در حالی که در سه سال گذشته درآمد نفتی بزرگترین کارتل نفتی جهان، هر ساله کاهشی محسوس را نسبت به سال پیش از آن تجریه میکرد، بررسیها نشان میدهد درآمد اعضای اوپک در مجموع در سال گذشته میلادی به 433 میلیون دلار رسیده است. این در حالی است که پیش از این در سال 2015، اعضای اوپک درآمدی برابر با 404 میلیون دلار داشتند.
کاهش قیمت نفت در سال های 2013، 2014 و 2015 سبب شد درآمدهای نفتی اعضای اوپک نیز در این دوره زمانی آب برود.
قیمت نفت پس از سال 2013 رو به کاهش نهاد و افزایش قابل توجه تولیدکنندگان نفتی برای حفظ درآمدهایشان در عین کاهش قیمتها، خود، تشدید روند نزولی قیمت نفت را در پی داشت.
بر این اساس ایران در این سالها به دلیل تحریمهای نفتی اتحادیه اروپا و شمول تحریم بر تمامی ارکان اقتصادی، سهمی اندک از بازار جهانی نفت را در اختیار گرفت و در برخی سالها حتی صادرات نفت ایران به کمتر از یک میلیون بشکه نفت در روز رسید.
در حالی که متوسط قیمت نفت در سال 2012 بیش از 111 دلار در هر بشکه برای سبد نفت اوپک بود، این قیمت در سال 2013 به 105 دلار در هر بشکه و در سال 2014 به کمتر از 100 دلار رسید.
سال 2015 شوکی عجیب در بازار نفت به وقوع پیوست و قیمت هر بشکه نفت بیش از 50 درصد کاهش را تجربه کرد. سازمان اوپک متوسط قیمت نفت در سال 2016 را حتی کمتر از 50 دلار و در محدوده 40 دلار اعلام کرد اما آنچه به نظر میرسد اقدامات صورت گرفته از سوی اعضای اوپک سبب شد بهای نفت در سال 2017 روندی معکوس با سالهای اخیر را طی کند.
در اولین روزهای خرداد وزرای نفت کشورهای عضو اوپک در نشست ۱۷۲ بر سر تمدید توافق نوامبر ۲۰۱۶ این سازمان مبنی بر کاهش یکمیلیون و ۲۰۰هزار بشکهای تولید نفت برای بازه زمانی ۹ ماه آینده به اجماع رسیدند. به این ترتیب پیش بینی شده است متوسط قیمت نفت در سال جاری بیش از 50 دلار باشد.
به این ترتیب پس از سالهای سخت نفتی برای اعضا، قیمتها در حال افزایش بوده و همین امر، درآمدهای نفتی را بالا میبرد.
ایران استثنای اوپک در سال 2016
در حالی که درآمد اعضای اوپک در سال 2016 کاهش داشت، ایران تنها کشوری بود که در این فضای کاهشی توانست رشد درآمدهای نفت را تجربه کند. این مهم، در سایه اجرایی شدن قرارداد برجام رخ داد چرا که با اجرایی شدن برجام، ایران توانست نسبت به بازپس گیری سهم خود را از بازارهای نفت اقدام کند.
تولید و صادرات نفت ایران در این دوره افزایشی قابل توجه را تجربه کرد؛ به طوری که در حال حاضر صادرات نفت ایران از 2 میلیون و 600 هزار بشکه نفت فراتر رفته است.
درآمد نفتی ایران در سال 2016 با افزایشی 24 درصدی به 36 میلیارد دلار رسید. به این ترتیب 8 درصد از درآمدهای حاصل شده از فروش نفت در میان اعضای اوپک، در سال 2016 به ایران اختصاص یافت. در همین دوره زمانی، عربستان رقیب قدرتمند ایرانی با کاهش 15 درصدی، در این سال 133 میلیارد دلار درآمد کسب کرد.
به نظر میرسد توافق اعضای اوپک و غیراوپک که در نشست اخیر اوپک نیز تمدید شد، در حراست از قیمتها در بازار نفت به شدت موثر بوده است. پیش بینی شده است در سایه رشد قیمت نفت در سال آینده میلادی، درآمد اعضای اوپک به حدود 600 میلیارد دلار ، یعنی سطح درآمدی سال 2009 بازگردد.
دنیای اقتصاد