روز گذشته اما با وجود حمله موشکی ایران به مقر فرماندهی و مراکز تجمع و پشتیبانی تروریست‌های تکفیری در دیرالزور سوریه، بازار جهانی نفت نخستین روز کاری خود در هفته جدید را بدون واکنش به این واقعه در قلب خاورمیانه آغاز کرد. به این ترتیب بازار جهانی طلای سیاه برای چهارمین هفته متوالی، نخستین روز کاری خود را با شیبی نزولی آغاز کرد تا گواهی بر تداوم نگرانی‌ها از معضل مازاد عرضه نفت خام در دنیا باشد، هرچند در ادامه روند معاملات در میانه روز قیمت‌ها با توجه به عوامل تکنیکال و شناسایی کف با اندکی رشد همراه شدند. با این وجود چشم‌انداز بازار نسبت به افزایش مازاد نفت خام، مانع از رشد بیشتر قیمت‌ها شد.
اما از نگاه کارشناسان، توجه بازار نفت به عوامل بنیادین بازار در کنار اتفاقی مانند اصابت 6 موشک میان‌برد از سوی ایران به مواضع تروریست‌های تکفیری در سوریه، نشان از این نکته دارد که جنس حمله موشکی ایران به سوریه با آنچه از سوی آمریکا در اوایل سال جاری میلادی رقم خورد متفاوت بوده است. به این ترتیب با توجه به اینکه هدف حمله موشکی دوشنبه‌شب گذشته ایران، مناطقی در سوریه بوده که تروریست‌های تکفیری در آن حضور داشته‌اند و خطری متوجه مردم یا حتی نیروهای ارتش آزاد سوریه نشده است، بازار نفت نیز با توجه به ماهیت حمله موشکی ایران (پاسخگویی به اقدامات تروریستی اخیر تکفیری‌ها در تهران)، واکنشی هیجانی به این واقعه نداشته است. بنابراین می‌توان از واکنش روز گذشته بازار نفت این برداشت را داشت که حمله موشکی دوشنبه‌شب ایران به بخشی از خاک سوریه که تروریست‌های تکفیری در آن فعالیت دارند، ایده‌ای جنگ‌طلبانه در پشت خود نداشته و تنها واکنشی به تحرکات آنها در خاک ایران بوده است.
16 نظر درباره آینده قیمت نفت
طبق تازه‌ترین نظرسنجی از 16 بانک و موسسه سرمایه‌گذاری بین‌المللی، پیش‌بینی این موسسات از تغییرات قیمتی نفت خام برنت در سال 2017 و 2018 نسبت به پیش‌بینی قبلی که در تاریخ 19 ماه مه انجام شده، به‌طور میانگین منفی بوده است. بر این اساس این 16 موسسه به شکل میانگین، نسبت به پیش‌بینی قبلی خود، افت قیمت 20/ 1 دلاری را برای هر بشکه نفت خام برنت در سال 2017 در‌نظر گرفته‌اند. همچنین میانگین افت قیمت هر بشکه نفت خام برنت در سال 2018، نسبت به نظرسنجی ماه گذشته، 23/ 2- دلار بوده است. در میان این 16 موسسه، 9 پیش‌بینی برای قیمت هر بشکه نفت خام برنت در سال 2017 نسبت به قبل بدون تغییر بوده است.بیشترین تغییر پیش‌بینی برای قیمت نفت خام برنت در سال جاری میلادی از سوی موسسه مورگان استنلی بوده که افت قیمت 5دلاری در هر بشکه را برای این نفت پیش‌بینی کرده است. همچنین کمترین تغییر پیش‌بینی برای سال یاد شده، از سوی موسسه جی پی مورگان با پیش‌بینی 63 سنت افت قیمت بوده است. به این ترتیب میانگین قیمتی که این 16 موسسه برای هر بشکه نفت خام در سال 2017 پیش‌بینی کرده‌اند، 14/ 56 دلار بر بشکه است.
