طی 7 ماه اخیر با طرح موضوع خرید هواپیما از ایرباس، ATR بوئینگ، تقریبا همه مسئولان ذی‌ربط وعده‌های متعددی را برای نهایی شدن پروسه خرید و ورود اولین هواپیماها داده‌اند. وعده‌هایی که از سررسید برخی آنها ماه‌ها می‌گذرد، اما وزارت راهی‌ها همچنان در حال داده وعده‌های جدید در این خصوص هستند.
جدیدترین نمونه آن به اظهارات چند روز گذشته وزیر راه و شهرسازی برمی‌گردد که وعده مشروط آخر پاییز را برای ورود هواپیماهای ایرباس داده است.
با وجود امیدواری بیش از حد مسئولان وزارت راه و شهرسازی، اما در عمل تاکنون اتفاق امیدوارکننده‌ای برای مسائلی از جمله تامین مالی و صدور مجوزهای لازم از سوی یانکی‌ها برای هواپیماهای ایرباس در مرحله اول و بوئینگ در مرحله پس از آن روی نداده است.
وزیر حمل و نقل فرانسه 30 فروردین ماه امسال با اعلام این‌که مشکلات بانکی با ایران همچنان باقی مانده است،گفته بود: هم ایران و هم فرانسوی‌ها می‌خواهند این مشکلات را هر چه زودتر برطرف کنند.
آلن ویدالیس افزود: می‌خواهیم همکاری را با کیفیت چند ماه پیش ادامه دهیم، همکاری نه فقط در سطح پروژه‌ها، بلکه آموزش، مدرسه هوانوردی فرانسه و ایران، همچنین طی هفته‌های آینده در خصوص نحوه تامین مالی مذاکره می‌کنیم.
وی با بیان این که کار ما با ایران صمیمانه و در یک فضای توام با اعتماد است از نهایی شدن قرارداد ایرباس طی چند هفته آینده خبر داد و در خصوص مذاکره با آمریکایی‌ها برای صدور مجوز فروش هواپیما به ایران نیز گفت: هواپیماهای ایرباس بیش از 10 درصد آمریکایی است و باید مجوز این کشور را دریافت کنیم، مذاکرات با آمریکا در این رابطه احتمالا هفته آینده نهایی می‌شود.
بر اساس گفته‌های وزیر حمل‌ونقل فرانسه باید حداکثر تا روز پنجشنبه 9 اردیبهشت 95 آمریکایی‌ها مجوزهای لازم را به ایرباس می‌دادند، اما با گذشت 13 هفته هنوز خبری از صدور این مجوز نیست.
اوایل ماه جاری نیویورک تایمز طی گزارشی از احتمال لغو قراردادهای فروش بوئینگ و ایرباس به ایران خبر داد و نوشت: توافقات منعقده توسط ایران برای خرید بیش از 200 فروند هواپیما از بوئینگ و ایرباس که از برجسته‌ترین نتایج اجرای برجام به شمار می‌روند، با تأخیرهایی مواجه‌اند که می‌تواند موجب کاهش حجم خریدها یا حتی لغو آنها شود. به‌رغم مجاز بودن فروش هواپیما به ایران بر اساس برجام، مصوبه‌ای که در روز هفتم جولای توسط مجلس نمایندگان آمریکا به تصویب رسید، موجب ایجاد مانعی بر سر راه توافقات چند میلیارد دلاری با بوئینگ و ایرباس خواهد شد.
هرچند انتظار می‌رود باراک اوباما این طرح را وتو کند، اما این توافق موجب به تأخیر افتادن تحویل هواپیماها خواهد شد و مقامات ایرانی را شاکی خواهد کرد. ایرانی‌ها برای تأمین مالی از بانک‌های خارجی که همچنان از همکاری با این کشور واهمه دارند، با مشکل مواجه هستند. صادرات نفت، کالای اصلی صادراتی ایران نیز که قیمت آن در 2 سال اخیر کاهش داشته، به حل مشکلات کمکی نکرده است.
به نظر می‌رسد مسائل و مشکلات پیرامون بزرگترین خرید هواپیما توسط ایران باعث شده تا مسئولان وزارت راه و شهرسازی به فکر آلترناتیوی برای هواپیماهای ایرباس و بوئینگ باشند. در این راستا آنها مذاکره با ژاپنی‌ها را برای خرید هواپیماهای ساخت میتسوبیشی آغاز کرده‌اند. البته تنها مانع بزرگ بر سر این هدف این است که ژاپنی‌ها هنوز نتوانسته‌اند یک فروند هواپیما را تولید کنند و احتمالا ایران اولین بازار صادراتی آنها خواهد بود.
چینی‌های کپی‌کار هم چند وقتی است وارد حوزه تولید هواپیما شده‌اند و خیلی دور از انتظار نخواهد بود که اخباری در خصوص سفر قائم مقام وزیر راه و شهرسازی به این کشور و مذاکره برای خرید هواپیمای C919 منتشر شود. چینی‌ها سال گذشته اولین نمونه از این نوع هواپیما را رونمایی کردند و قرار است از سال 2019 میلادی مورد استفاده قرار گیرد.
آن‌چه در بحث خرید هواپیما مشخص است بد عهدی مسئولان ذی‌ربط در خصوص عمل به وعده‌هاست. بد عهدی آمریکایی‌ها و برطرف نشدن مشکلات مالی دو دلیلی است که باعث چرخش وزارت راه به سمت هواپیماهای ژاپنی و احتمالا چینی شده است.
تسنیم