حبوبات از جمله محصولات پروتئین گیاهی است که با افزایش قیمت گوشت و تخم مرغ جایگزین مناسبی در سبد غذایی خانوارها محسوب می‌شود. نیاز سالانه بازار کشور به انواع دانه‌های پروتئینی (حبوبات) بین ۹۰۰ هزار تن تا یک میلیون و ۵۰۰ هزار تن است. از این مقدار ۲۵۰ هزار تن وارد و باقی در داخل تولید و تأمین می‌شود.
گفتنی است در امر واردات عدس و نخود صدرنشین بوده و بخش اعظم واردات مربوط به این دو قلم است. متوسط سرانه مصرف نخود برای هر نفر در جهان حدود ۶ تا ۷ کیلو گرم و این رقم در ایران ۲.۵ تا ۳ کیلو گرم در سال است. در راستای تأمین امنیت غذایی، خودکفایی برخی محصولات از جمله گندم، برنج، شکر و… در دستور کار قرار دارد و در سایر اقلام بخش زیادی از نیازمندی کشور باید در داخل تولید شود. از همین رو ۱۰ رقم نخود در مؤسسه تحقیقات دیم با همکاری‌های بین‌المللی معرفی شده است که تحمل به سرمای بالایی داشته و امکان کشت پاییزه حبوبات را در کشور فراهم کرده است. به گفته محققان برخی از این ارقام تا منفی ۲۳ درجه سانتیگراد سرما (با پوشش برف) را تحمل می‌کنند.
به گزارش وزارت جهاد کشاورزی، حمید حسنیان خوشرو، رئیس بخش حبوبات مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور با بیان اینکه عملکرد ارقام حبوبات دیم پاییزه در مقایسه با کشت بهاره، می‌تواند تا ۵۰ درصد افزایش عملکرد داشته باشد اظهار کرد: برای تولید حبوبات دیم در کشور سیاست حمایت‌های که برای تولید محصولاتی مانند گندم انجام می‌شود، وجود ندارد، در حالی که کشت نخود یا عدس دیم به عنوان یک محصول تناوبی در اراضی آیش باعث پایداری تولید محصولات استراتژیک مانند گندم شده و در حفاظت و حاصلخیزی خاک بسیار مؤثر است.
کلزا یکی از دانه‌های روغنی نیز این خاصیت را داشته و در تناوب کشت از جمله محصولاتی است که می‌تواند در کنار گندم به باروری زمین کمک بسیاری کند.
وی گفت: هر ساله حدود ۲.۵ میلیون هکتار از اراضی دیم به صورت آیش نگهداری می‌شوند در واقع در آنها هیچ محصولی کشت نمی‌شود، اما در صورتی که این اراضی با محصولات جایگزین مانند نخود، عدس، علوفه، دانه‌های روغنی و … کشت شوند، میزان تولید این محصولات در کشور افزایش یافته و در تأمین امنیت غذایی بسیار مؤثر است.
رئیس بخش حبوبات مؤسسه تحقیقات کشاورزی دیم کشور اظهار داشت: حدود ۷۰۰ هزار هکتار حبوبات به صورت دیم در ایران کشت می‌شود که میزان تولید محصول نخود و عدس از این سطح حدود ۳۵۰ هزار تن است.
وی با اشاره به اینکه سطح اراضی دیم در ایران حدود ۶ میلیون هکتار است، افزود: سهم سطح زیر کشت نخود و عدس از این اراضی حدود ۱۱ درصد است.
حسنیان خوشرو در پایان گفت: متوسط سرانه مصرف نخود برای هر نفر در دنیا حدود ۶ تا ۷ کیلوگرم و این رقم در کشورمان ۲.۵ تا ۳ کیلوگرم در سال است.
مهر