همچنین برای پیش‌بینی قیمت هر بشکه نفت خام برنت در سال 2018، هشت موسسه نظر خود را تغییر نداده‌اند و یک موسسه نیز بدون نظر بوده است. اما بیشترین تغییر نظر برای قیمت هر بشکه نفت خام برنت در سال 2018، نسبت به ماه گذشته میلادی مربوط به موسسه جی پی مورگان بوده که افت 50/ 10 دلاری را برای این نفت پیش‌بینی کرده است. همچنین افت یک دلار بر بشکه، کمترین تغییر قیمتی برای نفت خام برنت در سال آینده میلادی از سوی موسسه بارکلیز بوده است.اما در مجموع، نظرسنجی این ماه برای قیمت هر بشکه نفت خام برنت در سال آینده میلادی به شکل میانگین روی عدد 70/ 58دلار بر بشکه قرار گرفته است. به این ترتیب می‌توان مشاهده کرد با وجود اینکه هیچ‌کدام از این 16 موسسه پیش‌بینی رشد قیمت را برای نفت خام برنت در سال جاری و سال آینده میلادی نداشته‌اند، قیمت این نفت همچنان در کانال 50دلاری قرار دارد که نشان از نوعی خوش‌بینی شکننده به بازار نفت دارد.
اهرم فشار آمریکا-اوپک بر بازار
اما روز گذشته و هم‌زمان با شروع هفته کاری بازار جهانی نفت، قیمت دو نفت شاخص بازار تحت تاثیر تداوم رشد دکل‌های حفاری در آمریکا به کاهش ادامه دادند و در میانه معاملات با مقاومت در برابر ریزش، بازگشت قیمت را تجربه کردند. با این وجود با هر تلاشی که کشورهای عضو و غیرعضو اوپک برای کنترل عرضه نفت خام به دنیا می‌کنند، تولیدکنندگان نفت خام در آمریکا جان بیشتری برای افزایش سطح تولیدات خود می‌گیرند که در نهایت منجر به فشار بر قیمت جهانی نفت خام می‌شود. اما آنطور که خالد الفالح، وزیر نفت عربستان سعودی عقیده دارد «عوامل بنیادین بازار نفت در مسیر صحیحی حرکت می‌کنند، اما بازار برای بازیافتن تعادل مجدد به زمان نیاز دارد.»
از دیگرسو نشانه‌‌های ضعف تقاضا برای بنزین در حالی به کاهش قیمت نفت خام دامن زده است که هر سال در آستانه فصل تابستان و با افزایش مسافرت‌های جاده‌‌ای، تقاضا برای سوخت و طلای سیاه بیشتر می‌شد. با تمام این تفاسیر، عوامل یاد شده در روز گذشته دست به دست هم دادند تا قیمت نفت به سطوحی در سال گذشته برسد که برای نخستین بار خبر اجرای توافق کاهش تولید اعلام شد. پس از قطعی شدن توافق کاهش تولید و اجرای آن از ژانویه 2017، قیمت جهانی نفت با رشد همراه شد؛ اما پس از تمدید 9 ماهه این توافق در 25 ماه مه (ماه گذشته میلادی) نگرانی‌ها از اجرا نشدن این طرح و روند بسیار کند خروج مازاد عرضه از بازار، باعث افت قیمت نفت از آن زمان و حفظ روند نزولی تا‌کنون شد. بر این اساس قیمت هر دو نفت معیار، از اواخر ماه مه با حدود 13 درصد کاهش قیمت همراه بوده است.
