آمار ابزار و تجهیزات بانکی که به تازگی منتشر شده است، نشان می‌دهد که 5 بانک برتر در حوزه ابزارهای پرداخت الکترونیکی تا پایان سال 93 بیش از 196میلیون و 56 هزار فقره کارت بانکی برای ایرانیان صادر کرده‌اند و در مجموع بیش از 332میلیون کارت الکترونیکی از کل بانک‌های کشور در دست مردم است.

این آمار نشان می‌دهد که هر ایرانی به طور متوسط 4.5 کارت الکترونیکی در دست خود دارد. یعنی هر ایرانی تمایل به نگهداری 4 تا 5 کارت در کیف و جیب و محل کار و زندگی خود دارد و این موضوع نشان‌دهنده نبود نرم‌افزارها و امکانات و برنامه بین بانک‌ها برای انجام کامل نیازهای پولی و بانکی مردم دارد. به عبارت دیگر، هر خانوار ایرانی 4.2 نفره حدود 19تا 20 کارت الکترونیکی دارد و این موضوع نشان‌دهنده عدم کارایی بانک‌ها با وجود گسترش روزافزون بانکداری الکترونیکی دارد.

به عبارت دیگر وجود 332 میلیون کارت الکترونیکی نشان می‌دهد که یک خانواده ایرانی به جای آنکه 4کارت داشته باشد و تمام کارهای بانکی و امور مالی زندگی را انجام دهد تمایل به نگهداری 20کارت و مشکلات حساب و کتاب و واریزی، نقل و انتقال، استرس دریافت و پرداخت و عدم اطلاع از گردش هر کارت و... دارد زیرا چاره‌یی جز این نیست و بانکداری الکترونیکی اگرچه فیزیکی رشد زیادی داشته و میلیون‌ها کارت و کارتخوان و دستگاه عابر بانک و... داریم اما برنامه بین بانکی و و نقل و انتقالات و محدودیت‌های آن مشکل‌ساز است و رضایت کامل مردم را جلب نکرده است.

سرمایه‌گذاری زیادی انجام شده اما متناسب با آن برنامه‌ریزی صورت نگرفته و لازم است که برنامه‌ریزان سیستم دریافت و پرداخت بانک‌ها متناسب با نیازهای مردم ایران، فرهنگ مردم و نوع زندگی و مبادلات اقتصادی در ایران اقدام به طراحی و اجرای برنامه‌هایی کنند که ضمن تقویت امنیت مالی نیاز مردم را برطرف کند.

اگر معیارهای ارزیابی شعب، بانک‌ها و... تغییر کند به جای این همه کارت و مشکلات نگهداری حساب و کتاب و شناسایی و گردش آنها با حدود 100میلیون کارت الکترونیکی نیز می‌توان نیازهای مردم را برطرف کرد اما وقتی معیار ارزیابی این شعبه یک بانک مشخص با یک شعبه دیگر بر سر میزان جذب سپرده است در نتیجه به بهانه‌های مختلف به مردم کارت الکترونیکی می‌دهند و مردم را مجبور می‌کنند که باز هم حساب جدیدی باز کنند.

مثلا اگر یک نفر کارت بانک را داشته باشد و برای دریافت حقوق خود به محل کار جدید خود مراجعه کند. حسابدار به او می‌گوید که باید در بانک سرکوچه حساب جدیدی باز کنی زیرا آنها شماره حساب شما را در شعبه دیگر نمی‌پذیرند.

این موضوع نشان‌دهنده حاکمیت معیارهایی است که باعث چنین وضعیتی شده است و به هر محل کاری که مراجعه می‌کنیم باید حساب جدیدی حتی از یک بانک مشخص ایجاد کنیم تا حقوق و مبلغ مورد نظر دریافت شود.

آمار ابزارهای پرداخت شبکه بانکی با توجه به رشد روزافزون بانکداری الکترونیک و افزایش جمعیت جوان در سال‌های اخیر رو به افزایش است و رقابت بانک‌های خصوصی و دولتی و ارایه خدمات مختلف باعث شده که هر ایرانی تمایل به نگهداری چند کارت الکترونیکی به صورت همزمان داشته باشد.

برخی افراد معتقدند که به خاطر نامطمئن بودن از میزان دریافت پول نقد و انتقال مبلغ و انجام کارهای ضروری شرکت و خانواده خود، تمایل به نگهداری چند کارت الکترونیکی دارند. زیرا محدودیت دریافت 200هزارتومان پول نقد، محدودیت ارسال 1 تا 3 میلیون تومان حواله اینترنتی و... باعث شده که افراد تمایل به نگهداری چند کارت داشته باشند.

البته برخی بانک‌ها مانند بانک ملی اخیرا سقف حواله اینترنتی درون بانکی، یکی از کارت متعلق به بانک ملی به کارت دیگر بانک ملی را به10میلیون تومان افزایش داده‌اند. اما انتقال از یک بانک به بانک دیگر با محدودیت انتقال 3میلیون تومان مواجه است.

