برنج دومین کالای کشاورزی پرمصرف و استراتژیک کشور محسوب می‌شود که خودکفایی در تولید و توقف واردات آن، پس از گندم از اهمیت بالایی برخوردار است. براین اساس در برنامه هفتم برخودکفایی ۱۰۰ درصدی این‌محصول استراتژیک در کشور تاکید شده است.
بنابر آمار سالانه ۳ میلیون تن برنج با احتساب سرانه مصرف ۳۴ تا ۳۵ کیلو به ازای هر نفر در کشور مصرف می‌شود که ۲ میلیون تا ۲ میلیون و ۲۰۰ هزارتن از منابع داخلی و مابقی واردات تامین می‌شود که با توسعه مکانیزاسیون، کشت قراردادی، پرداخت تسهیلات دستگاه خرید نشا، اجرای زهکشی و لایروبی کانال‌ها در اراضی شمال این امر دست یافتنی است.
محمدعلی نیکبخت وزیر جهاد گفت: براساس سند امنیت غذایی دانش‌بنیان و دستور رئیس جمهوری در ۱۴ محصول اساسی کشور به طور متوسط باید به ضریب خودکفایی ۹۰ درصد و در ۵ کالا به ۱۰۰ درصد خودکفایی برسیم. وزارت جهاد کشاورزی متولی امنیت غذایی کشور و تأمین غذای سالم، قابل دسترس و باکیفیت است به طوری که کشور با جمعیت بالغ بر ۸۵ میلیون نفر باید به سمت خودکفایی در تأمین نیازهای غذایی خود مطابق با بیانات رهبری و ریاست جمهوری حرکت کند.
مسئولان معاونت آب و خاک وزارت جهاد اذعان می‌کنند که با اجرای زهکشی امکان افزایش تولید برنج تا یک میلیون تن در استان‌های شمالی وجود دارد چراکه با اجرای این پروژه امکان ذخیره آب زمستان و ذخیره‌سازی آب در آب بندان‌های کوچک و بزرگ فراهم می‌شود.
در ادامه قاسم پیشه‌ور رئیس اتاق اصناف کشاورزی با بیان اینکه پتانسیل خودکفایی برنج در استان‌های شمالی وجود دارد، گفت: با توجه به ظرفیت خودکفایی برنج در سه استان شمالی، الزاماتی همچون اجرای طرح جامع آب، احداث آب بندها و لایروبی کانال‌ها باید فراهم شود تا بتوانیم از آب‌های موجود مدیریت داشته باشیم. با توجه به میزان تولید برنج داخل، حداکثر نیاز واردات ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزارتن است که با تامین و واردات دستگاه‌های نشاکاری، کمباین مخصوص برنج، تامین نهاده‌های اصلاح شده و سرمایه در گردش ۴ درصداین امر دست یافتنی است.
پیشه‌ور ادامه داد: اگر کشاورز به سود متعارف ۱۰ درصد در بخش کشاورزی نرسد، اقدام به تغییر کاربری و تبدیل به ویلا و ساخت و ساز می کند، از این رو دولت باید حمایت ویژه ای از کشاورزان داشته باشد.
رئیس اتاق اصناف کشاورزی با بیان اینکه در برنامه هفتم بر خودکفایی برنج تاکید شده است، افزود: در برنامه هفتم در ۵ قلم کالای اساسی باید به خودکفایی ۱۰۰ درصد برسیم که برنج دومین کالاست که طی سه سال آینده با تامین زیرساخت‌ها باید به خودکفایی برسیم چراکه امکان دستیابی به این امر مهم در بخش کشاورزی وجود دارد و از طرفی کشاورزان محکوم به تولید هستند.
او سرانه مصرف برنج به ازای هر نفر را ۳۴ تا ۳۵ کیلو اعلام کرد و گفت: براساس آمار سالانه ۲ میلیون و ۷۰۰ هزارتن تا ۳ میلیون تن برنج در کشور مورد نیاز است که ۲ میلیون تا ۲ میلیون و ۲۰۰ هزارتن از این میزان در داخل تامین می شود و مابقی نیاز کشور با اصلاح ارقام به سهولت امکان‌پذیر است.
پیشه‌ور گفت: با تامین نهاده‌های کشاورزی از جمله ریزمغذی‌ها، کود و ... امکان رسیدن به خودکفایی وجود دارد، درصورتی که عدم استفاده از کود منجر به کاهش ۳۰ درصدی تولید می‌شود که در صورت استفاده کود و ریزمغذی‌ها در اراضی شالیزاری به سهولت می‌توان کسری نیاز کشور را در داخل تامین کرد.
با احداث کانال‌های بتونی، زهکشی اراضی شمال و لایروبی آبراهه‌ها تحت عنوان مدیریت طرح جامع آب به سهولت می توان از رودخانه و سرچشمه ها آب بهره‌برداری کرد.
خودکفایی برنج ظرف ۲ سال شدنی است
هاشمی عضو شورای هماهنگی تشکل‌های بخش کشاورزی گفت: خودکفایی برنج با اصلاح ارقام و قانون، خرید تضمینی و پرداخت به موقع مطالبات کشاورزان و عدم صدور بخشنامه‌های خلق‌الساعه برای واردات از جمله راهکارهای تحقق این امر محسوب می‌شود. با اعمال حمایت‌های لازم از کشاورزان، امکان افزایش تولید ارقام پرمحصول وجود دارد که در این راستا مصرف‌کنندگان بر پایه سلیقه و توان خرید اقدام به خرید می‌کنند.
هاشمی ادامه داد: سال گذشته تعدادی از برنج‌کاران با تعاون روستایی برای کشت قراردادی قرارداد منعقد کردند، اما عدم خریداری از کشاورزان و واردات بی‌رویه آسیب جدی به تولید وارد کرد. با فراهم شدن الزامات به تولیدکننده این اطمینان خاطر داده می شود که برنج‌های پرمحصول و با قیمت مناسب خریداری کند که براین اساس ظرف ۲ سال خودکفایی دست یافتنی است.
او با بیان اینکه نیازی به واردات ماهانه ۱۰۰ تا ۱۲۰ هزارتن برنج خارجی نداریم، گفت: با احتساب ماهانه ۱۲۰ هزارتن رقمی حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزارتن برنج در سال باید وارد شود، درحالیکه این میزان مازاد بر کسری نیاز کشور است.
هاشمی با اشاره به دیگر راهکارهای رسیدن به خودکفایی برنج گفت: با اجرای کشاورزی قراردادی مبتنی بر تعهدات به موقع و خرید تضمینی ارقام پرمحصول خودکفایی قابل وصول است. ناگفته نماند که کیفیت ارقام درجه ۲ و ۳ برنج ایرانی به مراتب از ارقام وارداتی بالاتر است.
با وجود آنکه خودکفایی در تولید برنج از اولویت‌های وزارت جهاد کشاورزی در دولت سیزدهم است، از این رو انتظار می‌رود با اجرای پروژه‌های جلوگیری از هدر رفت آب سبز، بهره گیری از دانش کشورهای پیشرو و اعمال حمایت‌های لازم از کشاورزان این امر محقق شود تا علاوه بر جلوگیری از پرداخت یارانه پنهان به کشاورزان خارجی و خروج ارز از کشور،ضریب امنیت غذایی افزایش یابد.
باشگاه خبرنگاران جوان