روایت رسمی از اشتغال و تورم

به گفته وی، طی سال گذشته یک میلیون و 200 هزار نفر نیروی جدید وارد بازار کار شده‌اند که از این تعداد یک میلیون نفر به کار مشغول شده‌اند؛ بنابراین می‌توان گفت دولت در سال قبل حدود یک میلیون و 400 هزار شغل ایجاد کرده است. از سوی دیگر، در حالی که مرکز آمار ایران چند ماهی است انتشار عمومی آمار مربوط به نرخ تورم را متوقف کرده است، بانک مرکزی، نرخ تورم در دوازده ماه منتهی به فروردین ماه 1391 نسبت به دوازده ماه منتهی به فروردین ماه 1390 را معادل 8/21 درصد اعلام کرد. نرخ تورم نقطه به نقطه نیز که تغییرات قیمت در یک بازه زمانی مشخص یک ساله را نشان می‌دهد به حدود 24 درصد رسیده است.

گزارش رسمی از اشتغالزایی 89 و 90
رییس مرکز آمار ایران: طی دو سال گذشته 5/2 میلیون فرصت شغلی ایجاد شده است
دنیای اقتصاد – زهرا واعظ: رییس مرکز آمار ایران با اعلام اینکه تعداد بیکاران کشور از سه میلیون و 200 هزار نفر در سال 1389 به 2 میلیون و 800 هزار نفر در سال 1390 رسیده است، از کاهش 4 00 هزار نفری تعداد بیکاران کشور در سال گذشته خبر داد و در عین حال گفت که در سال 90 حدود یک میلیون و 400 هزار نفر وارد بازار کار کشور شدند و این در حالی است که نرخ بیکاری به 3/12 درصد کاهش یافت.
زمانی که در آغاز سال 90 رییس جمهور در نطق نوروزی خود از ایجاد 5/2 میلیون فرصت شغلی جدید تا پایان سال خبر داد، این وعده به قدری غیر منتظره و عجیب بود که بسیاری از کارشناسان دستیابی به این وعده را با توجه به ارتباط میان رشد اقتصادی پایین و تعداد اشتغال ایجاد شده محال دانستند. چه آنکه دولت پیش‌تر نیز وعده داده بود که در سال 89 بیش از یک میلیون و 600 هزار شغل در کشور ایجاد کند و اخیرا هم رییس جمهور دوباره وعده داد که در سال۹۱، 5/2 میلیون شغل دیگر ایجاد کند.
اما حتی آمارهای رسمی ارائه شده از سوی مرکز آمار ایران -که برخی کارشناسان در صحت آن نیز تردیدهایی روا می دارند- نشان می دهد که دولت در تحقق بیش از 4 میلیون شغل در سال‌های 89 و 90 موفق نبوده است.
ارائه آمارهای اشتغالزایی از سوی دولت نهم و دهم همواره مورد انتقاد نمایندگان و کارشناسان اقتصادی قرار داشته است؛ به گونه‌ای که در آخرین مورد آن احمد توکلی رییس مرکز پژوهش‌های مجلس در جریان بررسی کلیات بودجه 91 در صحن علنی، با زیر سوال بردن آمارهای ایجاد اشتغال از سوی دولت اعلام کرد که سال گذشته تنها 209 هزار نفر به تعداد بیمه‌شدگان کل کشور اضافه شده است و چنین افزایش بیمه‌ای با برنامه دولت برای ایجاد اشتغال 5/2 میلیون نفری فاصله بسیار دارد. البته برخی دولتی‌ها ضمن رد اظهارات توکلی، تصریح کردند که آمارهای دولت در بخش اشتغال لزوما در حوزه سوابق بیمه‌ای بازتاب ندارد؛ چراکه شمار زیادی از افراد شاغل، تحت پوشش بیمه قرار نمی‌گیرند.
اما بر اساس آنچه توکلی اظهار کرد، دولت سال گذشته تنها توانسته 3/8 درصد هدفگذاری خود برای ایجاد اشتغال را محقق کند و این در حالی است که به گفته برخی نمایندگان مجلس و فعالان حوزه کار، حذف بخش تولید از دریافت یارانه باعث تعطیلی بسیاری از واحدهای تولیدی و کاسته شدن از شغل‌های موجود هم شده است.

