معادنی که به دلیل رکود در بازار فروش هم‌اکنون با ۶۰ درصد ظرفیت در حال استخراج هستند و در صورت بازاریابی در کشورهای شمالی به ویژه آذربایجان می‌توانند شاهد رونق در استخراج و پرداخت حقوق دولتی خود باشند. اردبیل از ۴ معدن بزرگ سنگ تراورتن برخوردار است که در مجموع یک میلیون تن ذخیره قطعی را در خود جای داده‌اند تا به همراه ۲ واحد فرآوری ارزش افزوده مناسبی را در سطح استان ایجاد کنند. رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان اردبیل با بیان این مطلب ابراز کرد: باتوجه به ذخایر معدنی تراورتن در جنوب استان به ویژه شهرستان خلخال، برنامه‌ریزی‌های لازم در زمینه شناسایی انواع ذخایر معدنی از جمله سنگ تراورتن در دستور کار قرار گرفته که در صورت شناسایی و صدور پروانه بهره‌برداری، ظرفیت ذخایر و حجم استخراج آن با افزایش همراه خواهد شد.
استخراج کانی از معادن تراورتن در مجموع برای ۸۰ نفر به طور مستقیم در اردبیل فرصت شغلی ایجاد کرده اما متاسفانه رکود در بازار فروش، میزان استخراج و فرآوری این ماده معدنی را با کاهش مواجه کرده است. سید حامد عاملی با اشاره به این موضوع اظهار کرد: رکود در بازار ساخت‌وساز و پروژه‌های عمرانی کل معادن سنگ تزئینی استان را با رکود مواجه کرده است. البته در این بین دو واحد فرآوری فعال استان باتوجه به فرآوری انواع سنگ از وضعیت مناسب‌تری نسبت به معادن برخوردارند و در مجموع توانسته‌اند برای ۱۸۰ نفر به طور مستقیم اشتغالزایی داشته باشند.
خروج از رکود و رونق گرفتن معادن سنگ تزئینی نیازمند فعالیت دوباره پروژه‌های ساختمانی، عمرانی یا توسعه صادرات است. عاملی با پرداختن به این مطلب افزود: متاسفانه توجه نکردن به مسائلی ازجمله رعایت استانداردهای جهانی عرضه محصول در بازارهای هدف، بهره‌گیری از آخرین فناوری روز دنیا، ارائه خلاقیت در چگونگی روند برداشت و فرآوری سنگ برای حضور در بازارهای هدف، نوآوری در فرآوری، کاهش قیمت تمام شده محصول، جذب سرمایه‌گذار در معادن و... باعث شده روند صادرات سنگ تزئینی دارای وضعیت مناسبی نباشد برطرف کردن مشکلات موجود می‌تواند کمک فراوانی به توسعه صادرات و به‌دست آوردن بازارهای هدف داشته باشد.
کاهش قیمت تمام شده محصول، افزایش استانداردهای تولید، ارائه محصول متناسب با سلیقه مصرف‌کننده از دیگر مواردی است که رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت اردبیل به آن اشاره و ابراز کرد: ارائه برخی مشوق‌های سرمایه‌گذاری و تولید در حوزه معدن، شناسایی توانمندی فنی و مالی سرمایه‌گذار و حمایت از سرمایه‌گذاران از مهم‌ترین عواملی است که می‌تواند افزایش فعالیت در معادن استان به ویژه سنگ تراورتن را به همراه داشته باشد.
بالا بودن ریسک سرمایه‌گذاری در معادن باعث شده بانک‌های استان از ارائه تسهیلات به واحدهای معدنی سرباز بزنند. عاملی گفت: محدود بودن امکانات و سرمایه صندوق بیمه معادن موجب شده روند استخراج و فرآوری کانی‌های معدنی در استان به ویژه معادن تراورتن با مشکلات فراوانی همراه باشد، به همین دلیل اولویت‌بندی واحدهای معدنی به همراه شناسایی مشکلات موجود در معادن می‌تواند کمک فراوانی به رونق معادن استان کند که تحقق این امر در دستور کار سازمان صنعت، معدن و تجارت استان قرار گرفته است.
مصوبه حمایت از معادن
پرداخت حقوق دولتی از جمله توافقات حاصل شده میان دولت و دارندگان پروانه‌های بهره‌برداری از معادن است اما متاسفانه در چند سال اخیر به دلیل رکود در بازار فروش و کاهش دریافتی معدنداران این امر به سختی انجام می‌شود و مشکلاتی را برای معدنداران ایجاد کرده است. معاون امور معادن و صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت اردبیل در گفت‌وگو با صمت با بیان اینکه هم‌اکنون ۱۷۸ معدن از سازمان صنعت، معدن و تجارت استان پروانه بهره‌برداری دریافت کرده‌اند، اظهار کرد: این معادن به ویژه معادن سنگ تراورتن که جزو سنگ‌های تزئینی به شمار می‌رود به دلیل رکود در بازار فروش، در پرداخت حقوق دولتی دچار مشکل شده‌اند که در جلسه برگزار شده در سازمان صنعت، معدن و تجارت استان طرح‌هایی به‌منظور ارائه فرصت زمانی برای پرداخت حقوق دولتی به معدنداران تراورتن به تصویب رسیده است.
