به گزارش ارانیکو به نقل از گروه اقتصادی خبرگزاری خانه ملت، چیزی از زمان مباحث طولانی پیرامون نرخ ارز و چند نرخی شدن نگذشته که امروز این امر به راه‌اندازی بورس ارز رسیده، یا بهتر است بگوییم آنچه بورس ارز خوانده شده است شاید این برای نخستین باری نیست که در کشور با تغییراتی در معانی و مفاهیم و مصادیق اصلی آنها، دست به ابتکاراتی زده می‌شود که بعضا هیچ شباهتی با آنچه خوانده می‌شوند، ندارد؛ بورس ارز یکی از همین ابتکارات جدید است چندهفته پیش بود که خبر راه‌اندازی بورس ارز از زبان رئیس‌جمهور شنیده شد؛ خبری که حاکی از آن بود که تا کمتر از یک هفته دیگر، بورس ارز راه‌اندازی می‌شود و سازوکاری که در واقع اطلاق لفظ بورس به آن، هیچ موضوعیتی ندارد و تنها شباهت آن با بورس، انجام معاملاتش در تالار بورس است.مهم‌ترین هدفی که از راه اندازی بورس ارز از سوی برخی از مسئولین عنوان شد خروج از بحران ارزی و جلوگیری از رانت بود. به طوری که سیدشمس‌الدین حسینی وزیر امور اقتصادی و دارایی در این باره می‌گوید که بورس ارز با هدف کاستن از شکاف زیاد بین نرخ ارز مرجع و نرخ بازار آزاد آغاز به کار خواهد کرد.
اختلاف قیمت حدود ۱۰۰۰تومانی بین ارز دولتی و ارز بازار آزاد، مسئولان اقتصادی را به تلاش جدیدی واداشته تا با راه‌اندازی بـورس ارز شکاف موجود بین نرخ ارز مرجع و ارز در بازار آزاد را کم کنند. آن‌طور که شمس‌الدین حسینی گفته است بورس ارز احتمالا از مردادماه آغاز به کار خواهد کرد تا صادرکنندگان غیرنفتی، سرمایه گذاران خارجی و دیگر کسانی که ارز با منشا خارجی در اختیار دارند و حتی بانک مرکزی به عنوان عرضه کننده ارز در بورس حاضر شوند و از طرف دیگر کسانی که برای تجارت به ارز نیاز دارند با ثبت سفارش، در این بازار حضور یابند. اما در این میان نمایندگان نسبت به راه‌اندازی این بورس انتقاد دارند و معتقدند راهکار اصلی خروج از بحران بازار ارز، بورس نیست.
بورس جای ارز نیست
رییس کمیسیون اقتصادی مجلس با تاکید براین که دولت با اتخاذ سیاست‌های ارزی مناسب باید ثبات اقتصادی ایجاد کند می گوید: جای ارز در بورس نیست چرا که با راه اندازی بورس ارز ثبات اقتصادی زیر سئوال می رود و نوسانات هر روز بازار ارز قیمت ها را متزلزل خواهد کرد.
ارسلان فتحی پور اظهار داشت: با کاهش و افزایش روزانه تقاضای ارز واردکنندگان مواد اولیه تولید، نمی‌دانند که چه زمانی کالا وارد کنند.
نماینده مردم هوراند، کلیبر، آبش احمد و خدا آفرین در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه تا زمانی که ثبات در بازار ارز وجود نداشته باشد نمی توان اقتصاد پویا داشت در این باره که ارز انبوه دست دولت و صادرکنندگان است نه مردم گفت: هرگونه تزریق پول به جامعه تورم زاست و دولت باید تمام اولویت ها و برنامه‌هایش در راستای تقویت تولید باشد و ارز ۱۲۲۶ تومانی واردات کالاهای اساسی و مواد اولیه تولید را تامین کنیم.
وی با تاکید بر این که جای ارز در بورس نیست اظهار داشت: باید در شرایط کنونی اقتصاد ماموریتی حرکت کرد به طور مثال به وزارت جهاد و صنعت و معدن به شرطی یارانه بدهیم که در عرض یک سال یا مدت مشخصی تولید را به میزان هدف برسانند و پس از یکسال به طور کامل یارانه را قطع کنیم.
