پول الکترونیکی
از توضیحات شماره قبل می‌توان نتیجه گرفت که پول الکترونیکی یک مکانیسم پرداخت ارزش ذخیره شده یا پیش پرداخت شده است که در آن مقداری از وجوه یا ارزش که برای مصرف‌کننده قابل استفاده است در یک وسیله و قطعه الکترونیکی ذخیره شده و در تصرف مشتری است. ارزش الکترونیکی توسط مصرف‌کننده و مشتری خریداری می‌شود و هر بار که مستقیما به دستگاههای دیگر متصل شود یا مصرف‌کننده از دستگاه استفاده کند تا از طریق پایانه فروش یا حتی از شبکه‌های کامپیوتری همانند اینترنت خریدی را انجام دهد، از موجودی آن کاسته می‌شود.برخلاف بسیاری از کارتهای تک منظوره پیش پرداخت شده (همانند کارتهای تلفن)، محصولات پول الکترونیکی به این منظور طراحی و تولید می‌شوند که مورد استفاده عموم واقع شوند و وسایل چندمنظوره‌ای برای پرداخت محسوب می‌شوند.
پول الکترونیکی هم کارتهای پیش پرداخت شده (که کارت هوشمند یا کیف پول الکترونیکی، نامیده می‌شود) و هم محصولات نرم‌افزاری پیش پرداخت شده را که از شبکه‌های کامپیوتری نظیر اینترنت استفاده می‌کنند (بعضا به عنوان پول نقد الکترونیکی هم نامیده می‌شوند) شامل می‌شود. رایجترین این محصولات، محصولات مبتنی بر کارت هستند. صنایع پیشرو در این زمینه Visa , Mondex هستند، اما امروزه طیف وسیعی از این محصولات به عموم عرضه شده‌اند همانند Paypal,Visa,Master و غیره.پرداخت‌های الکترونیکی امروزه سهم بسیار بزرگی را در معاملات تجاری و بازرگانی در بین کشورهای مختلف جهان دارند که از درگاه‌های فروش همچون Viasa,Master, Paypal, Moneybookers و... انجام می‌پذیرد.
پول الکترونیکی و ویژگی‌های آن
پول الکترونیکی یا پول دیجیتالی، ارزش پولی واحدهای پول منتشره از سوی دولت یا بخش خصوصی است که به شکل الکترونیکی بر روی یک وسیله الکترونیکی ذخیره شده است.پول الکترونیکی نوعی ابزار مالی الکترونیکی است که حداقل از عهده انجام همه وظایف پول برمیآید، بنابراین پول الکترونیکی می‌تواند جانشین بسیار نزدیکی برای پول بانک مرکزی باشد.ارزش پولی ذخیره شده بر روی وسیله الکترونیکی با اجازه مصرف‌کننده درگیر معاملات پرداختی، می‌تواند به وسیله الکترونیکی دیگری انتقال یابد.این روش با سیستمهای پرداخت الکترونیکی مرسوم، نظیر کارتهای پرداخت و اعتباری و نقل و انتقالات کابلی که هرکدام معمولا نیازمند اخذ مجوز مستمر بوده و ممکن است در هر معامله متضمن بدهکار کردن و بستانکار کردن حسابهای بانکی باشند، متفاوت است.
