تنها دو روز پیش از شاهدایی، رییس سازمان پدافند غیر عامل کشور گفته بود که بررسی‌های‌شان نشان می‌دهد برخی محصولات صنعتی خریداری شده خارجی حتی زمان نصب هم آلوده بودند و آلودگی صنعتی به شکل نهادینه در زیرساخت آن وجود داشته است. البته سردار جلالی هم گفته بود که حوادث آتش‌سوزی در پتروشیمی ماهشهر با حملات سایبری و ویروس‌های آلوده صنعتی مرتبط نیست و کشف این ویروس‌های صنعتی ربطی به حوادث آتش‌سوزی‌های تازه ماهشهر نداشته و در جمع‌بندی سازمان پدافند غیرعامل از حوادث آتش‌سوزی مجتمع‌های پتروشیمی به حمله سایبری نرسیدیم. جالب آنکه سردار جلالی ادعای امریکایی‌ها در مورد کاشت ایمپلنت‌ها در زیرساخت‌های صنعتی کشور را تایید کرده بود اما تاکید کرده بود: آنها موفق نشدند چراکه این زیرساخت‌های آلوده را کشف و غیر فعال کردیم.
حالا معاون وزیر نفت هم سخن او را تایید می‌کند و می‌گوید که حمله سایبری در آتش‌سوزی‌ها نقشی نداشته است. در سخنان او رشته مشترکی با سخنان چند روز پیش وزیر نفت است. «خصوصی بودن پتروشیمی‌ها» سر نخ این مشکلات و آتش‌سوزی‌ها است. او گفت که بعضی‌ها در مناطق ویژه قوانین را دور می‌زنند، ارزش افزوده پرداخت نمی‌کنند، ساعات شیفت را عوض و محصولات را با قیمت پایین‌تر وارد بازار می‌کنند. او البته در واکنش به پرسشی در مورد تعدد آتش‌سوزی‌های صنایع پتروشیمی، گفت: «حتما چون یک خانم هستم این اتفاق‌ها می‌افتد؟» شاهدایی با بیان اینکه پس از خصوصی‌سازی، هرکدام از واحدهای پتروشیمی با مشکلاتی مواجه هستند، توضیح داد: واحدهایی که در ماهشهر و عسلویه قرار گرفته‌اند، روی دست هم بلند می‌شوند، دستمزد را بالا می‌برند، شیفت‌ها را عوض می‌کنند و ناهماهنگی ایجاد می‌کنند که ضررش متوجه خود آنها می‌شود و به همین دلیل، روسای هلدینگ‌ها از ما خواسته‌اند در این زمینه‌ها ورود و حمایت کنیم، اما این کار نیاز به ابزارهای قانونی و ضمانت اجرایی دارد. نمایندگان مجلس با صنعت پتروشیمی همراه هستند و این مشکل را درک کرده‌اند و از ما خواسته‌اند مواردی را که در قالب قانون لازم است به قانون اصل ٤٤ ملحق شود به آنها ابلاغ کنیم. شرکت ملی پتروشیمی ابزار لازم برای اعمال کنترل بر شرکت‌های خصوصی درباره نحوه عرضه محصولات آنها به بازار را ندارد و پتروشیمی اشتغال‌زا نیست، چنانکه در زمان اجرا شاید اشتغال ایجاد کند اما در مرحله تولید اشتغال ندارد، در حالی که صنعت پایین‌دست با سرمایه‌گذاری کمتر اشتغال بیشتری ایجاد می‌کند و می‌تواند مشکل بیکاری را حل کند. او گفت: برخی مسائل باید حل شود و به بعضی قوانین نیاز داریم که هم روی صادرات و هم روی بازی شرکت‌ها در بازار نظارت داشته باشیم.