به اعتقاد رییس کمیسیون اقتصادی مجلس تزریق ارز در بازار بورس نقدینگی و تورم را افزایش داده و تقاضا برای خرید ارز را افزایش می دهد و در نهایت با افزایش قیمت ارز قیمت کالاهای اساسی افزایش می یابد.
مسئولان توضیح دهند
عضو دیگر کمیسیون اقتصادی مجلس درباره راه اندازی بورس ارزنیز می‌گوید: مسئولین اقتصادی کشور باید در جلسه کمیسیون اقتصادی حاضر شوند و درباره جزییات بیشتر این طرح و آثار و پیامدهای آن توضیح دهند.
غلامحسین شیری علی آبادی اظهار داشت: طبق تکلیف برنامه پنجم ، قیمت ارز باید شناور مدیریت شده باشد و شرایط کشور به گونه ای نیست که بتوان بازار را بدون سیاست خاصی کنترل کرد.
نماینده مردم هشترود ، چارویماق در مجلس شورای اسلامی ادامه داد: دولت باید بازار ارز را چه در بورس چه در شکل کنونی کنترل و مدیریت کند و قیمت ارز باید شناور مدیریت شده باشد.
وی افزود: نرخ ارز در بورس با نوسانات زیادی روبرو خواهد شد و قطعا تولید و صنعت از این نوسانات متاثر خواهند شد که به طبع آن بیکاری و قیمت کالاها از این تغییرات تاثیر منفی می پذیرند.
نماینده ناظر در صندوق توسعه ملی در ادامه بیان کرد: مسئولان اقتصادی کشور باید در جلسه کمیسیون اقتصادی حاضر شوند و درباره جزییات بیشتر این طرح و آثار و پیامدهای آن توضیح دهند.
بازار آشفته تر می شود
دیگر عضو کمیسیون اقتصادی مجلس نیز درباره راه اندازی بورس ارز بر این باور است که رویکرد تاسیس بورس ارز با توجه به ابهامات موجود و وضعیت اقتصادی کنونی نوعی دامن زدن به شرایط التهاب آور و آشفتگی بازار ارز است.
ایرج ندیمی افزود: با توجه به این که به دنبال تحریم امکان انتقال ارز از طریق سیستم بانکی نداریم، ارز انبوهی برای عرضه نخواهیم داشت و ارایه ارز در بورس یا از طریق دولت خواهد بود یا صادرکنندگان، که با چنین وضعیتی دولت باید توضیح دهد که برای ایجاد این بورس چه هدفی دارد.
نماینده مردم لاهیجان و سیاهکل در مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: این طرح مبهم است و در ارتباط با راه اندازی بورس ارز اولین و مهم ترین سوالی که داریم این است که این اقدام چه تاثیری بر اقتصاد دارد؟ آیا هدف عرضه محض ارز است ؟یا این که نوعی دور زدن صرافی هاست.
وی ادامه داد: بانک مرکزی مرجع جمع آوری ارز است و باید از اهداف این طرح بگوید و توضیح دهد که آیا با راه اندازی این بورس دنبال درآمد است و می خواهد این درآمد را صرف چه اموری کند و آیا این طرح در کنترل گرانی ها موثر خواهد بود یا خود منشا گرانی خواهد شد؟
بورس ارز همچنان هاج و واج
سید ناصر موسوی لارگانی اظهار کرد: اگر ارز در بورس عرضه شود و قیمت آن روزانه و یا ساعتی تعیین شود واردکننده دچار سردرگمی می شود و نمی داند که مواد اولیه مورد نیاز تولید را چه زمانی وارد کنند و ارز مورد نیازش را چه زمانی خرید کند.
نماینده مردم فلاورجان در مجلس شورای اسلامی افزود:امسال به نام سال تولید ملی ، حمایت از کارو سرمایه ایرانی نام گذاری شده است که برای تحقق آن باید زمینه حمایت از تولید را فراهم کرد نه این که هر روز مشکل تازه ای را پیش روی صنعتگران و تولید کنندگان گذاشت.
به گفته این عضو کمیسیون اقتصادی مجلس تغییرات شاخص بورس ارز می‌تواند بر قیمت سایر کالاها تاثیر بگذارد و یا تغییر مولفه‌های دیگر بر شاخص های بورس موثر باشد که این رویکرد، رویکرد خوبی نیست.
