برخی مسوولان تجارت خارجی ایران همزمان با تشدید نوسان در بازار ارز، به واردکنندگان توصیه‌هایی کردند تا هم التهاب به وجود آمده در بازار ارز قدری فرونشیند و هم بازرگانان از این نوسان‌ها متضرر نشوند.
رییس مجمع عالی واردات، واردکنندگان را به «صبر» دعوت کرده و گفته تا در صورت امکان خرید ارز را به تعویق بیندازند. از سوی دیگر رییس گمرک ایران نیز با «حبابی» خواندن بازار ارز پیش‌بینی کرده به زودی نرخ‌های فعلی کاهش می‌یابد. با این همه برخی دست‌اندرکاران از جمله یک عضو مجلس با انتقاد از عملکرد دولت در ساماندهی بازار ارز نسبت به قاچاق واردات کالا ابراز نگرانی کرده و اعلام می‌کند: بهترین راه برای ساماندهی وضعیت فعلی بازار ارز، مدیریت درست واردات است. محمدحسین برخوردار، رییس مجمع عالی واردات با اشاره به تلاطم موجود در بازار ارز، به واردکنندگان شناسنامه دار کشور توصیه کرد که در صورت امکان خرید ارز مورد نیاز خود را تا رسیدن به بازار تعادلی به تاخیر بیندازند.
به گفته برخوردار، هر چند تجارت بین‌المللی قاعده‌های خاص خود را دارد و واردکنندگان باید در موعد تعیین شده نسبت به پرداخت وجوه شریک خارجی خود اقدام کنند، ولی با توجه به تلاطم بازار ارز، مجمع توصیه می‌کند در صورتی که واردکنندگان در شرایط اضطرار قرار ندارند و تا جایی که توافقات بین‌المللی اجازه می‌دهد و تا زمان متعادل شدن هیجانات و نوسانات بازار ارز بهتر است از خرید ارز خودداری کنند.
بر اساس تحلیل عضو هیات رییسه اتاق بازرگانی تهران، قیمت ارزی که در حال حاضر در بازار اعلام می‌شود، ناشی از تقاضای ارز غیربازرگانی است و از آنجا که ارز بازرگانی با نرخ‌های فعلی در هیچ تجارتی یا تولیدی دارای توجیه اقتصادی نیست؛ بنابراین واردکنندگان رسمی که در شرایط فشار تحریم‌ها در حال خدمات‌رسانی به جامعه هستند، باید با تدبیر و تامل بیشتر با این موضوع برخورد کنند.
او همچنین با اشاره به سوابق نوسانات ارزی در بازارهای کشورهای مختلف اظهار کرد: اساسا تلاطم ارز نشان دهنده وجود برخی مشکلات مزمن در اقتصاد کشور است که باید به‌عنوان یک پدیده اقتصادی به آن نگاه و به‌منظور حل آن تدابیر خاصی اتخاذ شود. در ترکیه نیز بین سال‌های 1971 تا 1976 میلادی چنین اتفاقی افتاد و پس از طی یک فرآیند منطقی به ثبات نسبی رسید. در ایران نیز که بارها شاهد دستاوردهای بزرگ مدیریتی در طول سال‌های گذشته بوده‌ایم، انتظار متقاضیان ارز آن است که با اعمال مدیریتی دقیق، این مشکلات برطرف شود.
نرخ ارز در بازار واقعی نیست
عباس معمارنژاد، رییس کل گمرک هم با بیان اینکه نرخی که در مرکز مبادلات ارزی اعلام می‌شود باید دو درصد زیر نرخ بازار باشد، گفت: قطعا آن چیزی که در حال حاضر در بازار وجود دارد و نرخی که در بازار اعلام می‌شود، حبابی است و نرخ واقعی نیست. او مرکز مبادلات ارزی را مکانی جدید برای تامین ارز مورد نیاز واردکنندگان معرفی کرد و به ایسنا گفت: شخصی که در این اتاق ارز دریافت می‌کند حتما باید واردات کالا انجام دهد. به گفته معمارنژاد استراتژی دولت این است که در روزهای آینده نرخ، روند نزولی را طی کند.