ویژگی‌های پول الکترونیکی
اگرچه درفرآیند توسعه پول الکترونیکی، انواع بسیار متفاوتی از فرآوردههای پول الکترونیکی با ویژگی‌های مختلف عرضه شده است اما در طراحی همه آنها سعی شده حداقل همه ویژگی‌های پول بانک مرکزی لحاظ شود. به‌طور کلی فرآوردههای پول الکترونیکی را از نظر فنی می‌توان به دو دسته تقسیم کرد:
- پول الکترونیکی مبتنی بر کارتهای هوشمند
- پول الکترونیکی مبتنی بر نرم‌افزار رایانهای
فرآوردههای پول الکترونیکی مبتنی بر کارتهای هوشمند، برای تسهیل پرداخت‌های با ارزش کوچک در معاملات خرد رو در رو طراحی شده‌اند، بنابراین انتظار میرود که فرآوردههای پول الکترونیکی مبتنی بر کارتهای هوشمند، استفاده از پول بانک مرکزی و نیز در حد کمتر استفاده از کارتهای اعتباری و پرداخت را برای پرداخت‌های مستقیم کاهش دهد. همچنین به احتمال زیاد استفاده از چک، کارتهای پرداخت و کارتهای اعتباری در پرداخت‌های غیرمستقیم، یعنی پرداخت‌های به هنگام را نیز کاهش خواهد داد.
فرآوردههای پول الکترونیکی مبتنی بر نرم‌افزار رایانهای نیز از طریق کاهش هزینههای مبادلاتی با تسهیل نقل و انتقال پول میان انواع مختلف حسابها، بانکها و کشورها و نیز سرریزهای یادگیری، تقاضای سپردههای دیداری را تحت تاثیر قرار می‌دهد و آن را کاهش خواهد داد. سرریزهای یادگیری به مهارتی که افراد در طی زمان ضمن استفاده از نرمافزارهای مالی شخصی و فناوریهای ارتباطی برای مدیریت بهینه برنامههای مالی شخصی و فناوریهای ارتباطی برای مدیریت بهینه برنامههای مالی خود کسب می‌کنند، مربوط می‌شود. مهم‌ترین ویژگی پول الکترونیکی یعنی فراملیتی یا بیمرز بودن آن نقش مهمی در اثرگذاری بر سایر متغیرهای اقتصادی ایفا می‌کند. اگر چه این ویژگی ازنظر دولتها منشا برخی تبعات منفی نشر گسترده پول الکترونیک تلقی می‌شود اما به ارتقای سطح کارایی مبادلات بینالمللی نیز کمک قابل ملاحظهای می‌کند.
طبیعتا با استفاده از پول الکترونیکی، هزینه نقل و انتقال بینالمللی وجوه، به‌طور قابل توجهی کاهش خواهد یافت.البته با افزایش بیسابقه کارایی پرداخت‌های بینالمللی، ممکن است بیثباتی نظام پولی جهانی افزایش یابد و به بروز کشمکش بین ناشران و استفاده کنندگان پول الکترونیکی از یک سو و بانکهای مرکزی کشورها از سوی دیگر منجر شود. ویژگی دیگر پول الکترونیکی، پول قانونی یا پول رایج نبودن آن است که این امر درمراحل اولیه نشر، مقبولیت عمومی آن را کاهش می‌دهد. علاوه براین پول الکترونیکی برخلاف اسکناس و مسکوک و دیگر ابزار مبادله امروزی، مستلزم حضور فیزیکی پرداختکننده و دریافت کننده وجه برای قطعیت پرداخت نیست، زیرا موجودی پول الکترونیکی می‌تواند از طریق شبکه‌های رایانهای به‌صورت به هنگام انتقال یابد. در این مورد مقالاتی درتالار گفت‌وگوی سایت «میکرو رایانه» وجود دارد.
