اما آنچه که امروزه معادن سنگ تزئینی لرستان به آن نیاز دارد ایجاد واحدهای فرآوری و همچنین یافتن بازار برای فروش محصولات تولید شده است. در این زمینه، برپایی نمایشگاه سنگ و ارائه تجهیزات و فناوری‌های مربوط به این ماده معدنی در دستور کار مسئولان استانی قرار گرفته و در صورت نبود مشکل در پایان سال برگزار خواهد شد. البته در کنار این موضوع، توجه به مباحث زیست‌محیطی از طریق راهکارهای جدیدی همچون تولید محصولاتی مانند کاغذ از جنس سنگ و برداشت زیرزمینی از معادن در دستور کار فعالان معدنی استان لرستان قرار گرفته است.
تولید کاغذ سنگی در لرستان
استان لرستان با داشتن ذخایر معدنی فراوان همچون سنگ تزئینی به عنوان یکی از قطب‌های تولیدکننده سنگ در کشور است. اما از آنجایی که استفاده بهینه از این سنگ‌ها نیازمند فرآوری است شاهدیم در برخی موارد بازار استفاده از سنگ‌های تزئینی دچار مشکل شده است. سنگ گوهره یکی از همین سنگ‌هاست. به گفته معاون سازمان صنعت، معدن و تجارت استان لرستان مهم‌ترین ماده معدنی که روی آن کار می‌کنیم سنگ گوهره است که به دلایل مختلف از جمله نبود تجهیزات برای فرآوری و تغییر سلیقه، بازار فروش این سنگ دچار مشکل شده است. جمال مومیوند با بیان اینکه سنگ گوهره به خاطر شوره زدن در بنای ساختمان با محدودیت استفاده می‌شود، افزود: در همین راستا به دنبال عایق کردن این سنگ‌ها با رنگ‌های ویژه هستیم و در این رابطه مکاتبه‌هایی با استادان دانشگاه‌های معتبر کشور داشته‌ایم. مومیوند ادامه داد: در زمینه توسعه بازار نیز مطالعات نیازسنجی با بدنه کارشناسی سازمان انجام شده و جلسه‌هایی داشته‌ایم تا در پروژه‌های استان، کشور و بیرون از مرز، از این سنگ‌ها استفاده شود. معاون سازمان صنعت، معدن و تجارت لرستان یادآور شد: یک ماه پیش نخستین مجوز پایانه سنگ از سوی سازمان توسعه تجارت را گرفتیم تا در این حوزه، محلی برای صادرات ویژه سنگ داشته باشیم.
این مکان می‌تواند جایی برای صادرات و برند سنگ استان باشد و افراد مطمئن شوند سنگی که از این پایانه می‌آید، تاییدیه فنی دارد و به طور قطع سنگ خود استان است. وی از دیگر اقدامات در این حوزه به مطالعه روی معادن قیر طبیعی استان اشاره کرد و گفت: در این راستا به طور ویژه روی مصارف، روش استخراج و گمانه‌زنی‌های وجود ذخایر آن در استان کار می‌شود. مومیوند از تولید کاغذ سنگ با استفاده از کربنات کلسیم معادن استان خبر داد و افزود: فناوری این کار بسیار بالاست و ما منابع بسیار غنی به‌ویژه در الیگودرز از سنگ‌آهک داریم و می‌توانیم با تولید این نوع کاغذ از قطع بی‌رویه درختان نیز جلوگیری کنیم. این فناوری یکی از طرح‌های حامی محیط‌زیست و فناوری آن تنها در اختیار چند کشور است. به گفته معاون امور معادن سازمان صنعت، معدن و تجارت لرستان، در راستای این طرح و موارد مصرف، فناوری و تولید این ماده با یک سرمایه‌دار چینی جلسه برگزار و مذاکره کردیم. وی ادامه داد: این کاغذ ضد آب است و پس از آسیاب سنگ‌آهک و ترکیب آن با یک نوع پلیمر به‌دست می‌آید. در این راستا پیگیر هستیم تا چند ماه آینده کلنگ احداث این طرح زده شود.
مومیوند به مطالعه روی آهک هیدراته پلدختر اشاره کرد و گفت: در این رابطه به نتایج خوبی رسیده‌ایم که منجر به حضور ۲ سرمایه‌گذار خارجی و داخلی شده تا روی بازار هدف آن کار شود.