در این شرایط رییس مرکز آمار ایران، با تاکید بر اینکه مرکز آمار متولی اعلام آمار رسمی در کشور است، اعلام داشته که علاوه بر کاهش نرخ بیکاری، در سال 90 حدود یک میلیون و 400 هزار شغل نیز ایجاد شده است. به نظر می رسد که ارائه این آمارها در واکنش به گزارش خبرگزاری فارس از ایجاد تنها 400 هزار شغل در سال 90 صورت گرفته است. این خبرگزاری سه روز قبل با مقایسه تعداد بیکاران در پایان سال 89 و 90 خبر داده بود که دولت در سال 90 تنها توانسته است 400 هزار شغل ایجاد کند.
آذر: مرجع رسمی، مرکز آمار است
اما عادل آذر در گفت‌و‌گو با ایسنا با بیان اینکه عمده آمار و ارقامی که درباره اشتغال اعلام می‌شود، مبتنی بر طرح نیروی کار مرکز آمار ایران است، اظهار کرد: ما به‌عنوان یک مرجع حرفه‌ای و رسمی با استدلال‌هایی که مراجع و افراد مختلف اعلام می‌کنند، کاری نداریم و مبنای اطلاع‌رسانی آمار دقیقی است که از طرح نیروی کار مرکز آمار ایران که به صورت فصلی انجام می‌گیرد، به دست می‌آید.
رییس مرکز آمار ایران با تاکید بر اینکه مبنای سنجش نرخ بیکاری از سال 1384 تاکنون یکسان بوده‌ است، خاطرنشان کرد: تعریف نرخ بیکاری یک ساعت همان ملاک و معیاری است که از سال 1384 رایج شده است و براساس این استاندارد نرخ بیکاری سال 1389، 5/13 درصد با سه میلیون و 200 هزار بیکار بوده است.
دو میلیون و 800 هزار بیکار در پایان سال 90
آذر با اشاره به اینکه در پایان سال 1390، تعداد بیکاران به دو میلیون و 800 هزار نفر رسیده است، افزود: این آمار نشان از کاهش 400 هزار نفری تعداد بیکاران در پایان سال 90 نسبت به پایان سال 89 دارد البته از ابتدا تا پایان سال 90، تعداد یک میلیون و 200 هزار نفر نیروی جدید وارد بازار کار شده‌اند که از این تعداد یک میلیون نفر به کار مشغول شده‌اند؛ بنابراین می‌توان گفت دولت در سال 90 حدود یک میلیون و 400 هزار شغل ایجاد کرده است. وی با تاکید بر اینکه‌ به‌طور دقیق یک میلیون و 375 هزار شغل در سال گذشته ایجاد شده، اضافه کرد: از این تعداد حدود 950 هزار نفر ورودی جدید به بازار کار و مابقی افرادی بودند که در سال 89 بیکار بوده و در سال 90 شاغل شدند. آذر افزود: به عنوان مثال در ماه دوازدهم سال 90 حدود دو هزار نفر و در ماه اول همان سال حدود چهار هزار نفر شاغل شده‌اند؛ بنابراین آمار با جزئیات موجود است.
او ادامه داد: همچنین اعتقاد داریم دولت در سال 1389 موفق به ایجاد یک میلیون و 100 هزار شغل شده که در همین مورد وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی ادعا می‌کرد که یک میلیون و 300هزار شغل ایجاد شده است، اما در تمام اظهارات دولت، استناد به نرخ بیکاری است که مرکز آمار اعلام کرده است.