30میلیارد دلار قاچاق
اما در حالی که متولیان واردات در کشور، به موازات تشدید التهاب در بازار ارز در تلاش برای نظم بخشیدن به فرآیند ورود کالا به کشور هستند و واردکنندگان را به سمت راه‌های مطمئن تهیه ارز توصیه می‌کنند، برخی از کارشناسان نگرانی‌هایی در مورد قاچاق کالا به کشور دارند. از یک سو مسوولان دولتی می‌گویند با افزایش نظارت‌ها بر بازار ارز فرآیند ثبت سفارش، گشایش اعتبارات، تهیه ارز مورد نیاز و در نهایت ورود کالا به کشور بیش از پیش سامان‌مند می‌شود؛ اما از سوی دیگر برخی دست‌اندرکاران همچنان نسبت به ورود قاچاق به کشور هشدار می‌دهند. به گفته علیرضا منادی سپیدان،عضو هیات‌رییسه مجلس سالانه حدود 30 میلیارد دلار کالای قاچاق وارد کشور می‌شود که بخش قابل توجهی از این رقم به اجناس غیرضروری اختصاص دارد. البته پیش از این مقام‌های رسمی ارزش کالاهای قاچاق در سال گذشته را 20 میلیارد دلار اعلام کرده بودند. بر اساس گزارش ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در سال 89 نیز 14 میلیارد دلار کالا به صورت قاچاق وارد کشور شد. منادی، نماینده مجلس معتقد است نباید با دامن زدن به مناقشات سیاسی فضای اقتصاد را تحت‌شعاع قرار داد و می‌گوید: واردات باید از سوی دولت ساماندهی شده و از ورود کالاهای غیر ضروری جلوگیری و با قاچاق 30 میلیارد دلاری واردات مقابله شود. او ساماندهی واردات را یکی از راهکارهای مقابله با التهاب اخیر بازار ارزی ارزیابی کرد و گفت: در این زمینه مشکل وجود دارد و انواع و اقسام کالاهای غیرضروری وارد می‌شود که برای واردات آن بیشترین ارز کشور پرداخت می‌شود. به گفته عضو کمیسیون تحقیقات و آموزش مجلس، سالانه حدود 30 میلیارد دلار کالای قاچاق وارد کشور می‌شود که این باعث از بین بردن اشتغال و تولید کارخانه‌های داخلی می‌شود که دولت در راستای ساماندهی تقاضا برای ارز، باید جلوی قاچاق را بگیرد.
به اعتقاد او التهاب بازار ارز هیچ دلیلی جز مشکل مدیریت ندارد؛ اقتصاد کشور بنا به گفته رییس‌جمهور قریب به 100 درصد دولتی است و هر مشکلی در آن وجود دارد، به خاطر مدیریت دولت است. عضو هیات‌رییسه مجلس از سوی دیگر به خلف وعده‌های دولت در مورد حمایت از تولید داخلی اشاره کرد. به گفته او در حالی که قرار بود در قانون هدفمندی یارانه‌ها 30 درصد از درآمد هدفمندی را به تولید کمک کند، اما اعلام کردند همه درآمد هدفمندی را به مردم می‌دهیم و بخش تولید سهمی نبرد. به اعتقاد منادی حالا با افزایش هزینه‌های تولید و افزایش قیمت‌ها تمام مردم دچار مشکل می‌شوند.
نماینده تبریز در مجلس شورای اسلامی گفت: همچنین قرار بود 20 درصد از درآمد هدفمندی صرف جبران هزینه دستگاه‌ها و سازمان‌های دولتی شود که دولت آن را هم نپرداخت و نتیجه این شد، اکثر ادارات و بیمارستان‌های دولتی دچار مشکل شده‌اند و خدمات به مردم نمی‌دهند و فعالیت آنها به سختی پیش می‌رود.
دنیای اقتصاد