معاون امور معادن سازمان صنعت، معدن و تجارت لرستان تشکیل اتاق‌های فکر در سازمان را از دیگر اقدامات برشمرد و افزود: در این اتاق‌ها از استادان و دانشمندان حوزه‌های اقتصاد و صنعت استفاده شده و ارتباط تنگاتنگی با دانشگاه‌ها داشته‌ایم. وی یادآور شد: همچنین با همکاری اداره کل زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی استان روی کانی‌های قیمتی و نیمه‌قیمتی مطالعاتی داشته‌ایم و در این راستا بسته‌ای تهیه شده است. همچنین مطالعه روی محدوده‌های فلزی در دست اقدام است که با تامین اعتبار در نخستین فرصت پیگیری خواهند شد. همچنین گمانه‌زنی‌هایی برای وجود طلا در استان انجام شده که نیاز به مطالعات ویژه و تامین اعتبار دارد. به گفته معاون امور معادن سازمان صنعت، معدن و تجارت لرستان شناسایی کامل استان، پیجویی و اکتشاف معدنی از اهمیت بالایی برخوردار است و باید پیگیری شود. متاسفانه موضوع استخراج و روش‌های آن در استان تا اندازه‌ای قدیمی هستند و باطله‌های زیادی دارند. وی با بیان اینکه در کشورهای با فناوری استخراج بالا، باطله سنگ وجود ندارد، افزود: بهره‌برداری لازم از معادن استان نیاز به مطالعات بیشتری دارد و باید روی آن گسترده‌تر کار کرد.
برداشت زیرزمینی از معادن برای حفظ محیط‌زیست
یکی از موضوعاتی که امروزه در بخش معدن و صنایع معدنی مطرح است، رعایت ضوابط زیست‌محیطی در فعالیت‌های معدنی است زیرا برخی از محیط‌زیستی‌ها بر این باورند که معدنکاری باعث تخریب محیط‌زیست می‌شود. این درحالی است که بیشتر فعالان بخش معدن در تلاش هستند با استفاده از روش‌های مناسب معدنکاری، کمترین آسیب را به محیط‌زیست وارد کنند.
در این زمینه مومیوند گفت: بیشتر معادن در مناطق جنگلی و حفاظت شده قرار دارند که برداشت از آنها موجب تخریب محیط‌زیست می‌شود؛ یکی از راهکارها برای این بخش، استخراج به شکل زیرزمینی است؛ به همین دلیل تصمیم داریم یکی از معادن را به شکل زیرزمینی مورد بهره‌برداری قرار دهیم. در این رابطه مذاکره‌هایی انجام و طرح اولیه آن تهیه شده است. گفتنی است این کار در کشور برای نخستین‌بار انجام می‌شود. وی تصریح کرد: در رابطه با فرآوری سنگ نیز مطالعاتی داشته‌ایم و نیاز به مطالعه بیشتر در این رابطه داریم، زیرا حلقه مهم چرخه سنگ، فروش آن است که باید به طور جدی پیگیری شود تا به سهم واقعی خود در کشور و دنیا دست پیدا کنیم.
احداث نمایشگاه سنگ
یکی از راهکارهایی که معدنکاران صنعت سنگ برای بهبود شرایط بازار در نظر می‌گیرند معرفی محصولات خود و پیدا کردن بازارهای جدید است. در این راستا شاهدیم استان لرستان نیز برای برپایی نمایشگاه سنگ برنامه‌ریزی کرده است. در این‌باره مدیر امور نمایشگاه‌های بین‌المللی لرستان نیز اظهار کرد: برای احداث نمایشگاه سنگ غیر از شهرستان خرم‌آباد مکانی در بروجرد مشخص شده است. به گفته وی، اکنون تمام دستگاه‌های مربوط استقبال کرده‌اند و این اقدام کار مشترکی بین سازمان صنعت و معدن، اتاق بازرگانی و شرکت نمایشگاه‌های استان بوده و امکان برگزاری آن وجود دارد. در حال حاضر روی جزییات آن کار شده و با نمایشگاه بین‌المللی سنگ ایران نیز هماهنگ شده‌ایم. مدیر امور نمایشگاه‌های بین‌المللی لرستان تصریح کرد: کلمه نمایشگاه سنگ به طور عام به کار برده می‌شود و در این نمایشگاه محصولات و فرآورده‌های سنگی و تجهیزات مورد نیاز به نمایش گذاشته می‌شوند. وی یادآور شد: در نمایشگاه، شرکت‌کننده خارجی نداریم اما با کمک اتاق بازرگانی قصد داریم مشتریان بازار هدف را به اینجا بیاوریم تا از نزدیک در قالب هیات‌های تجاری از دستاوردهای استان دیدن کنند.