مدیرعامل شرکت ملی پتروشیمی گفت: تولیدکنندگان محصولات پتروشیمی در بازار بازی می‌کنند و باعث ایجاد تلاطماتی می‌شوند که شرکت‌های کوچک را نابود می‌کند و ما هم ابزاری برای کنترل عملکرد آنها نداریم. شاهدایی گفت: برجام تاثیر زیادی در صنعت پتروشیمی داشته چنانکه مسیر توسعه باز شده و مجاری صادرات توسعه پیدا کرده و مذاکرات برای توسعه با سرمایه‌گذاران خارجی انجام شده است. در دولت یازدهم تولید محصولات پتروشیمی از نظر وزن ٥/١٥درصد رشد کرده است که این رقم در یک سال گذشته هفت درصد بوده است. مدیرعامل شرکت پتروشیمی افزود: صادرات محصولات پتروشیمی هم در سه سال گذشته ٤٦درصد رشد داشته که این رقم در یک سال گذشته ١٢درصد بوده است. معاون وزیر نفت با اشاره به بهره‌برداری از تعداد زیادی از طرح‌های در دست اجرای پتروشیمی در سال‌های ١٣٩٥ و ١٣٩٦ گفت: طرح‌هایی چون تخت جمشید ماهشهر، فاز ٢ کاویان، پتروشیمی لرستان، اوره و آمونیاک مرودشت، اتیلین گلایکول مروارید و امثال آن یا بهره‌برداری شده‌اند یا به زودی افتتاح می‌شوند که در مجموع چهار میلیون تن به ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی اضافه می‌کنند که برای اجرای این واحدها ٢/٢ میلیارد یورو سرمایه‌گذاری شده است. او ادامه داد: تا پایان سال هفت طرح دیگر به بهره‌برداری می‌رسد که از جمله آنها می‌توان به تکمیل خط لوله اتیلن غرب در فازهای ١ و ٢ و در سرویس قرار گرفتن این خط از عسلویه تا مهاباد و میاندواب، همچنین فاز ٢ کارون، پلی‌اتیلن کردستان، فاز ٣ پردیس به ظرفیت یک میلیون تن، پلی استایرن انتخاب به ظرفیت ٢٥٠ هزار تن، پلی‌استایرن پارس عسلویه و پلی استایرن دالاهو اشاره کرد.
نیاز ٢٢ میلیارد یورویی صنعت پتروشیمی در برنامه ششم
مدیرعامل شرکت ملی پتروشیمی با بیان اینکه از ٥٥ طرح در دست احداث ١٥ طرح تا پایان امسال و سال آینده به بهره‌برداری می‌رسد، گفت: برای ٤٠ طرح باقیمانده ٢٠ تا ٢٢ میلیارد یورو سرمایه‌گذاری نیاز داریم که تا پنج سال آینده این طرح‌ها تکمیل شود. شاهدایی با اشاره به برنامه‌ریزی بلندمدت با توجه به خوراک‌های موجود برای صنعت پتروشیمی ادامه داد: ٢٨ طرح در برنامه بلندمدت تعریف شده است که ١٠ سال زمان و ٣٠ میلیارد یورو سرمایه‌گذاری نیاز دارد و براین‌اساس، به سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی نیاز داریم.
تفاهمنامه با توتال و لینده
معاون وزیر نفت همچنین گفت: ظرفیت نصب‌شده صنعت پتروشیمی در کشور ٦٠ میلیون تن است که تا پنج سال آینده به حدود ١٠٠ میلیون تن خواهد رسید و گام بزرگ‌تری که برخواهیم داشت آن است که این ظرفیت تا ١٠ سال آینده به ١٤٠ میلیون تن برسد و برای این مهم نیازمند سرمایه‌گذاری خارجی هستیم. شاهدایی خبر داد که دو تفاهمنامه با توتال و لینده برای برآورد فنی اقتصادی طرح‌ها امضا کرده‌ایم و در آینده نزدیک دو تفاهمنامه دیگر نیز با دو شرکت خارجی برهمین مبنا امضا می‌شود. وی در پاسخ به پرسشی درباره طولانی شدن روند سرمایه‌گذاری خارجی‌ها در صنعت پتروشیمی گفت: در صنعت پتروشیمی باید برای سرمایه‌گذاری مراحل طی و برآوردهای اقتصادی و فنی قبل از قرارداد انجام شود، به همین دلیل این تفاهمنامه‌ها با شرکت‌های خارجی یکساله یا چهارده ماهه است که بعد از آن منجر به قرارداد خواهد شد.