تصمیمات ناپخته
یک عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس، راه‌اندازی بورس ارز را اتفاقی مثبت در بازار ارزی کشور خواند و در عین حال تاکید کرد: اگر برخی تصمیمات ناپخته و اظهار نظرهایی که می‌شود بر این بورس سایه افکند، راه به جایی نخواهیم برد.
عزت‌الله یوسفیان‌ملا با اشاره به راه‌اندازی بورس ارز در کشور، اظهار داشت: این بورس به طور قطع میدان رقابت را در بازار ارزی کشور ایجاد می‌کند و می‌تواند گام مثبتی در جهت ایجاد تعادل ارز باشد.
نماینده مردم آمل و لاریجان در مجلس شورای اسلامی، با بیان اینکه برخی اظهار نظرهای نامناسب بر نوسانات ارزی دامن می‌زند، افزود: اگر سیاست‌گذاری‌هایی که در ارز صورت می‌گیرد مانند حذف ارز دانشجویی و مسافرتی و برخی تصمیمات ناپخته و اظهار نظرهایی که می‌شود بر بورس هم سایه بی‌افکند راه به جایی نخواهیم برد.
وی تصریح کرد: اما اگر واقعا کار بر پایه اصول و درست باشد جای امیدواری است که یک اتفاق صحیح در اقتصاد کشور رخ دهد.
به گفته عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس نهم، بورس ارز در صورتی سیاست‌گذاری‌های صحیح می‌تواند راهی برای جلوگیری از رانت و چند نرخی شدن ارز باشد.
هدف مشخص نیست
عضو هیات رئیسه کمیسیون اقتصادی مجلس، نیز گفت: وزیر امور اقتصادی و دارایی باید مشخص کند که تمرکز بورس ارز بر ارز تک نرخی است یا ارز چند نرخی، اما متاسفانه هنوز هدف وزیر اقتصاد مشخص نیست.
ابراهیم نکو راه‌اندازی بورس ارز را نیاز به کار کارشناسی و مطالعاتی دقیق خواند و اظهار کرد: اگر این بورس به صورت فی‌البداهه راه اندازی شود، به طور قطع ذهنیت‌ها و مشکلات دیگری به وجود می‌آورد.
نماینده مردم رباط کریم در مجلس شورای اسلامی، افزود: برای راه‌اندازی بازار بورس ارز باید کار کارشناسی دقیقی صورت بگیرد تا فردا پشیمانی را در پی نداشته باشد؛ اما امیدواریم که این بورس بتواند تا حدی بازار آشفته ارز را ساماندهی کند.
وی با بیان اینکه بانک مرکزی یکی از مراجع اصلی است که باید درباره راه‌اندازی بورس ارز اظهار نظر کند، گفت: به نظر می‌رسد که آقای بهمنی و بانک مرکزی نظر مساعدی در رابطه با راه‌اندازی این بورس ندارند.
نکو در توضیح دلایل تمایل نداشتن بانک مرکزی به احداث بورس ارز، یادآور شد: در مجموع با توجه به شرایط پیش آمده برای ارز، این بورس نمی‌تواند بازار ارز را ساماندهی کند، از سوی دیگر باید بدانیم هدف از راه‌اندازی این بورس چیست.
به گفته نماینده مردم رباط کریم در مجلس نهم، وزیر امور اقتصادی و دارایی باید مشخص کند که تمرکز این بورس بر ارز تک نرخی است یا ارز چند نرخی، اما متاسفانه هنوز هدف وزیر اقتصاد مشخص نیست.
دبیر دوم کمیسیون اقتصادی مجلس نهم، افزود: برای احداث این بورس باید پیش از اجرا یک گروه کارشناسی در این رابطه نظرات خود را بیان کنند و پس از جمع‌بندی تصمیم نهایی درباره بورس ارز گرفته شود.
دولت اگر به راه‌اندازی بورس ارز مصمم است به طور قطع باید پیش از راه‌اندازی این بورس از نظرات کارشناسان اقتصادی کشور استفاده کند تا بیش از این رانت‌جویان در بازار ارزی کشور جولان ندهند.