جابه‌جایی شغل در سال 90
وی در ادامه در مورد تعداد افرادی که در سال 90 شاغل بوده و بیکار شدند، خاطر نشان کرد: آمار مربوط به نقل و انتقالات و جابه‌جایی‌های شغلی وجود دارد که نشان می‌دهد در سال 90، یک میلیون و 150 هزار نفر جابه‌جایی شغلی داشته‌ایم. آذر افرادی را که کارشان را از دست داده‌اند نیز جزو آمار ورودی به بازار کار در نظر گرفت و گفت: در شورای‌عالی اشتغال و دولت همیشه اعلام شده که 5/2 میلیون شغل و فرصت شغلی هدف‌گذاری می‌شود، اما گزارش‌های رسمی سخن از مشاغلی است که ایجاد شده، در واقع مرکز آمار ایران وضعیتی را که اتفاق افتاده توصیف می‌کند و آثار برنامه‌ریزی برای فرصت‌های شغلی در سال جاری مشخص خواهد شد.
افزایش تعداد زنان جویای کار
رییس مرکز آمار ایران در ادامه درباره افزایش نرخ بیکاری زنان تصریح کرد: در گذشته زنان جزو افراد غیرفعال جامعه بودند که دلیل آن نداشتن تحصیلات یا ناامیدی به اشتغال بود، اما امروز دو اتفاق خوش‌یمن در بین زنان رخ داده است، اول اینکه نسبت به پیدا‌کردن شغل مناسب و شایسته امیدوار شده‌اند، بنابراین از جمعیت غیرفعال به جمعیت فعال منتقل شدند و دیگر اینکه طی حدود پنج سال گذشته نرخ ورودی به دانشگاه در بین بانوان، به حدود 60 درصد رسیده است و با توجه به اینکه این افراد پس از پایان تحصیلات وارد بازار کار می‌شوند، تعداد زنان جویای کار افزایش یافته است؛ بنابراین نرخ بیکاری در بین زنان بیشتر از مردان است.

تداوم روند صعودی تورم
تورم نقطه به نقطه 9/23 درصد
تورم میانگین 8/21 درصد
با گذشت نزدیک به دو ماه از هشدار رییس کل بانک مرکزی مبنی بر «افزایش تورم در سال 91 » گزارش «دنیای اقتصاد» حاکی از آن است که نرخ تورم فروردین ماه 91 نسبت به فروردین 90 به مرز 24 درصد رسیده است. این یعنی 7/2 درصد افزایش تورم نسبت به رقم اعلام شده از سوی بانک مرکزی در اسفند ماه سال گذشته. نکته مهم، روند تورم میانگین است که در دوازده ماه منتهی به فروردین امسال به مرز 22 درصد رسید. محمود بهمنی رییس کل بانک مرکزی در آغاز سال نو خورشیدی در یادداشتی، به «شتاب تورم» و کاهش «رشد اقتصادی» به عنوان دو چالش بزرگ نظام اقتصادی ایران در سال 91 اشاره و نسبت به افزایش نرخ تورم به دلیل اجرای برخی از سیاست‌ها، ابراز نگرانی کرده بود. حال به نظر می‌رسد که این پیش‌بینی رییس کل بانک مرکزی خیلی زود تحقق یافته و نمود عینی آن در افزایش 7/2 درصدی تورم ماهانه فروردین ماه دیده می‌شود.
نرخ تورم دوازده ماه منتهی به فروردین ماه 91 در 16 سال گذشته، چهارمین رکورد در نوع خود به شمار می‌رود. سال 74 با اجرای قانون موسوم به «تعدیل ساختاری» نرخ تورم سالانه بیش از 49 درصد شد. پس از آن در سال 75 نرخ تورم به 2/23 رسید ولی تا سال 87 پایین‌تر از این سطح قرار داشت. در سال 87 نرخ تورم با رقم 4/25 درصد بار دیگر افزایشی جدید را ثبت کرد و حال آهنگ صعودی نرخ تورم سالانه به گونه‌ای ادامه یافته که در دوازده ماه منتهی به فروردین ماه نزدیک به 22 درصد رسیده است.
نرخ تورم از طریق محاسبه قیمت هفتگی، ماهانه و سالانه یک «سبد کالای پایه» محاسبه می‌شود. این سبد که به عنوان «سبد پایه» شناخته می‌شود، هر چند سال یک بار مورد بازنگری قرار می‌گیرد. تدوین این سبد از سال 1338 آغاز شد و آخرین بار در سال 1383 با دربرداشتن 359 قلم کالا و خدمات در 75 شهر منتخب کشور و در 12 گروه کالایی مورد استناد قرار گرفت.