سقف تفاهمنامه با لینده و توتال مشخص نشده است
او با بیان اینکه سقف تفاهمنامه با لینده و توتال مشخص نشده است، گفت: تفاهمنامه توتال برای تضمین خوراک بود که ما اعلام کردیم اتان و خوراک مایع را به آنها اختصاص می‌دهیم که قرار شد طرح‌ها را بیاورند و زنجیره را تکمیل کنند و بعد از تصویب برآورد اقتصادی و فنی، با آنها قرارداد خواهیم بست. شاهدایی ادامه داد: شرکت لینده هم با پتروشیمی کیان برای اجرای واحدهای الفین و ادامه زنجیره ارزش این واحدها تفاهمنامه امضا کرده است که در مرحله بررسی فنی و اقتصادی قرار دارد.
مشکل تضامین موردمطالبه سرمایه‌گذاران خارجی برطرف می‌شود
معاون وزیر نفت در ادامه با بیان اینکه براساس قولی که به شرکت‌های خارجی داده‌ایم، تا زمانی که تفاهمنامه امضا نکرده‌ایم، از آنها اسمی نمی‌آوریم، گفت: مشکل تضامین، مشکل همه بخش خصوصی است که در وزارت اقتصاد در حال بررسی برای ایجاد راهکاری برای آن هستند و این راهکار هم پیشرفت خوبی داشته است تا براساس آن، واحدهای بخش خصوصی تضامین را به دولت ارایه کنند و دولت هم به نوبه خود تضمین آنها را برعهده بگیرد، چون بانک‌ها و بیمه‌ها و شرکت‌های خارجی اصرار دارند که حتما دولت تضمین کند. او گفت: برای سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی در خارج از کشور برنامه نداریم، چون پتانسیل ویژه‌ای برای این کار در داخل کشور وجود دارد، چرا که ایران از معدود کشورهایی است که همه خوراک‌ها را در اختیار دارد، به عنوان مثال عربستان فقط نفت، قطر فقط گاز و بحرین هم فقط نفت دارد و امریکا هم که همه اینها را دارد، هزینه بالایی دارد.
شروط ایران برای سرمایه‌گذاران خارجی
خانم معاون با تاکید بر اینکه شروطی را برای سرمایه‌گذاری شرکت‌های خارجی وضع کرده‌ایم، گفت: یکی از این شروط آن است که حتما شریک ایرانی داشته باشند و حتما از توانمندی داخلی استفاده کنند، اگرچه درصد آن هنوز مشخص نشده است و همچنین حتما زنجیره ارزش را تکمیل کنند. مدیرعامل شرکت پتروشیمی ادامه داد: ما خوراک اتان و متان را دراختیار کسانی که زنجیره را کامل کنند، قرار می‌دهیم تا خوراک برای پایین‌دستی فراهم کنند. او افزود: صنایع پایین دستی پتروشیمی وابسته به دانش فنی هستند که کسب آن مشکلات زیادی داشته است، چون ارزش افزوده بالا دارد و صاحبان لیسانس آن را دراختیار دیگران قرار نمی‌دهند که به همین دلیل ما برای انتقال تکنولوژی با شرکت‌های خارجی شرط کرده‌ایم. شاهدایی اضافه کرد: نیروهای متخصص و تحصیلکرده، سازندگان، مشاوران و پیمانکاران داخلی بخشی از توانمندی داخلی ما هستند، به‌گونه‌ای که اگر بخواهیم یک واحد مشابه واحدهای قدیمی احداث کنیم، ٧٠ یا ٨٠ درصد ملزومات آن را می‌توانیم در داخل کشور تامین و تهیه کنیم و اگر به سراغ تکنولوژی‌های جدید و خاص برویم هم حداقل ٥٠ درصد از کل فرایند احداث از داخل قابل تامین خواهد بود.
اعتماد