طرفداران افزایش قیمت طلا به بالا رفتن تقاضای فلز زرد در روزهای آینده تاکید کرده و معتقدند که این موضوع به افزایش قیمتها می‌انجامد، اما کارشناسان داخلی معتقدند با توجه به بهبود وضعیت اقتصاد کشورهای پیشرفته، به ویژه آمریکا، از جذابیت طلا در معاملات کاسته شده و روند قیمتها در بازارهای جهانی کاهشی می‌ماند.
در گفت‌وگو با کارشناسان مطرح شد
پیش‌بینی روند قیمت طلا در میان مدت
با گذشت چند روز از افت قیمت طلا در بازار جهانی، قیمت فلز زرد همچنان در سطوح پایینی حرکت می‌کند و خبری از جهش‌های قیمتی بالا برای قیمت طلا نیست. رسیدن طلا به قیمت‌های زیر 1400 دلار برای هر اونس، دلایل خاصی دارد که برخی از آنها کوتاه مدت و بعضی دراز مدت است. هفته نامه «تجارت فردا» به نقل از سه کارشناس حوزه طلا و بازارهای مالی، به بررسی دلایل افت قیمت طلا در بازارهای جهانی پرداخته و چشم‌انداز بازار جهانی طلا در روزهای آینده را ترسیم کرده است.
نگاه دوباره به دلایل کاهش قیمتها
مرتضی بینا مدرس دانشگاه رایس آمریکا، برخی دلایل مطرح‌شده برای کاهش قیمت طلا را رد کرده و معتقد است «آنچه موجب کاهش بهای طلا شده تحول در اقتصاد دنیاست.» به گفته وی «دوره رونق تجاری آغاز شده بنابراین طلا زرق و برق گذشته را ندارد.» او با اشاره به شرایط اقتصاد جهانی اظهار کرد: «زمانی که قیمت طلا بالا رفت و نوسان‌های تاریخی را ثبت کرد اقتصاد جهان گرفتار رکود بود، تورم روند صعودی داشت. در این شرایط سرمایه‌گذاران ترجیح دادند بازار طلا را به عنوان پناهگاه انتخاب کنند؛ اما در شرایطی که اقتصاد به حرکت افتد سرمایه‌ها ترجیح می‌دهند به سمت بازارهای مولد بروند.» او افزود: «چون سرمایه‌گذاری در بازار طلا یک سرمایه‌گذاری ساکن یا مرده است به همین دلیل در شرایطی که اقتصاد به کار می‌افتد سرمایه‌ها به سوی بازارهایی می‌رود که بازگشت سرمایه بهتری داشته باشد.» او پیش‌بینی کرد که «فعلا روند نزولی بر قیمت طلا حاکم باشد.» بینا در پاسخ به این سوال که «چرا بهای اونس از سطح 1349 دلار در روز سه‌شنبه هفته گذشته بار دیگر به سطح 1400 دلار بازگشت؟» گفت: «نوسان روز سه‌شنبه مربوط به انفجاری بود که در آمریکا رخ داد البته اگر این اتفاق هم رخ نمی‌داد امکان داشت چنین نوسانی رخ دهد.» به گفته وی «کسانی که در بازار هستند که برای سرمایه‌گذاری در بازار طلا استقراض کرده‌اند یا به صورت اعتباری خرید کرده‌اند. این افراد در شرایطی که کوچک‌ترین نوسان رو به پایین برای بهای اونس رخ می‌دهد واکنش نشان می‌دهند؛ زیرا افت قیمت طلا موجب تحمیل زیان‌های سنگینی به آنها خواهد شد. در اصطلاح هول می‌شوند و حجم زیادی از ذخایر طلایی خود را به فروش می‌رسانند. در این حالت عده‌ای دیگر اقدام به خرید می‌کنند و مانع از افت بیشتر قیمت می‌شوند.» بینا اضافه کرد: «در حال حاضر تعداد افرادی که در شرایط کاهش قیمت تن به خرید طلا می‌دادند کم شده است؛ اما با این وجود بازار واکنش طبیعی خود را دارد.» بینا با بیان یک ضرب‌المثل آمریکایی با این مضمون که «اگر یک گربه مرده را هم از ارتفاع پایین بیندازی یک برگشت کوچک به سمت بالا دارد.» افزود: «در بازار طلا هم کسانی که دنبال موقعیت هستند به بازار باز‌می‌گردند و قیمتها را نگه خواهند داشت؛ اما در مجموع برداشت من این است که روند کاهشی ادامه خواهد داشت.»
