ارانیکو: روز یکشنبه 29 فروردین نمایندگان کشورهایی که بیش از 60 درصد از تولید جهانی نفت خام را در اختیار دارند در دوحه پایتخت قطر گردهم آمدند تا در مورد توافق بر سر ثابت نگهداشتن سطح تولید نفت خام خود در حد تولید ماه ژانویه تصمیم‌گیری نمایند. هدف از این اقدام جلوگیری از کاهش بیشتر قیمتها و تثبیت تولید بود. در ماه فوریه گذشته کشورهای روسیه، ونزوئلا، قطر و عربستان به توافق اولیه‌ای بر سر ثابت نگهداشتن میزان عرضه خود در سطح تولید ماه ژانویه دست پیدا کردند و اکنون قصد دارند تا تعداد بیشتری از تولیدکنندگان را به جمع خود بیافزایند.
-چه کسانی در اجلاس دوحه شرکت می‌کنند؟
علاوه بر چهار کشور امضاء کننده توافق اولیه، انتظار می رود کشورهای الجزایر، آنگولا، آذربایجان،کلمبیا، اکوادور، اندونزی،ایران، عراق، قزاقستان، کویت، مکزیک،نیجریه، عمان، و امارات متحده عربی نیز در این اجلاس حاضر شوند.
-چه کشورهایی حضور نخواهند داشت؟
تولیدکنندگان بزرگ غیر عضو اوپک از جمله ایالات متحده آمریکا، کانادا، چین، برزیل و نروژ حضور نداشته و تنها کشور عضو اوپک، لیبی نیز، که به دلیل بحران سیاسی تولید نفت آن با وقفه روبرو شده ، حضور نخواهد داشت.ایران نیز گرچه اعلام داشته که نماینده خود را به اجلاس اعزام خواهد کرد اما تأکید نموده که تا رسیدن سطح تولید نفت خام خود به میزان قبل از تحریمها هیچگونه محدودیتی را نخواهد پذیرفت.
-امکان دستیابی به توافق چقدر است؟
از بین 40 کارشناس و فعالان بازارهای نفتی که از سوی بلومبرگ نظر سنجی شدند، تقریباً به تعداد مساوی نسبت به امکان و یا عدم امکان دستیابی به توافق نظر داشتند. در حالیکه وزیر انرژی روسیه نسبت به توافق ابراز خوش‌بینی نموده و وزیر نفت کویت نیز «احساس مثبتی» داشته، اما همتای سعودی آنها اظهار داشته که تنها در صورتی که ایرانی‌ها با ثابت ماندن سطح تولید خود موافقت نمایند، آنها نیز با این امر موافقت خواهند نمود. این درحالیست که مقامات نفتی ایران چنین درخواستی را «مسخره» نامید‌ه‌اند.
-ثابت ماندن سطح تولید چه تأثیری خواهد داشت؟
از هنگام توافق اولیه در ماه فوریه که باعث افزایش امیدواری گردیده، بهای نفت خام در بازارهای جهانی تاکنون با بیش از 30 درصد افزایش به بالاتر از 40 دلار در هر بشکه رسیده است. به اعتقاد کارشناسان دستیابی به توافق بر سر ثابت مانده سطح تولید در حد ماه ژانویه، می‌تواند منجر به افزایش قیمتها به بالاتر از 50 دلار در هر بشکه شود. اما با توجه به مازاد بیش از حد عرضه نفت خام طی ماههای گذشته از سوی عربستان و روسیه که بازارهای جهانی را به مرز اشباع رسانده است، انتظار نمی‌رود این توافق تأثیر چندان پایداری داشته باشد. در این زمینه کارشناسان بانک «مورگان- استانلی» اظهار داشته‌اند که حتی در صورت کسب توافق بر سر تثبیت میزان عرضه در اجلاس دوحه نیز، حاضر به تجدید نظر در پیش‌بینی‌های قبلی خود نسبت به روند قیمتها نخواهند بود.
-میزان نفت مورد بحث چه مقدار است؟
در حال حاضر ظرفیت تولید کشورهایی که پایبندی خود به چنین توافقی را اعلام کرده‌اند به 47 میلیون بشکه در روز بالغ می‌شود.برخی از این کشورها در ماه ژانویه با ظرفیت کامل در حال تولید بوده و امکان افزایشی برایشان وجود ندارد. روسیه و عربستان نیز قبل از اعلام توافق میزان عرضه خود را ثابت نگهداشته بودند. در حال حاضر نیز تولید 11 کشور عضو اوپک در حال حاضر 500 هزار بشکه کمتر از سطح ماه ژانویه گزارش شده‌است.