همچنین اگر شخصی بخواهد برای پرداخت بیمه ماشین خود یا خرید حدود یک میلیون تومان اقدام کند که امکان حواله اینترنتی نداشته باشد باید به 5 بانک برای دریافت 1میلیون تومان و از هر بانک دریافت 200هزار تومان اقدام کند.

آمارهای رسمی نشان می‌دهد که شبکه بانکی تا پایان اسفند ماه سال گذشته بالغ بر 331میلیون 932هزار و 463 فقره کارت بانکی صادر کرده است که سرانه صدورکارت به 4.42 رسیده است. یعنی به طور متوسط در کیف هر ایرانی بیش از 4کارت بانکی وجود دارد که با احتساب ضریب 4.2 خانوار حدود 18.5فقره کارت در خانواده‌ها وجود دارد. در این میان عملکرد 5 بانک برتر کشور در حوزه ابزار و تجهیزات پرداخت قابل بررسی است. در ادامه با معرفی بانک‌های برتر دولتی و خصوصی شده در این حوزه عملکرد این بانک‌ها تا پایان اسفند سال گذشته بررسی می‌شود.

کارت

درحوزه صدور کارت‌های بانکی بانک ملت رکورددار شبکه بانکی است به گونه‌یی که این بانک 49 میلیون و 735هزارو 276فقره کارت بانکی را صادر کرده است.

بانک صادرات در این گروه با اختلاف کمی در رتبه دوم قرار گرفته و با صدور 45میلیون و 344هزار و 410 فقره کارت برای ایرانیان این جایگاه را کسب کرده است.

بانک تجارت نیز با 37میلیون و 668 هزارو 410 فقره کارت بانکی، بانک ملی با 36میلیون و 777هزار و 517 فقره کارت بانکی و بانک سپه با 26میلیون و 530 هزار و 571 فقره کارت بانکی به ترتیب در رتبه‌های سوم تا پنجم از نظر تعداد کارت صادره قرار دارند.

خودپرداز

در بخش خودپردازها بانک ملی رکورددار است تا جایی که این بانک در سراسر کشور 6 هزارو 480دستگاه خودپرداز نصب کرده است. بانک صادرات در این گروه نیز رتبه دوم را کسب کرده و با نصب 4هزار و 692 دستگاه خودپرداز این جایگاه را به دست آورده است.

بانک ملت در این گروه در رتبه سوم ایستاده و با نصب 3هزار و 847دستگاه خودپرداز در سراسر کشور به ارایه خدمات می‌پردازد. رتبه‌های چهارم و پنجم این گروه متعلق به بانک‌های تجارت با 3هزار و 774دستگاه خودپرداز و سپه با 2هزارو 487دستگاه خودپرداز است.

به عبارت دیگر، این پنج بانک در مجموع حدود 20هزار دستگاه خودپرداز نصب کرده‌اند یعنی به ازای هر 4400نفر در کشور یک خودپرداز از سوی این پنج بانک بزرگ نصب شده است.

تعداد تراکنش‌های شبکه بانکی در خودپردازها

اما در این بخش بانک صادرات با 69 میلیون و 451هزار و 103فقره تراکنش صدرنشین گروه است. پس از این بانک، بانک ملت با 47میلیون و 631 هزار و 415 فقره تراکنش رتبه دوم را دارد و بانک سپه با 25میلیون و538 هزار و 596 فقره تراکنش در رتبه سوم است. بانک تجارت با 25میلیون و 147هزار و 479 فقره تراکنش در رتبه چهارم قرار دارد. در این بخش آماری از بانک ملی ثبت نشده است.

مبلغ تراکنش‌ها در خودپردازها

آمار قابل تامل دیگر بحث مبالغ تراکنش‌های 5 بانک برتر در این حوزه است که نشان می‌دهد در طول سال 93 پنج بانک ملی، ملت، صادرات، تجارت و سپه به عنوان 5 بانک برتر کشور در مجموع بیش از 100هزارمیلیارد تومان مبلغ تراکنش در خودپردازها داشته‌اند. یعنی 20هزار خودپرداز این 5 بانک 100هزارمیلیارد تومان پول پرداخت کرده‌اند و هر خودپرداز معادل 5 میلیارد تومان پول به مردم پرداخت کرده است. یعنی هر خودپرداز در طول یک سال 93 معادل 5 میلیارد تومان پول پرداخت کرده است.

بانک ملی در این بخش به عنوان رکورددار شبکه بانکی آمار 363هزار و 734میلیارد و 620 میلیون و 982هزار و 947 ریالی از خود به جا گذاشته است. پس از این بانک، بانک ملت قرار دارد که با 259هزار و 393میلیارد و 560میلیون و 910هزار و 382 ریالی را ثبت کرده و با اختلاف کمی بانک صادرات قرار دارد که با 235هزار و 92میلیارد و 510 میلیون و 344هزار و 15ریالی ایستاده است.

بانک تجارت نیز در بخش تراکنش خودپردازها ترنول مالی 65هزار و 995میلیارد و 200میلیون و 60 هزار و 157ریالی را به نام خود ثبت کرده است.

بانک سپه نیز در این گروه با 52 هزار و 654 میلیارد و 328میلیون و 330هزار و 924ریالی در شبکه بانکی ازجمله رکوردداران است.