روند بازار کاهشی می‌ماند
بینا در پاسخ به سوالی در مورد سطح افت قیمت طلا در بازارهای جهانی با این پیش‌بینی که «قیمت طلا تا سطح 1200 دلار افت داشته باشد.» اضافه کرد: «حداقل تا دو سال آینده روند بازار نزولی است.» او با بیان اینکه «دلایل کنونی مطرح شده برای کاهش قیمت طلا در بازارهای جهانی چندان معتبر نیست» افزود: «دلایلی مانند فروش طلا از سوی قبرس نمی‌تواند چندان بر بازار طلا تاثیرگذار باشد. شاید بر اثر این اتفاق یک نوسان کوتاه‌مدتی رخ دهد و به اصطلاح همان پدیده هول شدن شکل بگیرد، اما اثر آن پایدار نیست. چون در مقابل کشورهایی هستند که متقاضی طلا هستند.»
وی افزود: «من اگر معتقدم در بلندمدت طلا نزولی می‌شود به دلیل بهبود وضعیت اقتصاد کشورهای پیشرفته به خصوص آمریکا است. آمریکا موتور اقتصاد جهانی است و وقتی این موتور روشن شود اقتصاد جهان هم به راه خواهد افتاد. این موضوع پیش‌زمینه فکری معامله‌گران نیز هست به همین دلیل وقتی قیمت افت کند مثل سابق خرید نخواهند کرد. این موضوع سبب شده روند طلا عکس سال‌های اخیر شود.» بینا در پاسخ به این سوال که «آیا تقاضای چین و هند می‌تواند مانعی از روند پیش‌بینی‌شده برای طلا باشد؟» گفت: «به هر حال این تقاضا مانع از سقوط سنگین می‌شود، اما من خوش‌بین نیستم که بتواند روند را معکوس کند یا موجب حرکت به سوی دامنه‌هایی بالاتر از سطح کنونی شود.»
طلا در بازار داخلی
او در مورد وضعیت قیمت طلا در بازار داخلی گفت: «در بازار داخلی نرخ ارز یک فاکتور مهم است؛ بنابراین باید در خصوص تحلیل قیمت منتظر دلار هم ماند؛ گرچه این افت در کاهش قیمت تاثیرگذار خواهد بود.» وی افزود: طلا در کشور وسیله حفظ ارزش دارایی است؛ بنابراین بسیاری از خریداران فارغ از آنکه قیمت چه باشد، حاضر به عرضه دارایی خود نیستند.»