برگزاری نمایشگاه سنگ در لرستان
رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت لرستان نیز درباره وضعیت معادن سنگ استان لرستان اظهار کرد: یکی از ظرفیت‌های استان، معادن سنگ تزئینی است که یکی از فرآورده‌های کم‌نظیر و بی‌نظیر سنگ مربوط به استان لرستان است. به گفته محمدرضا صفی‌خانی، در گذشته نمایشگاه سنگ در استان داشتیم اما سطح آن پایین بود، به همین منظور تمام سعی خود را به کار بستیم تا نمایشگاه خوبی در این رابطه داشته باشیم. وی با بیان اینکه انجمن سنگ کشور متولی اجرای نمایشگاه سنگ در استان است، افزود: سعی بر این است که سطح نمایشگاه را افزایش دهیم و از فناوری نوین استفاده کنیم تا به تولید کمک کند. در این راستا مخاطبان سنگ استان و شرکت‌کنندگان و جامعه هدف مشخص شده‌اند. رییس سازمان صنعت، معدن و تجارت لرستان تاکید کرد: این نمایشگاه اسفند امسال برگزار می‌شود و در صورت مهیا نشدن مقدمات، حداکثر تا اوایل سال آینده اجرایی خواهد شد.
24 درصد صنعت سنگ کشور در لرستان
مهرداد غضنفری‌امرایی، معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منابع استانداری لرستان نیز با بیان اینکه حدود ۲۴ درصد صنعت سنگ کشور و ۳ تا ۴ درصد سنگ دنیا مربوط به استان لرستان است در ادامه گفت: رویکرد برنامه‌ریزان استان باید به صورتی باشد که این صنعت، ساماندهی و در بازار هدفمند شود. غضنفری امرایی با بیان اینکه در تولید مشکل نداریم اما از نظر بازار ضعف داریم، افزود: طرح توسعه سنگ استان در حال ارزیابی است و این نمایشگاه می‌تواند برای نشان دادن ظرفیت استان در این حوزه به ما کمک کند. معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منابع استانداری لرستان یادآور شد: با برپایی این نمایشگاه‌ها می‌توان ارزش افزوده محصولات را بالا برد برای همین نمایشگاه‌های متعددی در دست اجراست. وی بیان کرد: تقویم برگزاری این نمایشگاه‌ها باید مشخص شود تا اثرگذار باشد و به مشکلی برنخوریم.
فعالیت‌های زمین‌شناسی و اکتشافی استان لرستان
به نقل از پایگاه ملی علوم داده‌های زمین کشور، عمده فعالیت‌های زمین‌شناسی و اکتشافی انجام شده در استان لرستان به بخش‌های مختلفی تقسیم می‌شود. این استان ۲ پهنه ساختاری – رسوبی ایران را در برگرفته و بخش بیشتر لرستان واقع در خاور بروجرد ـ دورود قسمتی از پهنه زمین‌ساختی زاگرس است که از نظر داشتن ذخایرهیدروکربنی از سوی کارشناسان نفتی به سرپرستی شرکت ملی نفت ایران مورد بررسی قرار گرفته است. براساس این گزارش، بخش خاوری استان واقع در خاور محور بروجرد ـ دورود گستره کوچکی از زون دگرگونه سنندج ـ سیرجان است که بررسی‌های زمین‌شناسی و اکتشافی آن از سوی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور انجام شده است. فعالیت‌های مورد نظر در ۲ بخش زمین‌شناسی و اکتشاف تعریف شده است.
