حبیب اسداله نژاد مدیرعامل اسبق اتحادیه مرغداران و کارشناس صنعت طیور، به موضوع میزان جوجه ریزی مورد نیاز کشور با احتساب سرانه مصرف و ذخایر استراتژیک و صادرات و خرید حمایتی مرغ مازاد در راستای حمایت از مرغداران و تعدیل قیمت مرغ در بازار پرداخت.
با توجه به سرانه مصرف ماهانه چه میزان جوجه‌ریزی مورد نیاز کشور است؟
اسداله نژاد: بنابر آمار روزانه ۷ هزار و ۵۰۰ تن معادل ماهانه ۲۲۰ تا ۲۳۰ هزارتن گوشت مرغ مورد نیاز کشور است که براین اساس ماهانه ۱۳۰ میلیون قطعه جوابگوست.
اینکه گفته می شود ۱۵۰ میلیون قطعه جوجه‌ریزی در واحدها صورت گرفته، شک برانگیز است چراکه بنابه دلایل متعدداز جمله کمبود جوجه، امکان تامین این میزان از طریق واردات وجود ندارد و دومین موضوع در صورت تحقق جوجه ریزی ماهانه ۱۴۰ تا ۱۵۰ میلیون قطعه، بازاری برای این حجم تولید وجود ندارد.
بعد از سیاست‌های غلط گذشته در خصوص گله‌های اجداد عملا پتانسیل تولید مازاد جوجه به کشور تبدیل به چالش تامین جوجه شد و وزارت جهاد کشاورزی مبادرت به صدور واردات جوجه یکروزه و تخم مرغ نطفه‌دار برای تامین جوجه و مرغ کشور کرد. با این تفاسیر و به لحاظ واردات تخم مرغ نطفه‌دار و جوجه یکروزه، این حجم جوجه در کشور تامین نمی‌شود و حتی با واردات جوجه یکروزه هم این عدد محقق نخواهد شد.
اتخاذ سیاست جوجه‌ریزی ۱۵۰ میلیون قطعه غیرکارشناسی و ضدتولید است.
در حال حاضر وضعیت قیمت مرغ در بازار چگونه است؟
اسداله نژاد: با توجه به افزایش هزینه‌های تولید، قیمت تمام شده بالای ۶۸ هزارتومان است، درحالیکه مرغداران با نرخ ۵۲ تا ۵۳ هزارتومان در بازار عرضه می کنند که این موضوع اجحاف در حق تولیدکننده است.
با توجه به زیان مرغداران ناشی از افزایش حجم تولید تقاضا می‌شود که مرغ مازاد از سطح بازار جمع‌آوری یا صادرات شود تا مرغداران متحنل زیان نشوند.
آخرین وضعیت صادرات مرغ چگونه است؟
اسداله نژاد: گرچه ممکن است در حد ۵۰، ۱۰۰ و ۲۰۰ هزارتن صادرات انجام شده باشد، اما وقتی مرغداران هرکیلو مرغ را ۱۵ هزارتومان کمتر از نرخ واقعی عرضه می‌کنند، حداقل باید هزارتن مرغ صادر شود.
برای صادرات مرغ باید موارد متعددی رعایت شود. اولین فاکتور برای صادرات نیازمند کاهشی بودن قیمت تمام شده تولید است و همواره اتخاذ تصمیمات خلق‌الساعه و تعرفه صادراتی باید حذف شود تا برنامه‌ریزی برای صادرات مستمر دچار چالش نشود.
بنابر آمار ظرفیت تولید بیش از ۳ میلیون تن مرغ در کشور وجود دارد که اگر از پتانسیل‌ها بدرستی استفاده شود، امکان صادرات سالانه بیش از ۶۰۰ هزارتن مرغ به بازارهای هدف وجود دارد.
آیا قیمت گذاری دستوری راهکار مناسبی برای تنظیم بازار مرغ است؟
اسداله نژاد: تجربه نشان داده که قیمت‌گذاری دستوری جواب نداده و جواب نخواهد داد.
با توجه به هزینه های تولید، قیمت واقعی هرکیلو مرغ ۶۰ تا ۶۵ هزارتومان است که به سبب مازاد تولید کمتر از این نرخ در حال عرضه است که این امر بدان معناست که مکانیزم عرضه و تقاضا تعیین‌کننده قیمت در بازار است. بنابراین انتظار می‌رود دولت در بازار و قیمت گذاری دخالت نکند که تعادل بازار را برهم زند.
سیاست قیمت گذاری دستوری زمانی معنادارد که در زمان کاهش قیمت به کمتر از نرخ مصوب، دولت مابه التفاوت را پرداخت کند که در آن صورت مرغدار حق ندارد بالاتر از قیمت بفروشد. در شرایطی که دولت چنین اقدامی انجام نمی‌دهد، باید از سیاست گذاری دستوری در قبال حجم تولید و قیمت دست بردارد و اجازه دهد تولید و بازار ساماندهی شود چراکه با رهاکردن سیاست دستوری، شرایط بازار خوب می‌شود.
آیا نیازی به واردات مرغ برای ذخایر استراتژیک داریم؟
اسداله نژاد: براساس تجارب گذشته مجموع ذخایر استراتژیک سالانه مرغ ۵۰ تا ۷۰ هزارتن است که این میزان ذخایر رقمی کمتر از مصرف یک هفته مرغ کشور است، لذا با جوجه‌ریزی ماهانه ۱۳۰ تا ۱۳۵ میلیون قطعه امکان تامین این میزان در کشور وجود دارد و قطعا نیازی به واردات نخواهیم داشت.
در بازار فعلی حداقل ۲۰ تا ۳۰ هزارتن مرغ مازاد وجود دارد که به منظور ذخایر استراتژیک باید از سطح بازار جمع آوری و نگهداری شود و به عبارتی سیاست‌گذاری تولید برمبنای نیاز کشور و بازار است و ذخایر استراتژیک مبنای سیاست‌گذاری دستوری نیست.
باشگاه خبرنگاران