کمیته فنی معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت اردبیل تاکنون بیش از ۴ مصوبه برای کمک به معادن سنگ تراورتن تصویب و به اجرا رسانده تا رکود موجود در این معادن موجب تعطیلی آنها نشود. ابراهیم آقازاده با اشاره به این مطلب ابراز کرد: باتوجه به درخواست معدنداران تراورتن و در نظر گرفتن شرایط حاکم بر بازار داخلی، فرصت‌های لازم که قابلیت تمدید نیز دارد با تصویب در کمیته فنی معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان در اختیار آنها قرار داده شد تا دچار چالش‌های جدید نشوند.
رکود در بازار ساخت‌وساز و پروژه‌های عمرانی در چند سال اخیر رکود شدیدی را در معادن سنگ‌های تزئینی به ویژه تراورتن ایجاد کرده است. آقازاده با پرداختن به این موضوع افزود: با در نظر گرفتن شرایط موجود، از معدنداران درخواست شده در صورت کاهش ظرفیت استخراج کانی نسبت به ظرفیت ثبتی در پروانه بهره‌برداری موضوع به سازمان صنعت، معدن و تجارت اطلاع داده شود تا در بازرسی‌های انجام شده از سوی کارشناسان و تایید آن تخفیف ۲۵ درصدی پرداخت حقوق دولتی برای آنها در نظر گرفته شد.
رایزنی با صاحبان واحدهای فرآوری سنگ به منظور استفاده از سنگ‌های تراورتن به عنوان مواد اولیه از دیگر اقدامات سازمان صنعت، معدن و تجارت اردبیل است که معاون امور معادن و صنایع معدنی این سازمان به آن اشاره کرد و گفت: هم‌اکنون واحدهای فرآوری فعال در شهرک‌های صنعتی استان مواد اولیه خود را از معادن تراورتن داخلی تامین و بعد از فرآوری به بازار هدف عرضه می‌کنند.
فرسودگی ماشین‌آلات و تجهیزات در معادن افزایش هزینه‌ها و کاهش کیفیت کانی‌های استخراجی را به دنبال داشته است. آقازاده با بیان اینکه در سامانه بهین‌یاب جایگاهی برای بهره‌مندی واحدهای معدنی از تسهیلات نوسازی و بازسازی ماشین‌آلات و تجهیزات معدنی دیده نشده، تصریح کرد: با رایزنی‌های انجام شده با وزارت صنعت، معدن و تجارت قرار شد سازمان‌های تابع درخواست‌های معدنداران در این زمینه را دریافت و اقدامات لازم را انجام دهند اما متاسفانه به دلیل تعریف نشدن این وضعیت در سامانه مشکلاتی به وجود آمده که امید است به زودی برطرف و تسهیلات لازم در اختیار واحدهای معدنی قرار داده شود.
حرف نخست رونق تولید
رکود در بازار فروش سنگ‌های تزئینی در چند سال اخیر باعث شده استخراج سالانه حدود ۳۵ هزار تن سنگ تراورتن از معادن اردبیل نیز با کاهش همراه شود که این امر علاوه بر کاهش ارزش افزوده موجود در فرآوری، تعدیل نیرو در معادن را به دنبال داشته است. رییس سازمان نظام مهندسی معدن اردبیل در گفت‌وگو با صمت با پرداختن به این موضوع اظهار کرد: رکود بازار مصالح ساختمانی به ویژه سنگ‌های تزئینی در سراسر کشور، رکود چشمگیری را بر تمام معادن حاکم و معدنداران را با چالش‌های فراوانی روبه‌رو کرده است.
به گفته فریبرز شجاع هم‌اکنون معادن سنگ تراورتن استان با ظرفیت ۶۰ درصدی در حال استخراج هستند که این امر آسیب‌های فراوانی را به معدنداران وارد کرده است. البته بروز بودن ماشین‌آلات و تجهیزات مورد استفاده در معادن و واحدهای فرآوری، مهم‌ترین عاملی است که به طور مستقیم با ارزش افزوده موجود در آن ارتباط دارد، این در حالی است که واحدهای فرآوری سنگ‌های تزئینی استان از فناوری به نسبت روزآمدی برخوردارند که باعث شده میزان دورریز و ضایعات سنگ با کاهش همراه شود و این امر خود می‌تواند نقطه قوتی برای ایجاد ارزش افزوده بیشتر و کاهش هزینه‌های فرآوری سنگ باشد.
به طور حتم رونق بازار فروش سنگ‌های تزئینی علاوه بر افزایش ظرفیت استخراج از معادن، می‌تواند اشتغال و ارزش افزوده بیشتری را نصیب استان کند. شجاع این را گفت و ادامه داد: باتوجه به هم‌مرزی استان با بسیاری از کشورهای شمالی به ویژه جمهوری آذربایجان که بازارهای مستعدی در زمینه واردات سنگ‌های تزئینی دارد، می‌توان با بازاریابی و بازارسازی محصولات فرآوری شده سنگ، توسعه صادرات سنگ‌های ساختمانی را در دستور کار قرار داد.
صمت