بیت کوین
به واقع تعریف ساده بیت کوین و اینکه چطور به وجود آمده است و حتی اینکه سازنده آن کیست دشوار است. ولی به ساده‌ترین حالت ممکن می‌توان گفت که بیتکوین پول دیجیتالی است که برای اینترنت ساخته شده است، یا شاید هم بتوان گفت بیتکوین از اینترنت متولد شد تا آزادی پول فیزیکی را به دنیای مجازی بیاورد، در عین اینکه پرداخت‌ها را سادهتر و با امنیت بیشتر در هر دو جهان واقعی و مجازی انجام می‌دهد. از لحاظ فنی و کارکردی بیت کوین به کاربران امکان می‌دهد که بدون هیچ واسطهای انتقال پول غیرقابل بازگشت انجام دهند. گرههای شبکه، هر معامله را در شبکه اعلام می‌کنند که پس از تایید در یک سیستم اثبات کار، در یک تاریخچه عمومی به نام Blockchain ذخیره می‌شود. بیت کوین امکان پرداخت‌های بسیار کم هزینه را فراهم می‌کند. زمان متوسط تایید هر انتقال بیتکوین، تقریبا 10 دقیقه است. کسانی که از این سیستم استفاده می‌کنند، باید دارای یک کیف پول دیجیتال باشند. این کیف پول می‌تواند روی کامپیوتر خود شخص یا روی یک سایت مستقل توسط نرم‌افزار بیتکوین مدیریت شود.
بیتکوین از رمزنگاری کلید عمومی استفاده می‌کند. هر کیف پول شامل تعدادی جفت کلید عمومی و خصوصی است. کلیدهای عمومی به نشانیهای بیتکوین تبدیل می‌شوند که به عنوان نشانی برای دریافت بیتکوین به پرداخت کننده اعلام می‌شوند. قبل از ابداع بیت کوین، سیستمهای مالی آنلاین برای امنیت به یک سیستم کنترل کننده مرکزی احتیاج داشتند، اما ساتوشی ناکاموتو در سال 2009 با استفاده از بیت کوین راهی جایگزین را پایهگذاری کرد. بیت کوین که یک نوآوری اینترنتی با کارکردهای مشابه «پول بیپشتوانه» است و از رمزنگاری کلید عمومی استفاده می‌کند به کاربران امکان می‌دهد بدون هیچ واسطهای انتقال پول غیرقابل بازگشت انجام دهند. اصطلاح بیتکوین در واقع به یک نوآوری اینترنتی با کارکردهای مشابه پول بدون پشتوانه یا پول دولتی اطلاق می‌شود. نوآور بودن بیتکوین به این معنا است که پدیدآورندگان آن را در مدت کوتاهی از یک ایده به یک واقعیت اثرگذار بر اقتصاد دنیا و مراکز سیاستپژوهی تبدیل کردند؛ چراکه در چند سال گذشته ارزش بیتکوین در بازارهای جهانی از چند صدم دلار به صدها دلار افزایش یافته است.
مالکیت بیت کوین
هیچکس مالک شبکه بیت کوین نیست، درست همانطور که هیچکس صاحب تکنولوژی‌ای که در ورای ایمیل است، نیست. این کاربران بیت کوین در سراسر جهان هستند که آن‌را کنترل می‌کنند. توسعه دهندگان بیت کوین اگرچه نرم‌افزار آن را بهبود می‌بخشند ولی نمی‌توانند تغییری را بر پروتکل بیت کوین اعمال کنند، چراکه هر کاربری آزاد است که نرم‌افزار خود و نسخه‌ای را که خود می‌پسندد استفاده کند. تمامی کاربران، برای اینکه با یکدیگر سازگار بمانند باید از نرم‌افزاری استفاده کنند که از همان قواعد پیروی می‌کند. بیت کوین تنها به‌شرط اجماع کامل بین تمامی کاربران، می‌تواند به‌درستی کار کند. بنابراین تمامی کاربران و توسعه‌دهندگان انگیزه قوی برای حفظ این اجماع خواهند داشت.
