شرکت‌های بزرگ اروپایی برای حضور پرتوان در صنعت نفت ایران به ویژه صنعت پتروشیمی دست به کار شده‌اند و روز گذشته اولین تفاهم نامه همکاری صنعت پتروشیمی با شل به امضا رسید، اما جای سوال دارد که این تفاهم نامه دقیقا چه کمکی به صنعت پتروشیمی ایران که زنجیره تولید آن تکمیل نشده، خواهد داشت؟
روز گذشته در سکوت کامل خبری شرکت انگلیسی-هلندی شل به شرکت ملی صنایع پتروشیمی پا گذاشت و این در حالی بود که آلمانی‌ها هم برای حضور در صنعت پتروشیمی ایران ابراز تمایل کرده‌اند.
البته نباید فراموش کرد که در سفر نواک وزیر انرژی روسیه در سال 93 به ایران، نواک پیشنهاد داده بود تا شرکت‌های روسی در صنعت پتروشیمی ایران حضور فعال داشته باشد که در آن زمان اکثر کارشناسان و فعالان حوزه پتروشیمی به این موضوع واکنش نشان دادند زیرا روسیه دارای به روزترین تکنولوژی پتروشیمی جهان نیست و از سوی دیگر ساختار پتروشیمی ایران با تکنولوژی و سیستم‌های روسیه همخوانی ندارد.
با تمام این تفاسیر روز گذشته ایران و شل تفاهم نامه همکاری به امضا رساندند، شل حدود پنج سالی است که از صنعت نفت ایران خارج شده بود و به نظر می‌رسد با بازگشت شل و دیگر شرکت‌های بین المللی در صنعت نفت، پتروشیمی ایران سروسامان یابد و زنجیره تولید صنعت پتروشیمی که به عقیده برخی کارشناسان همچنان در بخش بالادست کمیتش لنگ می‌زند، تکمیل شود.
در این رابطه علیرضا صدری، مدیرعامل سابق پتروشیمی تبریز، به میزان گفت: با گذشت 60 سال از عمر صنعت پتروشیمی که اولین پتروشیمی ایران در شیراز راه اندازی شده، دانش فنی صنعت پتروشیمی از تولید محصول تا طراحی پتروشیمی در کشور بومی نشده است.
وی با بیان اینکه برای احداث یک پتروشیمی، دانش فنی و طراحی اولیه از شرکت‌های خارجی خریداری می‌شود، افزود: در گذشته نصب پتروشیمی‌ها توسط کره‌ای‌ها صورت می‌گرفت که در حال حاضر در حوزه نصب به مرحله خودکفایی رسیدیم.
صدری در پاسخ به این سوال که آیا روس‌ها می توانند در صنعت پتروشیمی ایران حضور فعال داشته باشند، بیان کرد: اکثر پتروشیمی‌های ایران بر پایه طراحی و تجهیزات اروپای غربی ساخته و راه اندازی شده‌اند و روس‌ها نمی‌توانند با توجه به شرایط پتروشیمی‌های ایران و میزان تجربه خود در صنعت پتروشیمی ایران حرفی برای گفتن داشته باشند.
وی خاطرنشان کرد: دانش فنی پتروشیمی‌های موجود در کشور تماما اروپایی است و عملا نمی‌توان به جز اروپایی‌ها از کشورهای دیگر تجهیزات دریافت کرد و تجربه نشان داده کالا و تجهیزات چینی آنچنان با پتروشیمی‌های ایران سازگاری ندارد.
مدیرعامل سابق پتروشیمی تبریز در رابطه با قراردادهای آینده صنعت پتروشیمی با شرکت‌های خارجی گفت: صنعت پتروشیمی ایران نیاز به تکمیل زنجیره تولید دارد و در حال حاضر در منطقه عسلویه که حجم قابل توجهی اتان تولید می‌شود باید این محصول به اتیلن و فرآورده‌های دسته پایین‌تر صنعت پتروشیمی تبدیل شود.
وی افزود: تبدیل محصولاتی همچون اتان به محصولات دیگر نیاز به دانش فنی دارد که قراردادهای اخیر کمک بسیار زیادی خواهند داشت.
صدری در پاسخ به این سوال که حجم اعظم این قراردادها در کدام حوزه منعقد خواهد شد، بیان کرد: به نظر می‌رسد حجم اعظم قراردادهای آینده صنعت پتروشیمی با شرکت‌های بین المللی در بالادست منعقد خواهد شد زیرا در حال حاضر میزان بسیار کمی پروپیلن در کشور تولید می‌شود و آینده جهان در پروپیلن است.
وی در انتها گفت: در ابتدای امر باید حوزه بالادستی پتروشیمی تکمیل شود و رفته رفته حوزه میان دستی و پایین دستی تمکیل شود.
بر اساس این گزارش در حالی که همگان در انتظار حضور خارجی‌ها برای توسعه و افزایش ضریب بازیافت میادین نفت و گاز بودند، شرکت‌های خارجی نگاه خود را به سمت صنعت پتروشیمی چرخاندند و حال باید دید چه زمانی چشم رنگی‌ها به قراردادهای جدید نفتی پا می‌گذارند.
میزان