرات

بر اساس این گزارش، در مورد دلایل کاهش میزان صادرات و واردات مسعود دانشمند دبیرکل خانه اقتصاد می‌گوید: در مورد میزان افت صادرات باید گفت، صادرات میعانات گازی در 3ماهه نخست امسال با افت فاحشی روبه‌رو بوده، در حالی که در سال گذشته مجموعا 15میلیارد دلار صادرات میعانات گازی انجام شد، به‌طور متوسط در هر ماه سال گذشته یک میلیاردو 250میلیون دلار از این محصول صادر شده که این رقم برای3ماهه نخست سال جاری به هیچ عنوان محقق نشده است.

این فعال بخش خصوصی با بیان اینکه این کاهش صادرات میعانات گازی علل مختلفی دارد، اظهار داشت: افت قیمت جهانی نفت از یک‌سو و پهلو نگرفتن کشتی‌های باری در بندر‌های کشورمان و پا بر جا بودن تحریم‌ها از سوی دیگر، از جمله دلایل این کاهش صادرات است.

دانشمند افزود: در مقابل آن شاهد افزایش صادرات محصولات پتروشیمی در 3ماهه نخست سال جاری بودیم.

دبیرکل خانه اقتصاد همچنین در مورد دلایل کاهش واردات طی این مدت نیز گفت: کاهش قیمت جهانی کالاها یکی از علل اساسی کاهش واردات قلمداد می‌شود.

وی با بیان اینکه در ماه فروردین واردات چندانی صورت نگرفت، خاطرنشان ساخت: به‌طور کلی بخش اعظم تجارت خارجی کشورمان در 6 ماهه دوم سال صورت می‌گیرد، به‌طوری که 65درصد از تجارت خارجی در6ماهه دوم و 35درصد از تجارت خارجی در6 ماهه اول سال انجام می‌شود.

دانشمند با اشاره به اینکه کاهش میزان صادرات جای نگرانی ندارد، اذعان داشت: پیش‌بینی می‌شود در پایان سال میزان صادرات و واردات به مانند سال گذشته باشد و دوباره حجم واردات بر صادرات پیشی بگیرد.

این فعال بخش خصوصی گفت: به نظر می‌رسد در پایان 6ماهه نخست امسال واردات بر صادرات پیشی بگیرد.

آمار تجارت خارجی گمرک کامل نیست

این گزارش حاکی است، مهدی پورقاضی رییس کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی تهران در مورد کاهش میزان واردات و صادرات در 3ماهه نخست سال جاری معتقد است، این افت در تجارت خارجی نشان‌دهنده ایزوله شدن تجارت کشورمان نسبت به سایر کشورهاست و همچنین نشان‌دهنده رکود حاکم بر صنعت و تولید کشورمان است.

پورقاضی تاکید کرد: یک نکته را باید در نظر گرفت در مورد اینکه صادرات بر واردات پیشی گرفته و آن این است که آمار گمرک در خصوص واردات کامل و جامع نیست.

این فعال بخش خصوصی ادامه داد: آمار مربوط به واردات از طریق مناطق آزاد، قاچاق و کسانی که در آمار واردات خود خلاف واقع اظهار می‌کنند، از جمله مسائلی است که در آمار گمرک لحاظ نمی‌شود و به همین خاطر نمی‌توان تنها به آمار رسمی گمرک اکتفا کرد.

وی با بیان اینکه در آمار واردات گمرک بیشتر کالاهای سرمایه‌یی و واسطه‌یی و همچنین مواد اولیه تولید و صنعت آمده است، اضافه کرد: در این آمار، واردات کالاهای مصرفی بسیار کم است، این در حالی است که با گشتی در بازار می‌توان انواع کالا‌ها را مشاهده کرد که از مبادی غیر از گمرک وارد بازار مصرف کشور شده‌اند.

رییس کمیسیون صنعت اتاق بازرگانی تهران در عین حال بر این نکته اذعان کرد که این مثبت شدن تراز تجاری کشور، علامت مثبتی در اقتصاد ملی به حساب می‌آید.

روزنامه تعادل