زیرساخت‌های اولیه کوچک‌سازی دولت

ضمن اینکه آیا بخش خصوصی میتواند درآمدی را که دولت از طریق تصدی گری امور به دست میآورد برای دولت بازتولید کند یا خیر. بی­شک کوچک­سازی دولت زمانی مفید خواهد بود که در بخش خصوصی ظرفیت ارتقای اقتصاد داخلی موجود باشد. این به آن معناست که از جمله برنامههایی که دولت باید برای پیشبرد کوچکسازی خود، مورد توجه قرار دهد ظرفیت سازی در بخش خصوصی برای قبول مسئولیت بیشتر است. هرچند با کوچکسازی دولت، فضای رقابتی در بخش خصوصی افزایش پیدا میکند و در این شرایط رقیبی جلوتر خواهد بود که کیفیت و خدمات با قیمت مناسبتری را ارائه می­کند و این خود یکی از مزیت­هایی است که از طریق کوچک­سازی دولت، باعث رونق فعالیت بخش خصوصی و گردش بیشتر پول نزد آنها میشود.

ولی بهطور کلی اگر دولت به دنبال اجرای پروژه کوچک سازی خود است، ابتدا باید زیرساختهای اولیه آن را فراهم کند. در اینباره روش­ها و تدابیر خاصی باید اجرا شود تا با کاهش حجم دولت، بخش خصوصی نیز رشد کند و قادر باشد این حجم از اقتصاد را به دوش بکشد. ضمن اینکه بعد از پذیرش بخش خصوصی، باید ساز وکارهای نظارت بر بخش خصوصی نیز به گونهای تعریف شود که این نظارتها به صورت سرعت گیر بخش خصوصی عمل نکند و مانع از رشد و توسعه بخش خصوصی نشود.

یکی از الزامات اساسی که پیش از کوچک سازی دولت باید مد نظر قرار گیرد، ساماندهی مالیاتی اقتصاد کشور است، طوری که دولت اطمینان پیدا کند میتواند درآمد کافی از واگذاری امور به بخش خصوصی داشته باشد. در این میان باید مسیر به گونهای برنامهریزی شود که مالیات را همه بخش­های اقتصاد، بدون استثنا پرداخت کنند.

همه آنهایی که مستحق پرداخت مالیات هستند باید شناسایی شوند و راههای فرار مالیاتی آنها مسدود شود. این موضوع علاوه بر ضرورت فرهنگسازی مستمری است که باید در مورد مالیات ستانی صورت گیرد. فرهنگسازی یک مقوله بسترساز است که انگیزههای مردمی را برای پرداخت مالیات با میل و رغبت افزایش میدهد، ولی ساز و کار قانونی دریافت مالیات، موضوعی فرای فرهنگسازی است و اساسا مبتنی بر تقویت اهرمهای اجرایی و شفافیت اقتصادی است.

البته نکتهای که نباید فراموش شود این است که دولت باید اطمینان مردم را جلب کند که مالیات­های اخذ شده، صرف بهبود اقتصاد کشور میشود. در واقع دولت باید شفاف سازی کند که نقاط هزینه شدن مالیاتهای دریافت شده از بنگاههای بخش خصوصی کدام است. با صرف درست مالیاتهای اخذشده، دولت میتواند ضمن ارتقای عملکرد و کیفیت اقتصاد، از بخش خصوصی که در حال بزرگ شدن است نیز به درستی حمایت کند. ضمن اینکه از زاویه دید نظارت دولت بر عملکرد بخش خصوصی، موضوع مالیاتها میتواند ابزار مناسبی برای شفاف سازی فعالیتها باشد.