با این حال، ارقام به دست آمده از حاصل این سبد کالایی در سه شیوه که هر کدام یک مقطع زمانی خاص را نشان می‌دهند، مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد. در محاسبه نرخ تورم سه روش عمده وجود دارد. روش اول، محاسبه تغییر «نقطه به نقطه نرخ تورم» است؛ یعنی مثلا گفته می‌شود نرخ تورم در اردیبهشت ماه 90 در مقایسه با اردیبهشت ماه 89 چه تغییری کرده است. روش دوم محاسبه تغییر ماه به ماه است ؛ یعنی نرخ تورم اردیبهشت ماه 90 در مقایسه با فروردین 90 چگونه بوده است. اما روش سوم متوسط 12 ماه سال است. به این صورت که گفته شود نرخ تورم در 12 ماه منتهی به اردیبهشت 90 در مقایسه با 12 ماه منتهی به اردیبهشت 89 چقدر بوده است.
رشد 350 درصدی قیمت‌ها در ده سال اخیر
در فروردین ماه سال 81 ، عدد شاخص تورم 1/70 واحد بوده است. این رقم در فروردین ماه 91 به 65/317 واحد رسیده. به عبارت دیگر، در 10 سال گذشته قیمت ها بیش از 5/4 برابر رشد داشته؛ یعنی 350 درصد افزایش.
روند تورم ماهانه
نرخ تورم ماهانه در فروردین ماه سال 90 نزدیک به یک درصد بود. رقم دقیق نرخ تورم ماهانه فروردین ماه 8 دهم درصد است. اما به فاصله یک سال نرخ تورم ماهانه به 7/2 درصد رسیده است. بالاترین میزان نرخ تورم ماهانه در ماه‌های بهمن و اسفند سال گذشته بوده. آنجا که به ترتیب 2/3 و 4/3 درصد به شاخص قیمتی کالاهای مصرفی اضافه شده است. روند ماهانه نرخ تورم نیز طی یک سال گذشته نشان می‌دهد، تا بهمن ماه سال گذشته، این شاخص در کانال یک تا دو درصدی حرکت کرده؛ اما در بهمن و اسفند به یکباره اوج گرفته و به کانال 3 درصدی وارد شده است. تا این که در فروردین 91 نیز روند افزایشی نرخ تورم تداوم پیدا کرده است.
روند تورم نقطه‌ای
بررسی تورم «نقطه به نقطه» نیز از آهنگ افزایشی این شاخص در فروردین ماه 91 نسبت به فروردین ماه 90 حکایت دارد. در فروردین سال گذشته نرخ تورم نقطه ای 7/19 درصد بود. این رقم در ماه بعد به 2/21 درصد افزایش پیدا کرده و تا آبان ماه در کانال 22 درصد باقی مانده است. در آذر ماه سال 90، همزمان با یک سالگی اجرای هدفمندی یارانه ها ، نرخ تورم نسبت به آذر ماه 89 به 4/24 درصد رسید. طی ماه‌های باقیمانده از سال، روند تورم نقطه‌ای قدری کنترل شده و به مرز 22 درصد رسید. اما در فروردین ماه 91 بار دیگر این روند صعودی شده و به مرز 24 درصد رسیده است.
تورم سالانه
نرخ تورم میانگین در فروردین ماه سال گذشته 2/13 درصد بود. اما حالا در فروردین ماه امسال به 8/21 درصد رسیده و نزدیک به 9 درصد افزایش یافت. در نرخ تورم میانگین، نرخ تورم دوازده ماه منتهی به یک ماه نسبت به دوازده ماه منتهی به همان ماه در سال قبل محاسبه می‌شود. بررسی روند تورم میانگین یک سال گذشته نشان می‌دهد که این شاخص نیز آهنگ افزایشی خود را با شیب ملایمی در تمام یک سال گذشته حفظ کرده است. نرخ تورم میانگین تا آبان ماه به کانال 20 درصدی وارد شده و حالا به مرز 22 درصد رسیده است.

دنیای اقتصاد