نحوه کارکرد بیت کوین
از دید کاربر، بیت کوین چیزی بیش از یک اَپ روی گوشی تلفن همراه یا یک برنامه کامپیوتری که یک کیف پول بیت کوینی شخصی برایش تهیه کرده و به کاربر اجازه می‌دهد تا با آن به ارسال یا دریافت بیت کوین‌ها بپردازد، نیست. برای بیشتر کاربران، روش کار بیت کوین در همین حد است. در پشت این پرده، شبکه بیت کوین یک دفتر کل عمومی به نام «زنجیره بلاک» را به اشتراک گذاشته است. این دفتر کل شامل تمامی تراکنش‌هایی است که تا کنون پردازش شده است و به کامپیوتر کاربر اجازه می‌دهد تا درستی هر تراکنش را بیازماید. اعتبار هر تراکنش به وسیله امضای دیجیتالی مربوط به آدرس‌های ارسال، محافظت می‌شود و به همه کاربران اجازه می‌دهد تا بر ارسال بیت کوین‌ها از آدرس‌های بیت کوینی خود، کنترل کامل داشته باشند. افزون بر این، هر کسی می‌تواند تراکنش‌ها را با استفاده از توان محاسباتی سخت‌افزاری که ویژه این کار است، پردازش کرده و برای این سرویس، بیت کوین‌هایی را هم به‌عنوان جایزه به‌دست آورد. به این‌کار اصطلاحا «استخراج» می‌گویند. در ادامه ویژگی‌های بیت کوین به‌طور خلاصه گفته شده است، یکی از مشکلات این پول این است که بیت کوین به‌دلیل اینکه بدون نام قابلیت خرید کالا به مشتری می‌دهد در خرید‌های غیر مجاز مانند مواد مخدر و... نیز استفاده می‌شود.
ویژگی‌های بیت کوین
- در سال 2009 و در واکنش به بحران مالی و بانکی گسترده آن سالها، معرفی شد.
- واحد پول مجازی است که از طریق یکسری الگوریتمهای ریاضی به‌دست میآید.
- یک نوآوری اینترنتی با کارکردهای مشابه «پول بیپشتوانه» یا پول حکومتی است.
- سیستم کنترلکننده متمرکز ندارد و توسط سازمان، موسسه دولتی یا خصوصی نیز کنترل نمیشود، اما در عین حال هر نقل و انتقالی از یک نقطه به نقطه دیگر در تمام شبکه اطلاعرسانی شده است.
- یک پول نسبتا خصوصی است. از یکسو هرکسی میداند که یک آدرس خاص بیت کوین، چقدر پول در نقل و انتقال دارا است. از سوی دیگر، هیچکس نمیداند که یک آدرس خاص بیتکوین در دست چه کسی است.
- می‌تواند یک جایگزین برای سیستمهای سنگین و پرهزینه معاملات بینالمللی ارائه دهد و می‌تواند دسترسی به کسب و کار آنلاین را افزایش دهد.
- از طریق استفاده از ارز دیجیتالی، انتقال بانکی خیلی فوری و به‌صرفه صورت میگیرد.
- بهرهگیری از بیت کوین موجب تسریع در پرداخت‌ها و ارزانتر شدن انتقال وجه ناشی از خرید می‌شود.
- در سال 2015، بالاتر از دلار، به پربازدهترین جریان ارزی جهان تبدیل شد.
- در چندسال گذشته ارزش آن از چند صدم دلار به صدها دلار افزایش یافته و هم‌اکنون ارزش هر بیت کوین 580دلار است.
- کارشناسان امور مالی معتقدند فناوری زیرساختی آن به حیاتش ادامه داده و در آیندهای نزدیک، نحوه عملکرد خدمات اقتصادی را در سراسر جهان متحول خواهد کرد.
- ساتوشیناکاموتو انگیزه خود را از ایجاد این پول، خشم زیاد از وضعیت فاجعهبار اقتصادی عنوان کرد. وی افزود که میخواسته واحد پولی جدیدی اختراع کند که تحت تاثیر سیاست‌های غیرقابل پیشبینی مالی، دزدیهای بانکداران و سیاست نباشد. البته تقریبا با اطمینان می‌توان گفت که این اسم یک اسم مستعار است و خیلیها معتقدند که «ناکاموتو» فقط یک نفر نیست.
دنیای اقتصاد