در سال‌های پایانی دهه 60 ایجاد و توسعه مناطق آزاد در ایران مورد توجه قرار گرفت. در کشور‌هایی با اقتصاد بسته مناطق آزاد مفری برای توسعه صادرات و واردات می‌شود. در ایران همواره بر این مهم تاکید شده که مناطق آزاد باید سکوی صادرات باشند، حال آنکه انتقادات زیادی در این زمینه وجود دارد که بر عکس مناطق آزاد ایران تبدیل به مکان‌هایی برای واردات شده‌اند.
تاسیس بانک در مناطق آزاد
در دولت‌های یازدهم و دوازدهم تاکید زیادی بر نقش مناطق آزاد شد. ایران همچنان عضو WTO نیست و بر این اساس توسعه اقتصادی خود در زمینه واردات و صادرات را با تعرفه‌گذاری و افزایش مناطق آزاد دنبال می‌کند. مسئولان دولتی بر این باورند که در شرایط فعلی چاره‌ای جز توسعه مناسبات تجاری با کشورهای دیگر نیست. ایران نمی‌تواند همچنان با تکیه بر درآمد‌های نفتی دخل و خرج خود را سامان دهد، بلکه باید به صادرات غیرنفتی توجه ویژه‌ای داشته باشد. علاوه بر این در راستای حمایت از تولید داخلی چاره‌ای جز مقابله موثر با قاچاق وجود ندارد. مناطق آزاد به این صورت که تجارت را رونق می‌دهند، می‌توانند تاثیر زیادی بر توسعه اقتصادی و کاهش وابستگی به نفت داشته باشند. مساله‌ای که از دیرباز این مناطق با آن دست به گریبان بوده‌اند، آسان نبودن مراودات بانکی است. تحریم‌هایی که همچنان ایران با بخشی از آنها درگیر است، مراودات بانکی را کند کرده است. یکی از راهکار‌هایی که مسئولان در سال‌های اخیر برای حل این معضل در نظر داشته‌اند، تاسیس شعبه بانک‌های خارجی در ایران به‌ویژه در مناطق آزاد است. از طرف دیگر، ایران تلاش می‌کند شعباتی از بانک‌های خود در خارج از کشور تاسیس کند. ایران در پسابرجام فرصت این را یافت تا مراودات بانکی خود را گسترش دهد. اتصال به سوئیفت گامی بلند در راستای بهبود مراودات بانکی بود. علاوه بر این، ایران در دو سال اخیر از فهرست سیاه FATF خارج شده است که این خود می‌تواند اعتمادساز باشد و بانک‌های خارجی را متمایل به مراوده با ایران کند. آن‌طور که مسئولان دولتی می‌گویند در حال حاضر ایران با بانک‌های بزرگ چین، روسیه و کره‌جنوبی ارتباط دارد. چندین بانک اروپایی نیز مراودات خود با ایران را آغاز کرده‌اند، اما تهدید‌های ترامپ مانع از مراوده برخی بانک‌های بزرگ اروپایی با کشور ما شده است. ایران تلاش می‌کند در شرایطی که اقدامات ضد ایرانی ترامپ ادامه دارد، راهکار‌هایی برای مراوده با جهان به‌ویژه در حوزه بانکی بیابد. جذابیت تجارت با ایران می‌تواند سرمایه‌گذاران خارجی را به کشور ما بکشاند. اگر رونق مناطق آزاد بیشتر شده و ایران با کشورهای دیگر وارد یک بازی برد - برد شود، قطعا بانک‌های خارجی نیز به فکر تاسیس شعبه در ایران می‌افتند.
انعقاد 4/5میلیارد دلار قرارداد سرمایه‌گذاری
دبیر شورای عالی مناطق آزاد تجاری- صنعتی از اتمام تدوین آیین نامه تاسیس بانک خارجی در مناطق آزاد و ارسال آن به شورای اقتصاد خبر داد. به گزارش مهر، مرتضی بانک در نشست هم اندیشی مدیران مناطق آزاد کشور در فرودگاه امام خمینی(ره) گفت: این نشست برای تبادل تجربیات مدیران مناطق آزاد برگزار می‌شود و برای اینکه بتوانیم هماهنگی‌های گسترده‌ای بین مناطق آزاد تجاری-صنعتی ایجاد کنی، هر دو هفته یک بار این جلسات را در یکی از مناطق آزاد برگزار خواهیم کرد که اولین جلسه آن دوهفته قبل در منطقه آزاد قشم برگزار شد و امروز دومین نشست را در منطقه آزاد فرودگاه امام خمینی(ره) برگزار می‌کنیم. او با بیان اینکه مدیران عامل و معاونان مناطق آزاد و اعضای شورای عالی مناطق آزاد در این نشست‌ها حضور دارند و با پیشرفت‌های هر منطقه به‌صورت مستقل آشنا می‌شوند، افزود: به‌نظر می‌رسد فعالیت‌های اقتصادی صرفا در چارچوب رقابت آزاد و سالم ایجاد خواهد شد. مناطق آزاد نیز به‌عنوان مناطقی که برای فعالیت آزاد اقتصادی، تجاری و صنعتی در نظر گرفته شده‌اند و در کشورهای مختلف نیز این نوع مناطق بر پایه رقابت سالم حرکت می‌کنند، رقیب اصلی ما کسانی خواهند بود که بتوانند فعالیت جدی تر اقتصادی را در حوزه منطقه‌ای انجام دهند. مشاور رئیس‌جمهور ادامه داد: شرکت‌های خارجی در مناطق آزاد حضور دارند و با توجه به توافقات خوبی که انجام داده‌ایم تلاش شده سهم ویژه‌ای از ۳۰میلیارد دلار فاینانس خارجی را برای مناطق آزاد تخصیص دهیم. طبیعی است که مرحله اجرایی هر نوع فعالیت اقتصادی منوط به سرمایه‌گذاری است. دبیر شورای عالی مناطق آزاد تصریح کرد: پس از برجام از ترکیه، چین، ایتالیا، کره‌جنوبی و فرانسه در مناطق آزاد در حوزه بنگاه‌های کوچک و متوسط سرمایه‌گذاری شده است. به‌گفته بانک در چهار سال اخیر 5/4میلیارد دلار در مناطق آزاد سرمایه‌گذاری مصوب شده که ۹۰۰میلیون دلار آن به مرحله اجرا و عملیاتی رسیده است. او تاکید کرد: امتیازاتی که قانون در مناطق آزاد برای فعالیت‌های اقتصادی در نظر گرفته برای سرمایه‌گذاران در این مناطق اعمال خواهیم کرد که شامل معافیت مالیاتی و عوارض گمرکی به مدت ۲۰سال، تردد بلامانع اتباع خارجی در حوزه مناطق آزاد و اختصاص زمین ۱۰۰درصد رایگان به سرمایه‌گذاران است. این مقام مسئول در وزارت امور اقتصادی و دارایی یادآور شد: آیین نامه تاسیس بانک خارجی از سوی بانک مرکزی تدوین و به شورای اقتصاد ارسال شده است که نتیجه آن امکان ایجاد بانک خارجی در مناطق آزاد است. بانک خاطرنشان کرد: تاکنون ارتباط منسجمی میان شورای عالی مناطق آزاد و منطقه آزاد فرودگاه امام خمینی(ره) وجود نداشت که پس از تغییر مدیر فرودگاه امام خمینی(ره)، این ارتباط برقرار شده و زیرساخت‌هایی نیز ایجاد شده است.
آرمان