مورد نخست، بررسی زمین‌شناسی است که برای این بخش نقشه‌هایی در مقیاس یک به ۲۵۰ هزارم تهیه شده و بخشی از ۴ گوش‌های کوهدشت، دهلران، خرم‌آباد، کرمانشاه، همدان و گلپایگان را زیرپوشش قرار داده است. از مجموعه یادشده، نقشه زمین‌شناسی کوهدشت و دهلران نیز از سوی شرکت ملی نفت ایران و نقشه‌های کرمانشاه، همدان، خرم‌آباد و گلپایگان از سوی سازمان زمین‌شناسی مورد بررسی قرار گرفته‌اند. در واقع این نقشه‌ها گزارشی توصیفی و بیانگر توانایی‌های معدنی و زمین‌شناسی مناطق هستند. یکی دیگر از منابع اطلاعاتی پایه برای انجام امور زیربنایی و اکتشاف مواد معدنی، نقشه‌های زمین‌شناسی به مقیاس یکصدهزارم است که به طور عمده در محدوده‌های واقع بین ۰/۵ درجه و عرض و طول جغرافیایی تهیه می‌شوند. به همین دلیل هر نقشه یکصدهزارم حدود ۲۵۰۰۰ کیلومتر مربع را پوشش می‌دهد. درنتیجه هر استان با تعداد متغیر از نقشه‌های یکصدهزارم پوشیده می‌شود. این گزارش می‌افزاید: به جز بخش‌های کوچکی از استان لرستان، درصد قابل‌توجهی از لرستان دارای نقشه‌های زمین‌شناسی به مقیاس یکصدهزارم است که تعدادی از آنها از سوی شرکت ملی نفت ایران و بخشی نیز از سوی سازمان زمین‌شناسی مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. درحال‌حاضر تعدادی از این نقشه‌ها برای مناطق هرسین، نهاوند، ملایر، بروجرد، الیگودرز، گلپایگان و کرمانشاه چاپ و منتشر شده و نقشه‌های محلات، ورچه، شازند نیز در دست بررسی هستند.
فعالیت‌های گسترده سازمان زمین‌شناسی در لرستان
با توجه به پراکنش مواد معدنی فلزی و غیرفلزی، بخش بیشتر عملیات اجرایی اکتشافات معدنی به حاشیه خاوری استان لرستان اختصاص دارد. در بخش مرکزی و باختری استان لرستان (پهنه زاگرس) شرایط و ساخت‌های زمین‌شناسی برای تشکیل و تمرکز ذخایر هیدروکربوری فراهم بوده است. از طرفی در نواحی یادشده، بیشتر عملیات برای اکتشاف ذخایر نفتی بوده که از سوی شرکت ملی نفت ایران انجام شده است. در حاشیه خاوری استان لرستان (زون سنندج ـ سیرجان) تکاپوهای ماگماتیک و فرآیندهای تکتونیکی، شرایط انباشت ذخایر فلزی و غیرفلزی را فراهم کرده‌اند؛ بنابراین عمده فعالیت‌های اکتشافی از سوی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی انجام شده است. در این‌باره می‌توان فعالیت‌های اکتشافی استان لرستان را در ۲ بخش تعریف کرد؛ نخست اکتشافات ناحیه‌ای است. به طور عمده اکتشافات ناحیه‌ای در راستای شناخت تمام ظرفیت‌های معدنی یک منطقه و در چارچوب نقشه‌های زمین‌شناسی به مقیاس یکصدهزارم انجام می‌شود.
روش متداول این نوع اکتشافات، انجام عملیات ژئوشیمیایی است که به شکل اکتشافات چکشی و نمونه‌گیری از آبراهه‌ها و تجزیه شیمیایی نمونه‌ها و تفسیر و پردازش اطلاعات انجام می‌شود. باید در نظر داشت که هدف اکتشافات گفته شده، شناخت تمرکزها و چگونگی پراکنش عناصر معدنی در یک ناحیه است تا ضمن حذف مناطق کم توان معدنی بتوان اکتشافات نیمه تفصیلی و تفصیلی را به‌طور متمرکز سامان داد.
دومین مورد، اکتشافات موضوعی است. در واقع برای اکتشاف پاره‌ای از مواد معدنی استراتژیک و مورد نیاز فوری صنایع، برنامه‌های اکتشافی به طور خاص و موردی انجام می‌شود. انجام این مهم بستگی کامل به امکان وجود ماده معدنی مورد نظر در استان دارد.
صمت