-آیا ثابت نگهداشته شدن سطح تولید تأثیری خواهد داشت؟
با توجه به عزم اکثریت کشورهای شرکت کننده در اجلاس روز یکشنبه در دوحه مبنی بر ثابت مانده سطح عرضه نفت خام، اینک همه چیز بستگی خواهد داشت به تصمیم ایران و ایالات متحده آمریکا. بر اساس گزارش «آژانس جهانی انرژی» بخش عمده‌ای از کاهش 710 هزار بشکه‌ای عرضه نفت خام به بازارهای جهانی از سوی تولیدکنندگان غیر اوپک، در نتیجه کاهش تولید از سوی تولیدکنندگان نفت «شیل» در آمریکا حاصل خواهد شد. در ایران هم انتظار می‌رود سقف تولید این کشور در مقایسه با تولید 3.3 میلیون بشکه در روز طی ماه مارس، با 700 هزار بشکه افزایش روبرو شود.
-تأثیر توافق دوحه بر تولیدکنندگان آمریکایی چگونه خواهد بود؟
هرگونه توافقی که منجر به افزایش قیمتها شود ناخواسته مکانیزم این توافق را از کار خواهد انداخت. با افزایش سطح قیمتها به 55 دلار در هر بشکه تولیدکنندگان نفت «شیل» در آمریکای شمالی مجدداً به چرخه تولید و عرضه بازگشته که این روند با افزایش مجدد مازاد عرضه، کاهش قیمتها را در پی خواهد داشت. به عقیده تحلیلگران مؤسسه مالی «گلدمن- ساکس» توافق دوحه نهایتاً می‌تواند تا حدی عرضه نفت خام را محدود نماید اما قادر به رهایی بخشیدن بازارها از مازاد عرضه قابل توجهی که با آن روبرو هستند نخواهد بود.
-نظارت و کنترل بر سطح تولید چگونه خواهدبود؟
در موارد مشابه قبلی سازمان اوپک تنها می‌توانست با بهره گرفتن از مؤسسات خبری و شرکتهای ناظر بر فعالیت نفت‌کش‌ها بر رعایت سهمیه تعیین شده از سوی اعضای خود نظارت نماید اما هیچگونه مکانیزم تنبیهی برای مقابله با اعضایی که از سهمیه تعیین شده پیروی نکنند در اختیار سازمان نیست.
-آخرین توافق بین تولیدکنندگان عضو و غیر عضو اوپک ؟
سازمان اوپک آخرین بار در سال 2001 با تولیدکنندگان غیر عضو، شامل روسیه، مکزیک،عمان و نروژ بر سر کاهش 500 هزار بشکه در روز تولید نفت خام به منظور حفظ پایداری قیمتها به توافق رسید. اما در اواسط سال بعد روسیه اقدام به افزایش تولید خود نمود در حالیکه مکزیک و نروژهمچنان به تعهد خود پایدار ماندند.
-در صورت عدم توافق چه اتفاقی خواهد افتاد؟
هفته قبل و در پی افزایش احتمال دستیابی به توافق هجوم دلالان به بازارهای نفتی باعث افزایش قیمتها به بالاترین سطح خود طی 4 ماه گذشته گردید. بانک «سیتی گروپ» آمریکا پیش‌بینی نموده که در صورت عدم دستیابی به توافق بازار جهانی نفت شاهد «تأثیرات شدیداً منفی» این واقعه خواهد شد. لازم به ذکر است هنگامیکه که در سال 2014 اوپک از کاهش سطح تولید خودداری نمود بسیاری خواهان انحلال این سازمان شده و وجود آن را دیگر بی ثمر دانستند. به عقیده کارشناسان «ساکسو بانک» عدم توانایی کشورهای تولیدکننده حاضر در اجلاس دوحه می توانی مهری باشد بر سند مرگ این سازمان و در نتیجه عواقب چنین اختلافی قیمت نفت در بازارهای جهانی می‌تواند تا کمتر از 30 دلار در هر بشکه نیز کاهش یابد.