کری: سیاست عدم غنی‌سازی در دوره بوش شکست خورد

جان کری وزیر خارجه آمریکا روز سهشنبه گفت هنوز نمیتواند نتیجه مذاکرات هستهای با ایران را پیشبینی کند.

کری که برای دفاع از بودجه درخواستی وزارت خارجه آمریکا برای سال مالی 2016 در جلسه استماع کمیته روابط خارجی سنا حضور یافته بود، در پاسخ به انتقادات برخی از نمایندگان در مورد روند مذاکرات هستهای، گفت: «واقعیت این است که مسئله ایران قطعا جنجالبرانگیز است و ممکن است ریسکهایی داشته باشد. اما ما این جرأت را به خودمان دادهایم که بپذیریم که بتوان به جای جنگ یا اینکه از ابتدا تهدیداتی انجام دهیم که به تقابل منجر شود، با دیپلماسی ایران را از شر گزینه دستیابی به سلاح هستهای خلاص کنیم.»

وی ادامه داد: «به همین خاطر داریم تلاشمان را میکنیم. نمیتوانم پیشبینی کنم که مذاکرات به کجا میرسد، اما داریم تلاشها را رهبری میکنیم تا با همراهی شرکایمان در 1+5، کمک کنیم که این کار انجام شود.» وزیر خارجه آمریکا در بخش دیگری از این نشست، به انتقاد از رویکرد جورج بوش رئیسجمهور سابق آمریکا در قبال ایران پرداخت و گفت سیاست دولت قبلی برای برچیدن برنامه غنیسازی ایران شکست خورد.

وی در این مورد گفت: «دولت بوش، دولت جورج دابلیو بوش، سیاست عدم غنیسازی را پیش گرفته بود. ایران در سال 2003، 164 سانتریفیوژ داشت و سیاست عدم غنیسازی دستور کار بود، پنج سال هم فرصت باقی بود (از دولت بوش)، اما در آن سالها آنها (ایران) به سمت جایی که الان هستند، رشد کردند، احتمالا 20000 سانتریفیوژ، که 19000 تای آنها نصب شده و تعداد سانتریفیوژهای فعال را هم که میدانید.»

رئیس دستگاه دیپلماسی آمریکا ادامه داد: «خوب چه اتفاقی افتاد؟ چه کاری کردند؟ آن دولت کجا بود که سیاست عدم غنیسازی را اجرایی کند؟ خوب حدس بزنید چه اتفاقی افتاد؟ آنها یاد گرفتند که چطور غنیسازی کنند. آنها حالا دارند غنیسازی میکنند.

حالا سوال اینجاست که آیا میتوان سیستمی ایجاد کرد که آنها هم مثل دیگرانی که دارند غنیسازی میکنند، برنامه صلحآمیز هستهای داشته باشند، که قابل مدیریت، قابل کنترل، قابل راستیآزمایی، قابل حسابرسی باشد یا نه.» جان کری ساعاتی پیش از این نشست هم در جلسه استماع دیگری، گفته بود انتظار دارد که «به زودی» مشخص شود که آیا ایران یک توافق قابل قبول و قابل راستیآزمایی را میپذیرد یا نه.

وزیر خارجه آمریکا که در کمیته تخصیص بودجه سنا صحبت میکرد، همچنین گفت: «روشن است که ما بر ایران متمرکز هستیم. رئیسجمهور (باراک) اوباما به صراحت اعلام کرده است که ایران یک سلاح هستهای نخواهد داشت و من هم قاطعانهتر از او نمیتوانم بر این امر تأکید کنم.»

وی با بیان اینکه هنوز توافقی صورت نگرفته و منتقدان مذاکرات عجله میکنند، افزود: «سیاست ما این است که ایران سلاح هستهای نداشته باشد، کسانی هم که این طرف و آن طرف میروند و میگویند که توافق چنین و چنان است، نمیدانند که توافق چگونه است، چراکه هنوز توافقی وجود ندارد.» کری افزود: «به آنها توصیه میکنم که منتظر بمانند و ببینند که این مذاکرات به کجا میرسد. از سال 2013 داریم میآزمائیم که ببنیم آیا میشود از طریق دیپلماتیک به نتیجه رسید یا نه، هنوز هم نمیدانیم.

اما طی چند هفته و چند ماه آینده ثابت میکنیم که این موثرترین راه است.» وی ادامه داد: «از زمان برنامه اقدام مشترک (توافق موقت)، مذاکرات 1+5 پیشرفتهایی داشته است. پیشروی برنامه هستهای ایران تعلیق شده و ما به شناخت بیسابقهای از این (برنامه) دست یافتهایم. فکر میکنم به زودی هم متوجه میشویم که آیا ایران حاضر است طرحی قابل قبول و قابل راستیآزمایی را بپذیرد یا نه.»

دور تازه مذاکرات هستهای ایران و گروه موسم به 1+5 هفته جاری در حالی در شهر ژنو سوئیس و با حضور سران بخش انرژی دو کشور برگزار شد که طرفین پس از گفتوگوها ارزیابی نسبتا مثبتی ارائه و عنوان کردند که پیشرفتهایی صورت گرفته، اما همچنان راه زیادی تا توافق وجود دارد. دور بعدی گفتوگوها روز دوشنبه آینده، بار دیگر در سوئیس برگزار میشود.

روز سهشنبه فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز گفت یک توافق هستهای خوب با ایران «در دست» است و طرفین نباید این فرصت را از دست بدهند. به نوشته خبرگزاری فرانسه، خانم موگرینی که در اندیشکده لندنی «چتم هوس» صحبت میکرد، در این رابطه گفت: «نمیتوانیم این فرصت را از دست بدهیم.» وی ادامه داد: «اگر طرفین به همکاریهایی که تا الان داشتهاند، ادامه دهند و همه طرفها اراده هستهای کافی برای توافق بر سر یک توافق خوب را داشته و آن را به پذیرش داخل هم برسانند، توافق در دست خواهد بود.»