اثر کاهش قیمت طلا بر بازار ایران
علی فخر‌موحدی مدیر عامل صندوق توسعه صادرات طلا و جواهر با بررسی شرایط ویژه قیمت طلا در بازار طلا اثر کاهشی قیمتها بر بازار ایران را تشریح کرده است. به گفته وی «قیمت طلا در بازارهای منطقه هم‌راستا با قیمت‌های جهانی کاهش یافته، اما به دلیل ثبات قیمت دلار و نبود نظارت جدی برای کاستن از ارزش آن در بازار قیمت طلا در داخل گران‌تر است. از این رو جریان خروج طلا از کشور که در ماه‌های گذشته منجر به خروج طلا از کشور شده بود، عوض شده است.» او با اشاره به «استقبال سرد مردم از جدیدترین مرحله پیش فروش سکه» افزود: «شرایط امروز با آن زمان به دلیل افت شدید قیمت جهانی طلا فرق کرده و باید بانک مرکزی به سرعت به مدیریت بازار ارز ورود کند. این نمی‌شود که زمانی که قیمت جهانی طلا در سطح هر اونس1600 دلار بود، نرخ طلا در داخل گرمی 135 هزار تومان بود و هم‌اکنون که قیمت طلا بیش از 250 دلار افت داشته باز هم قیمت طلا در همین محدوده نوسان داشته باشد.» فخر موحدی خاطرنشان کرد: «این شرایط و بی‌تفاوتی به قیمت‌های بازار نشان می‌دهد که بانک مرکزی تنها در این بازار تماشاگر است و اصراری نیز برای ورود به بازار ندارد. بانک مرکزی باید بتواند حجم عظیم دلاری در دست مردم را که در پستوی خانه مانده مدیریت کند.» او در پاسخ به سوالی در مورد پیش‌بینی آینده قیمت طلا گفت: «فکر می‌کنم قیمت طلا بین 1200 تا 1400 دلار به قیمت تعادلی برسد و با افزایش حرکت منابع مالی جدید به سمت بخش تولید بیشتر در آمریکا، قیمت طلا در مسیر کاهش بیشتر قرار می‌گیرد.» او اضافه کرد: «طی سال‌های گذشته برخی سیاست‌ها مانع از کاهش قیمت طلا شده بود که با افت از سطح 1700 دلار، برای حفظ برخی از کارگاه‌ها و کارخانجات طلا در کشورهای آسیایی سرمایه‌داران جهان به تعدیل قیمت آن روی آورده‌اند. بحران اروپا را نیز البته باید هم‌راستا با این اتفاق در نظر داشت.»
آینده بازار طلا
محمود گنابادی، فارغ‌التحصیل دانشکده اوراق بهادار کانادا نیز با اشاره به اثرات روانی اخبار منتشر شده در مورد فروش ذخایر طلا از سوی کشورهای اروپایی گفت: «معلوم نیست کشورهای مذکور دست به این کار بزنند، اما حتی طرح این مسائل در فضایی که بازار در موقعیت فروش قرار گرفته، عامل مهمی در جهت کاهش بیشتر بازارها محسوب می‌شود، تا جایی که اگر قیمت طلا ظرف ماه‌های آتی به هزار دلار و حتی 950 دلار هم برسد، نباید تعجب کرد.» او با بیان اینکه «در آخرین نشست فدرال رزرو، تصمیماتی اتخاذ شد که نگرانی‌ها را برای معامله گران این بازار پیش آورد» افزود: «توقف کامل سیاست‌های انبساطی یکی از مهم‌ترین بخش‌های این نشست بود که تصور کاهش تورم را در آینده در ذهن سرمایه‌گذاران ایجاد کرد و این تلقی را که به زودی نرخ بهره آمریکا افزایش می‌یابد و در نتیجه دلار تقویت می‌شود.»
گنابادی در مورد آینده سرمایه‌گذاری در حوزه طلا گفت: «در آمریکا بهبود شاخص سهام داوجونز بهبود اوضاع بازار سرمایه این کشور را نوید داده و در نتیجه انتظار می‌رود این بازار میزبان سرمایه‌هایی باشد که از فروش طلا در این روزها آزاد شده‌اند، مخصوصا آنکه بخش مسکن نیز که مدت‌های مدیدی از رکود آن می‌گذشت، بنا بر اخبار جدیدی که از ایالات متحده منتشر شده در حال بهبود و خروج از رکود است، در نتیجه بسیار مامن مناسبی برای سرمایه‌گذاران محسوب می‌شود.» او افزود: «در شرایط فعلی ارزش ریال حتی پایین‌تر از ارقامی است که اعلام می‌شود و چون دلار واقعی نیست و بر اساس عرضه و تقاضای واقعی تعیین نمی‌شود، نمی‌توان به قیمتها اعتماد کرد و انتظاری بیش از این از بازار طلا داشت. حال برخی اعتقاد دارند باید بانک مرکزی وارد عمل شود و قیمت را کاهش دهد، اما فراموش نکنیم که این اتفاق قبلا افتاده و شاید در کوتاه مدت جوابگوی بازار باشد، اما در بلندمدت توانایی کنترل قیمت را ندارد.»
روزنامه دنیای اقتصاد