قیمت نفت خام برنت در معاملات روز گذشته و تا لحظه تنظیم این گزارش (ساعت 16 به وقت تهران) با 27 سنت رشد قیمت به 64/ 47 دلار بر بشکه رسید. همچنین نفت خام آمریکا 20 سنت رشد قیمت داشت تا به 94/ 44 دلار بر بشکه برسد. با این حال تحلیلگران عقیده دارند افزایش مداوم تولیدات نفت خام آمریکا از یکسو و رشد تولید لیبی و نیجریه به‌عنوان دو کشور عضو اوپک از دیگر سو، تلاش کشورهای عضو و غیرعضو اوپک برای کنترل عرضه را تضعیف کرده است. برخی تحلیلگران عقیده دارند «افرادی که به دنبال کف قیمت‌های فعلی هستند باید معادلات طرف عرضه را رصد کنند و به عواملی که از اواخر ماه مه باعث ریزش قیمت‌ها شده‌اند، نگاهی خوش‌بینانه داشته باشند.» با این وجود، در تازه‌ترین نظرسنجی‌ها از پیش‌بینی قیمت جهانی نفت خام، از رشد خبری نیست و قیمت‌ها در بهترین حالت در سطوح فعلی تثبیت شده‌اند یا در مواردی با کاهش همراه بوده‌اند.
بر اساس آخرین آمار از تعداد سکوهای نفتی در آمریکا که در روز جمعه اعلام شد، تعداد این سکوها با ثبت رکورد 22 هفته رشد متوالی از آوریل 2015، با رشدی 6 عددی در مجموع به 747 عدد رسید. بانک سرمایه‌گذاری گلدمن ساکس در این زمینه گزارش داده است: اگر تعداد دکل‌های فعلی حفظ شود، تولید نفت خام آمریکا می‌تواند در سه ماهه چهارم سال جاری نسبت به همین بازه زمانی در سال گذشته،روزانه 770 هزار بشکه رشد تولید را در میدان‌های پرمین، ایگل فورد، باکن و نیوبرارا به ثبت برساند. در کنار آمریکا، به واسطه بازگشت تولیدات نیجریه و لیبی به چرخه بازار، اوپک نیز عملا در افزایش عرضه نفت خام اثرگذار بوده است. اما کاهش چشمگیر صادرات عربستان به‌علت اوج گرفتن گرما در این کشور و افزایش مصرف داخلی تاثیری مثبت در عملکرد اوپک داشته است. با این حال خالد الفالح روز گذشته و در مصاحبه‌ای با روزنامه شرق‌الاوسط داشته، ابراز امیدواری کرد که «تولیدات لیبی به سطح عادی باز گردد.» او همچنین گفت: این درست نیست که لیبی را برای کاهش روند احیای تولید تحت فشار قرار دهیم.
کاهش رشد تقاضا در آسیا
از سویی شاخص‌های رشد تقاضا در آسیا، به‌عنوان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده نفت خام در دنیا نیز، نشانه‌هایی از تاخیر به همراه دارد که به خودی خود بر قیمت‌ها فشار آورده است. به گزارش خبرگزاری رویترز، آمار گمرک ژاپن نشان می‌دهد که واردات نفت خام این کشور در ماه مه نسبت به همین بازه زمانی در سال گذشته 5/ 13 درصد کاهش داشته است. هند نیز به‌عنوان دیگر غول مکنده نفت خام در آسیا، در ماه مه 2/ 4 درصدکمتر از همین زمان در سال گذشته نفت خام وارد کرده است. در چین نیز رشد تقاضا برای نفت خام کندتر شده است، البته نسبت به سطحی که رکورد محسوب می‌شده است. با تمام این تفاسیر خالد الفالح، وزیر نفت عربستان سعودی روز گذشته گفت: به نظر من عوامل بنیادین بازار در مسیر صحیحی حرکت می‌کنند؛ اما به دلیل مازاد بزرگی که طی چند سال گذشته در ذخایر ایجاد شده است کاهش تولید به زمان نیاز دارد تا موثر واقع شود. حال با توجه به اظهار نظر اخیر خالد الفالح و همچنین پیش‌بینی 16 موسسه از قیمت نفت خام برنت در سال جاری و سال آینده میلادی، باید دید پایبندی کشورهای عضو و غیرعضو اوپک به کاهش تولید مانند آنچه در ماه مه اتفاق افتاد در سطحی بالا باقی خواهد ماند یا یک حرکت نادرست و غیرقابل پیش‌بینی از سوی این ائتلاف، انبوه نفت‌های مانده در پشت سد «طرح کاهش تولید» را روانه بازار خواهد کرد؟
دنیای اقتصاد